UPHAGEN JOHANN, bibliofil, historyk, rajca
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN UPHAGEN (9 II 1731 Gdańsk – 17 XI 1802 Gdańsk), rajca, kupiec, bibliofil i historyk. Syn Petera Uphagena. Przez 2 lata praktykował w firmie ojca, w latach 1751–1754 studiował w Getyndze prawo, filozofię i historię. Po zakończeniu studiów podróżował po Niemczech, Holandii i Francji, w Gdańsku od lipca 1755. W 1776 roku ławnik, zasiadał w komisjach miejskich zajmujących się podatkami, terytorium miejskim, pełnił funkcję dowódcy gdańskich regimentów „niebieskiego”, „białego” i „czerwonego” ( Kwartały). Od 1792 roku rajca, złożył urząd po przejściu Gdańska pod władzę pruską. Od 1765 stał na czele zarządu szpitali św. Elżbiety i św. Ducha, od 1768 był seniorem gminy reformowanej, kierował też kasą dla ubogich swojej gminy. Właściciel lub współwłaściciel domów przy Langer Markt 45 (Długi Targ) (tzw. Stary Dom Ławy, Dwór Artusa, zakupiony przez ojca w 1763 z okazji ślubu Johanna), Breitgasse 71 i 24 (ul. Szeroka), Brotbänkengasse 40 (ul. Chlebnicka), Frauengasse 38 (ul. Mariacka), Heilige-Geist-Gasse 83 (ul. św. Ducha) i posiadłości podmiejskich (wsi Buszkowy, 1754), spichrza (Małpa, ul. Chmielna 78). W 1775 roku nabył kamienicę przy Langgasse (ul. Długa 12), obecnie zwaną Domem Uphagena, od 1781 był współwaścicielem (z kupcem gdańskim Adamem Gottliebem Freude) pałacyku przy Langgarten 201 (ul. Długie Ogrody 47), który wydzierżawił prezydentowi Gdańska Johannowi Christianowi v. Lindenowsky. Nabył w 1790 posiadłość Monplaisir we Wrzeszczu ( dwór Uphagena, Wrzeszcz, obecnie al. Grunwaldzka 5). Od roku 1776 członek Towarzystwa Przyrodniczego, od 1786 członek korespondent Królewskiego Towarzystwa Naukowego w Getyndze, członek Towarzystwa Starożytniczego w Londynie. Autor prac historycznych: Ehrenrettung der älteren Polnischen Geschichtsschreiber, gegen die neulich im Drucke erschienene: Gründliche Nachricht von den Herzogen von Pommern Danziger Linie (1774) i Parerga historia (1782). Bibliofil, jego księgozbiór liczył około 10 500 dzieł, w ponad 15 000 woluminach (zob. Biblioteka Miejska). Znaczącą część dzieł nabył w 1795 roku na aukcji podczas licytacji słynnej biblioteki Heinricha Wilhelma Rosenberga (1701–1795). Zmarł bezdzietnie, pochowany w kościele św. Piotra i Pawła (zachowana płyta nagrobna). Utworzył Fideikommiss für die Uphagensche Familie ( Związek Rodzinny Uphagenów). Jego imię noszą ulica (do 1945 Uphagenweg) i park we Wrzeszczu, od 2011 roku tramwaj PESA Swing 120NaG SWING nr 1014. Jest także patronem Nagrody Miasta Gdańska dla Młodych Naukowców ( nagrody miasta Gdańska).
