GARDZILEWICZ ANDRZEJ, sportowiec, profesor Instytutu Maszyn Przepływowych PAN
| < Poprzednie | Następne > |
ANDRZEJ GARDZILEWICZ (ur. 14 IX 1939 Lwów), inżynier, profesor Instytutu Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk (PAN), specjalista od turbin, wynalazca, reprezentant Polski w piłce ręcznej. Syn Piotra Gardzilewicza. Z matką i starszą o rok siostrą przeżył we Lwowie okupację sowiecką i niemiecką. W 1945 razem z rodziną został repatriowany na Ziemie Odzyskane, do Miastka, od początku 1946 w Gdańsku.
W 1952 ukończył Szkołę Podstawową nr 3, w latach 1952–1956 był uczniem VI Liceum Ogólnokształcącego. Studiował na Wydziale Maszynowym Politechniki Gdańskiej (PG), w 1962 magister inżynier. Po studiach zatrudniony w Zakładzie Gazodynamiki Instytutu Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku. Od 1970 doktor, od 2000 doktor habilitowany, od 2006 profesor tytularny i zwyczajny. W latach 1981–2010 (do chwili przejścia na emeryturę) kierownik Pracowni (od 1998: Zakładu) Aerodynamiki Turbin Instytutu Maszyn Przepływowych PAN. W latach 1974–1985 prowadził wykłady na PG, od 2012 wykładowca Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy. Pracował jako specjalista w elbląskim Zamechu (1984), był tam długoletnim (1981–2007) konsultantem, także po przejęciu fabryki przez firmy ABB i ALSTOM. Dwukrotnie, w 1985 i 1987, z ramienia UNIDO (agencja ONZ ds. rozwoju przemysłowego) był konsultantem rządu Meksyku ds. energetyki geotermalnej. W latach 90. XX wieku i na początku obecnego stulecia prowadził wykłady specjalistyczne z projektowania turbin parowych na uniwersytetach Rosji, Meksyku i Chin. W 1991 założył w Gdańsku spółkę high-technology o nazwie Diagnostyka Maszyn Sp. z o.o., której jest dyrektorem.
Autor i współautor m.in. czterech prac monograficznych oraz ponad 450 opracowań dla przemysłu. Uzyskał sześć patentów, z których trzy doczekały się licencji konstrukcyjnych. Autor ośmiu programów dotyczących projektowania i diagnostyki turbin, które z powodzeniem wdrożono w praktyce. Ze swoim zespołem otrzymał Nagrodę Sekretarza PAN (1986) za wdrożenie komputerowego systemu projektowania turbin parowych BK Zamech. W 2002 kierowany przez niego zespół otrzymał Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za nowe rozwiązania stopnia turbiny parowej przed upustem regeneracyjnym. Rozwiązanie to w latach 1995–2006 zostało zastosowane w 10 elektrowniach w Polsce i na Ukrainie, w 30 turbinach zamechowskich 200 MW.
16 VIII 1980 wraz z Jerzym Milewskim był delegatem Instytutu Maszyn Przepływowych na strajk w Stoczni Gdańskiej ( sierpień 1980). Współzałożyciel działającego w stanie wojennym sąsiedzkiego chóru Familia Kręta, wykonującego pieśni patriotyczne i kolędy. Po 1989 pracował w gdańskim Komitecie Obywatelskim Solidarności. Od chwili założenia (2001) członek Platformy Obywatelskiej Rzeczypospolitej Polskiej. Autor wspomnień: Gardzielowe fidrygałki (Gdańsk 2015).
W latach 1954–1969 piłkarz ręczny, do 1958 zawodnik GKS Wybrzeże, następnie do końca kariery Spójni Gdańsk. Rozegrał 593 mecze ligowe, w tym 187 w ekstraklasie, dwukrotnie sięgając po mistrzostwo Polski (1968 i 1969). Dwudziestodwukrotnie występował w reprezentacjach Polski juniorów, młodzieżowych, a trzykrotnie (1959 i 1960) w reprezentacji seniorów, między innymi w meczu przeciw zespołowi mistrza świata – RFN (1959). Sześciokrotny tenisowy wicemistrz PG.
Odznaczony Orderem Kawalerskim Polonia Restituta (1998) oraz Medalem Prezydenta Miasta Gdańska (2008). Za mistrzostwo kraju i reprezentowanie barw narodowych w piłce ręcznej wyróżniony tytułem Mistrza Sportu, odznaką honorową „Za Zasługi dla Gdańska” (1972) i medalem „Za zasługi dla gdańskiego sportu” (2018).
Od 1963 żonaty z Anną Świcą-Gardzilewicz, doktorem okulistyki w Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG; zob. Gdański Uniwersytet Medyczny), córką Stanisława Świcy i Klementyny Świcowej – profesor pediatrii w AMG. Ojciec Pawła (ur. 1968), medyka z wykształcenia, grafika komputerowego pracującego w branży reklamowej, oraz Anny (ur. 1974) doktora pediatrii.
