Partner serwisu Gedanopedia JERZY PAWEŁ JANCZUKOWICZ (8 X 1938 Wilno – 27 VII 2020 Gdańsk), płetwonurek, instruktor nurkowania, kolekcjoner. Syn Wandy (16 XI 1906 Wilno – 2 VII 1994 Gdańsk), absolwentki studium nauczycielskiego, nauczycielki w Wilnie, i Pawła (10 I 1906 Wilno – 9 XI 1973 Gdańsk), absolwenta Wydziału Architektury i Budownictwa na Politechnice Warszawskiej, w Wilnie pracującego w budownictwie, po kampanii wrześniowej jeńca oflagu, członka organizacji podziemnych, doktora inżyniera na Politechnice Gdańskiej (PG), radnego Gdańska.
Od 15 IX 1945 przebywał z rodziną w Gdańsku. Maturę zdał w V Liceum Ogólnokształcącym, w 1963 ukończył Wydział Budownictwa Lądowego PG. Nie ukończył drugiego kierunku studiów na Wydziale Siłowni Okrętowych PG z powodu otrzymania na czwartym roku powołania do odbycia dwuletniej służby wojskowej.
Pracował m.in. w Wydziale Inwestycji Stoczni Gdańskiej (14 XI 1966 – 25 IX 1969), pracowni projektowej PG, Przedsiębiorstwie Robót Hydrotechnicznych „Hydrobudowa” (16 III 1970 – 15 II 1973); był kierownikiem gdańskiego oddziału Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Budownictwa Hydrotechnicznego (COBRBH) „Energopol”. Od 1 XII 1994 prowadził Centrum Badań Podwodnych „Rekin”, zajmujące się głównie naprawą statków i łodzi, w tym naprawą i budową nowych sekcji, modernizacją i budową kutrów rybackich, regeneracją konstrukcji stalowych, naprawą nadbudówek.
Absolwent III Kursu Instruktorów Nurkowania Swobodnego Klubu Turystyki Podwodnej PTTK w Kamiennym Potoku. W trakcie studiów był współzałożycielem Klubu Płetwonurków „Rekin”, powstałego 15 XI 1957 na PG z inicjatywy grupy członków Zrzeszenia Studentów Polskich pod opieką merytoryczną prof. Stanisława Szymborskiego. Siedziba klubu do 1958 mieściła się w Bratniaku PG przy ul. Siedlickiej 4. Od 1958 pełnił funkcję prezesa klubu, którego siedzibę i magazyny przeniósł do otrzymanej przez ojca w 1945 (wówczas zrujnowanej) willi Rekin przy ul. Hołdu Pruskiego 6 w Oliwie.
Od lat 60. XX wieku wraz z innymi członkami klubu prowadził działalność zarobkową w ramach Zrzeszenia Studentów Polskich, polegającą głównie na oczyszczaniu podwodnych części kadłubów statków, polerowaniu śrub, kontroli sterów jednostek stojących w porcie i na redzie. Z czasem działalność ta została rozszerzona o poszukiwania zatopionych wraków, początkowo głównie lotniczych, traktowanych jako źródło cennych surowców wtórnych (aluminium). Działalność eksploratorską na wodach śródlądowych i morskich prowadził na podstawie dokumentacji dotyczącej zatopionych obiektów, którą w dużej mierze zebrał samodzielnie dzięki ankietom rozsyłanym do Państwowych Gospodarstw Rybackich.
M.in. na prośbę męża stewardesy, która zginęła podczas zatonięcia promu „Estonia” (1994), próbował wydobyć ciało kobiety, z powodu rozpętanej afery dyplomatycznej zmuszony był przerwać operację.
