AYCKE JOHANN CHRISTIAN, radny Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN CHRISTIAN AYCKE (9 IX 1766 Gdańsk – 23 XII 1854 Gdańsk-Wrzeszcz), prawnik, przyrodnik, kupiec, członek Rady Miejskiej. Syn Johanna Georga Ayckego (1719–1767) i Dorothei Christliebe z domu Hevelke (Hewelcke; 1726–1796), bratanek kupca Paula Gottfrieda Ayckego (1716–1795), brat stryjeczny Anny Pauliny Aycke (1749–1818), żony burmistrza Daniela Andreasa Zerneckego, kuzyn kupca Paula Joachima Ayckego.
W kwietniu 1782 roku został uczniem Gimnazjum Akademickiego. Od 1787 z pomocą stryja studiował prawo na uniwersytecie w Getyndze oraz słuchał wykładów Georga Christopha Lingenberga (1742–1799), profesora fizyki teoretycznej i doświadczalnej. Po powrocie do Gdańska utrzymywał się ze spadku po ojcu. Od 1794 był członkiem Towarzystwa Przyrodniczego, do 1813 pełnił funkcję opiekuna zbiorów przyrodniczych Towarzystwa (Inspektor des naturhistorischen und physikalischen Kabinetts). W 1801 na posiedzeniu Towarzystwa zademonstrował ogniwo galwaniczne, tzw. ogniwo Volty, opisane po raz pierwszy przez Alessandra Voltę w 1800 roku.
W okresie I Wolnego Miasta Gdańska pełnił funkcje sekretarza Senatu i prowizora Instytutu Ubogich. W 1814 został przewodniczącym Rady Miejskiej nominowanej przez władze pruskie, w latach 1817–1826 był członkiem Rady Miejskiej wybranej przez obywateli Gdańska mających prawo wyborcze ograniczone cenzusem majątkowym. W 1817 był wiceprzewodniczącym oraz członkiem komisji do spraw szkolnictwa (Schulwesen), dobroczynności (öffentliche Armen-Anstalten und Stiftungen) i cechowniczej (Provinzial-Aichungs-Commission); w latach 1830–1836 nieetatowy członek Zarządu Miasta.
Po 1817 założył firmę handlu hurtowego Joh. Chr. Aycke, przez pewien czas posiadał też wytwórnię octu przy Baumgartsche Gasse 1028 (ul. Heweliusza 22). W 1822 był współzałożycielem, następnie członkiem Korporacji Kupców.
W pracy naukowej koncentrował się na badaniu bursztynu ( bursztyn bałtycki), w tym celu w latach 1820–1834 dzierżawił od władz prawo zbierania tej kopaliny. Wyniki badań opublikował w Fragmente zur Naturgeschichte des Bernsteins (1835), wyrażając jako pierwszy pogląd, że drzewem, które dało bursztyn bałtycki, był nieznany gatunek sosny (po jego śmierci zbiór bursztynów nabyło Towarzystwo Przyrodnicze). Prowadził badania w różnych dziedzinach nauk przyrodniczych: rozważania o występowaniu lodu dennego na Wiśle i Raduni zawarł w artykule Bemerkungen über Grundeis (1836); wyniki badań nad studniami artezyjskimi wokół Gdańska przedstawił w pracy Was haben wir von dem Aufsuchen springender Quellwasser in der Umgegend von Danzig zu erwarten? (1838); artykuł Ueber sogenannte negative oder Senkbrunnen (1838) traktował o problemie melioracji w okolicy Gdańska; artykuł Ueber die mittlere Temperatur der Quellen und der Atmosphäre in und um Danzig (1839) był poświęcony badaniom nad średnią temperaturą źródeł i powietrza w Gdańsku i okolicy. W listach pisanych w 1836 do Alexandra von Humboldta (1769–1859) i do Heinricha Berghausa (1797–1884), wydawcy czasopisma naukowego Annalen der Erd-, Völker- und Staatenkunde, zwracał uwagę na błędne obliczenia wysokości wzniesień na Wysoczyźnie Gdańskiej wykonane przez innych badaczy, własne obliczenia owych wzniesień dokonane metodą barometryczną zamieścił w artykule Bemerkungen über das Hochland von Hinter-Pommern und Pommerellen (1852).
W 1796 roku mieszkał przy Hundegasse 257 (ul. Ogarna 36), w 1800 przy Langer Markt 428 (Długi Targ 6), w 1817 przy Langer Markt 498 (Długi Targ 40), w 1830 przy Hundegasse 275 (ul. Ogarna 54), w 1836 przy Jopengasse 729 (ul. Piwna 50), w 1845 przy Langgasse 364 (ul. Długa 6), w 1846 przy Neuschottland 16 (Nowe Szkoty), od 1849 do śmierci w willi we Wrzeszczu (Langfuhr 44).
Był dwukrotnie żonaty. Pierwsze małżeństwo zawarł w 1791 w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z nieznaną z imienia i nazwiska kobietą. 28 XI 1801 roku w kościele św. Bartłomieja ogłoszono jego zapowiedzi ślubne z panną Rachelą Dorotheą Philipsen. Brak informacji o dzieciach (w 1843 roku – w czasie zakładania karty meldunkowej przez policję – był osobą samotną). Pochowany na cmentarzu Najświętszej Marii Panny. Osobami uprawnionymi do spadku po nim były: Julianna Knuth, siostry Friederica i Laura Arendt, nieznana z imienia panna Hewelcke oraz Laura Schmidt z domu Harms, wdowa po Johannie Ephraimie Schmidtcie.
