ZABOROWSKI HENRYK, założyciel komisariatu MO w Gdańsku–Śródmieściu
| < Poprzednie | Następne > |
HENRYK ZABOROWSKI (2 X 1921 Poznań – 27 XII 1997 Ostrów Wielkopolski), założyciel komisariatu ► Milicji Obywatelskiej (MO) w Gdańsku–►Śródmieściu. Syn robotnika Władysława i Seweryny z domu Cieplińskiej. Od stycznia 1940 był kierownikiem robót wodno-melioracyjnych w niemieckiej firmie inż. Messesek w Chodzieży, od 1942 do lipca 1944 kierownikiem robót pomiarowych w firmie Siemens w Warszawie.
Od 12 lutego do 22 marca 1945 służył w I Komisariacie MO przy ul. Ratajczaka 9 w Poznaniu. W tym czasie (22 lutego) brał udział w walkach o poznańską Cytadelę. 24 III 1945 został skierowany do Grupy Operacyjnej MO (zob. ► grupy operacyjne w Gdańsku w 1945), mającej za zadanie organizację milicji w Gdańsku. Po trzech dniach grupa samochodami dotarła do Gdańska–►Oruni, gdzie z powodu toczących się walk została zatrzymana przez rosyjskie władze wojskowe. Około 1 kwietnia, wraz z przydzielonymi mu 20 milicjantami, został przewieziony do centrum miasta, gdzie zajął gmach byłego Raiffeisenbanku przy Krebsmarkt 7/8 (wkrótce ul. Bojowców, obecnie ► Targ Rakowy), tworząc tam III Komisariat MO Gdańsk–Śródmieście i zostając jego kierownikiem. 7 kwietnia został zatwierdzony na tym stanowisku przez komendanta wojewódzkiego MO w Gdańsku. W połowie kwietnia budynek zajęła Komenda MO miasta Gdańska, a Komisariat III został przeniesiony do kamienicy przy Rennerstiftgasse 3 (wkrótce ul. Gdyńskich Kosynierów).
W ramach działań milicyjnych wraz z podwładnymi i milicjantami z Kompanii Operacyjnej Komendy Wojewódzkiej MO w Gdańsku (między innymi z Wacławem Bernardem) neutralizował pozostałych w mieście żołnierzy Wehrmachtu oraz likwidował działające grupy dywersyjne. Po latach podawał, że jako kierownik MO w Gdańsku–Śródmieście zorganizował około 12 000 Niemców do porządkowania ulic miasta. Pogrzebano wówczas wedle niego około 6000 zabitych oraz około 10 000 sztuk padliny końskiej i bydła. Z związku z ciągle wybuchającymi pożarami zorganizował straż pożarną. Pod opieką załogi III Komisariatu znajdowały się między innymi ► Akademia Lekarska, ► Politechnika Gdańska (PG), budynki przy ul. Klinicznej, wyspa ► Ostrów, ► elektrownia na Ołowiance, Wyspa Spichrzów (► Spichlerze) i teren aż po Orunię. Dzięki jego działaniom i podległych mu 300 uzbrojonych osób uratowano od spalenia późniejszą siedzibę Urzędu Wojewódzkiego, budynek ► Biblioteki Gdańskiej PAN i wiele innych obiektów.
Po decyzji komendanta wojewódzkiego MO, kapitana ► Mieczysława Konwizora, o likwidacji Komisariatu III MO, 17 IX 1945 wystąpił z jej szeregów, wystawiając każdemu ze swoich podkomendnych zaświadczenie pracy (część z nich zatrudniła się w Straży Terenowej przy Zjednoczeniu Przedsiębiorstw Portowych). 15 X 1945 podjął studia na Wydziale Inżynierii Lądowo-Wodnej PG. Od listopada 1945 był kierownikiem jednego z działów Zjednoczonych Przedsiębiorstw Portowych Gdańsk, od 1 X 1946 do 30 IV 1947 naczelnikiem jednego z wydziałów Departamentu Rybołówstwa Morskiego w Sopocie. Następnie pracował jako mierniczy na terenie województwa gdańskiego. Od 1 X 1949 był kierownikiem robót konstrukcji stalowych w Zarządzie Budownictwa Miejskiego Gdańsk, od 1 VI 1952 do 30 III 1953 inspektorem nadzoru budowlanego Miejskiego Zarządu Budownictwa Przemysłowego (MZBP) Gdańsk, następnie kierownikiem technicznym Spółdzielni Budowlanej Gdańsk. W 1955 ukończył studia inżynierskie na Wydziale Budownictwa Wodnego PG i wrócił do Poznania. Od 1 IV 1956 do 31 V 1957 był kierownikiem robót w CPN „Inco” Sopot–Poznań, od 16 VIII 1957 kierownikiem Oddziału Przedsiębiorstwa Remontowo-Przemysłowego, Drzewnego i Papierniczego w Sopocie (Oddział w Poznaniu). Po reorganizacji 31 XII 1957 był zatrudniony do 31 VI 1959 jako dyrektor Przedsiębiorstwa Remontowo-Budowlanego w Poznaniu.
W okresie 15 XI 1959 do 31 I 1960 pracował jako starszy asystent Katedry Miernictwa WSR Poznań. Następnie (25 III 1960 – 31 III 1963) był starszym asystentem geodety (później projektanta) w Biurze Projektów Wodno-Melioracyjnych w Poznaniu. Wstąpił też do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Od kwietnia 1963 pracował jako główny inżynier (zastępca dyrektora) Rejonowego Kierownictwa Robót Wodno-Melioracyjnych Konin. 1 V 1964 został przeniesiony na kierownika Robót Wodno-Melioracyjnych w Ostrowie Wielkopolskim, w którym to mieście zamieszkał.
30 IV 1964 znalazł się pod obserwacją Służby Bezpieczeństwa, Grupa V Wydziału V Departamentu II MSW założyła na niego sprawę operacyjnego sprawdzenia o kryptonimie „Poszukujący” (nr rejestracyjny 7035) „po zagadnieniu wywiadu izraelskiego”. Powodem tych działań było doniesienie Tajnego Współpracownika SB „Iskra”, że w 1963 poprosił go o pomoc w nawiązaniu kontaktu z pewną osobą. Według SB „usiłował nawiązać kontakt korespondencyjny z kadrowym pracownikiem wywiadu izraelskiego na terenie Austrii i Izraela Konwizorem Mieczysławem”, znanym mu z okresu pracy w gdańskiej milicji. Rozpracowanie trwało bardzo krótko, bo jedyną szansę na dotarcie przez niego do Konwizora stanowił TW „Iskra”.
Nie udało się ustalić dalszych jego losów, wiadomo, że należał do ZBOWiD i był żonaty.