Kolekcjoner pojazdów zabytkowych. W latach 2001–2013 eksponował przed willą Rekin zakupiony od Agencji Mienia Wojskowego za cenę złomu czołg T-34/85 oraz kilka wojskowych ciężarówek. Po obłożeniu podatkiem przez Zarząd Dróg i Zieleni w Gdańsku za zajmowanie pasa drogowego zdecydował o przewiezieniu czołgu i samochodów do skansenu w Żukowie. W jego kolekcji znajdowały się także zakupione od prywatnych właścicieli samochody: mercedesy 170VB, 170VA, 230 i 290 Pullmann, DKW Furgon, Stoewer Greif Junior, Willys MB, Ford GP, ZiŁ-157, GAZ-63A i GAZ-67 Czapajew. Bohater filmu dokumentalnego Adama Wasiaka Człowiek z wody. Jerzy Janczukowicz (2016). Pochowany 31 VII 2020 w grobie rodzinnym na Cmentarzu Komunalnym w Gdańsku-Oliwie. KA
Eksploracje śródlądowe Jerzego Janczukowicza, Klubu Płetwonurków „Rekin” i Centrum Badań Podwodnych „Rekin”
| Rok
|
Miejsce*
|
Obiekt
|
Uwagi
|
| 1961
|
województwo warmińsko-mazurskie
|
Junkers Ju-188 D2 – niemiecki dwusilnikowy samolot rozpoznawczy i bombowy
|
wydobyty w całości wrak przetopiono na surowce wtórne
|
| 1962
|
województwo warmińsko-mazurskie
|
Bell P-39 Airacobra – amerykański samolot myśliwski w służbie lotnictwa ZSSR
|
wydobyto fragmenty wraku
|
| 1990
|
województwo świętokrzyskie
|
Panzerkampfwagen V Panther – niemiecki czołg średni
|
wydobyty w całości przy współpracy z Muzeum Wojska Polskiego; eksponat prywatnej kolekcji w USA
|
| 1992
|
województwo pomorskie
|
Focke-Wulf Fw 190 – niemiecki samolot myśliwski
|
wydobyto fragmenty wraku
|
| 1993
|
województwo pomorskie
|
dłubanka
|
wydobyta w całości; eksponat Muzeum Archeologicznego w Gdańsku
|
| 1995
|
województwo warmińsko-mazurskie
|
Panzerkampfwagen IV – niemiecki czołg średni
|
wydobyto fragmenty kadłuba; eksponat w prywatnej kolekcji w Polsce
|
| 1995–1998
|
województwo szczecińskie
|
Boeing B-17 Flying Fortress – amerykański czterosilnikowy samolot bombowy
|
wydobyto fragmenty wraku
|
| 1999
|
województwo zachodniopomorskie
|
Messerschmitt Me-109G – niemiecki samolot myśliwski
|
wydobyty w całości, odrestaurowany; eksponat Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie
|
| 2010
|
województwo warmińsko-mazurskie
|
Messerschmitt Me 410 Hornisse – niemiecki samolot myśliwsko-bombowy
|
wydobyto fragmenty wraku
|
*Województwa według współczesnego podziału administracyjnego.
KA
|
Eksploracje morskie Jerzego Janczukowicza, Klubu Płetwonurków „Rekin” i Centrum Badań Podwodnych „Rekin”
| Rok
|
Miejsce
|
Obiekt
|
Uwagi
|
| 1973–1995
|
Morze Bałtyckie, akwen w okolicach Łeby
|
„Wilhelm Gustloff” – niemiecki statek transportowy, zatopiony w 1945 roku
|
w 1973 dwutygodniowa eksploracja 28 nurków z wykorzystaniem trzech statków oraz zaprojektowanego i zbudowanego w klubie dzwonu nurkowego Ania; największa wyprawa nurkowa na Bałtyku;
|
| w późniejszych latach ponad 20 zejść na wrak;
|
| współpraca z Heinzem Schönem (1926–2013), uratowanym marynarzem z „Gustloffa”, później autorem publikacji na temat zatopionych w 1945 roku na Bałtyku statków z uchodźcami, pochowanym w 2013 roku na wraku;
|
| w latach 70. wydobyto z „Gustloffa” między innymi trzy kotwice i śrubę napędową (na polecenie Urzędu Morskiego), które miały być wykorzystane w nowo budowanych polskich statkach, lecz ostatecznie zostały oddane na złom; w
|
| willi Rekin przechowywany jest mosiężny żyrandol, fragment relingu schodni między pokładami B i C oraz celownik optyczny
|
| 1992
|
Morze Bałtyckie, Ławica Słupska
|
odkrycie wraku niemieckiego tankowca „Bürgermeister Petersen”, zatopionego w 1945 roku
|
|
| 1992
|
Bałtyk, akwen w okolicach Stilo
|
zejście na „West Star”, duński masowiec, który zatonął w 1971 roku.
|
|
| 1995
|
Bałtyk, akwen w okolicach Łeby
|
„Svanhild” – szwedzki drobnicowiec, zatonął w 1944 roku
|
|
| 1997
|
Bałtyk, akwen w okolicach Kołobrzegu
|
„Holland” – holenderski statek, zatopiony w 1941 roku
|
udział 29 płetwonurków z polskich klubów
|
| 1998
|
Bałtyk, akwen w okolicach Helu
|
U-272 (typ VII) – niemiecki okręt podwodny, zatopiony w 1942 roku
|
|
| 1998
|
Bałtyk, akwen w okolicach Ustki
|
poszukiwania zatopionego U-Boota
|
|
| 1999
|
Bałtyk, wybrzeże w okolicach Stegny
|
Sonderkraftfahrzeug 6 – niemiecki ciągnik półgąsienicowy
|
wydobyto podwozie
|
| KA
|
