EHWALD JOHANN GOTTFRIED, rektor szkół, kaznodzieja, pastor
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN GOTTFRIED EHWALD (Ewald, Ehwalt) (11 I 1717 Elbląg – 22 XI 1786 Gdańsk), orientalista, pastor. Początkowo uczył się w gimnazjum w Elblągu, 7 I 1735 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego w Gdańsku, od 1738 studiował teologię w Jenie, od 1740 w Erlangen. Od 1742 uczył w Gdańsku prywatnie języków orientalnych, od 16 VIII 1743 kandydat gdańskiego Ministerium Duchownego i od tego roku profesor orientalistyki i poezji w gimnazjum w Elblągu. Od 1745 w Gdańsku rektor szkoły św. Jana i bibliotekarz w Bibliotece Zappia w kościele św. Jana, od 1755 kaznodzieja kościoła garnizonowego św. Olafa w Wisłoujściu, od 1761 drugi pastor, od 1776 pierwszy kościoła Zbawiciela na Zaroślaku.
Poza orientalistyką zajmował się naukowo greką i historią religii. W 1749 wydał podręcznik Quaestiones logicae intitutioni iuvenitius scholasticae accomodatae (Pytania logiczne dostosowane do młodszej instytucji edukacyjnej). Publikował teksty naukowe, m.in. w „Theologische Bibliothek” i w gdańskim tygodniku „Der Teutsche Diogenes”. Wspólnie z rektorem szkoły mariackiej Bernhardem Ludolphem Kemną pracował nad reformą gdańskiego szkolnictwa, którą chciało wprowadzić miejskie Kolegium Szkolne. Ocenili, że przyczyną złego stanu gdańskiego szkolnictwa były głównie niepraktyczne, łacińskie programy, orz nuiskie uposażenie nauczycieli. Przygotowali wytyczne programu nauczania i nową organizację szkolnictwa, według której gdańskie szkoły parafialne miały mieć jednolity program nauczania, taką samą metodę dydaktyczną i siatkę przedmiotów lekcyjnych. Szczególny nacisk położyli na nauke rachunków, sugerowali wprowadzie już od pierwszej klasy nauki geografii. Reforma, za sprawą Rady Miejskiej, weszła w życie tylko częściowo. Brał udział w pracach zespołu kierowanego przez seniora gdańskiego Ministerium Duchownego Jonathana Hellera nad przygotowaniem nowego, opublikowanego w 1764, gdańskiego kancjonału (Danziger Gesangbuch … zum allgemeinen Gebrauch der Kirchen und Haus-Andachten … aufs Neue vermehrt…).
20 VII 1747 ożenił się z panną Reginą Elisabethą, córką Johanna Ottmersona. Ojciec Jonatana Ernsta Gottfrieda (lipiec 1762 Gdańsk – 27 XII 1828 Hel), od 1809 pastora w Helu, oraz pastora Jacoba Gottlieba. 10 XII 1787 wystawiono na licytację jego księgozbiór.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 321.
Pniewski Władysław, Język polski w dawnych szkołach gdańskich, Gdańsk 1938, s. 7.
Lengnich Carl Benjamin, Das geistliche Ministerium und die Kirchenverfassung in Danzig. Zu Anfange des Jahrs 1779 waren folgende Herren Pastores, Diaconi und Prediger im Ministerio, Frankfurt–Liepzig 1779, s. 59 (data urodzin: 11 I 1717).
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation..., Königsberg 1834, s. 72, 77 (data urodzin: 1 I 1717).
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992, 2, 207.
