KSIĘGI GRUNTOWE
| < Poprzednie | Następne > |
KSIĘGI GRUNTOWE. Najstarsza seria ksiąg miejskich gdańskiej kancelarii. Zawierały spisy właścicieli parceli, w późniejszych notowano także wysokość płaconego czynszu.
Główne Miasto i przedmieścia: najstarsza zachowana księga gruntowa powstała w 1357, jest częściowo przepisana ze starszej, niezachowanej, z około lat 1330–1331. Zawiera dodatkowe roczne wykazy przyjętych do prawa miejskiego w latach 1364–1434, wpisy dotyczą kupna, sprzedaży rent i czynszów z posesji znajdujących się na Głównym Mieście (1331–1359), także spichrzów i ogrodów na Przedmieściu (1361–1405). Wykaz właścicieli działek ułożono według podziału na ulice. Każdorazowa zmiana właściciela wiązała się ze starciem nazwiska i wpisaniem następnego posiadacza. Nieczytelność kolejnych wpisów powodowała konieczność tworzenia następnych ksiąg w 1382 i 1633, z podobnym układem wpisów. W 1359 założono księgę Liber hereditarium bonorum divisionum, zawierającą wpisy dotyczące różnego rodzaju transakcji nieruchomościami, obciążeń hipotecznych, fundacji i testamentów, prowadzoną do 1439. Do ustalenia dawnych właścicieli służyły tzw. libri memorandorum (zachowane od roku 1579), w których zapisywano czynności prawne dotyczące parcel. Prowadzono osobne księgi gruntowe dla spichrzów i posiadłości na przedmieściach Głównego Miasta (najstarsza założona w 1385). Od XVII wieku zakładano osobne księgi gruntowe dla innych dzielnic ( Dolne Miasto, Siedlce, Biskupia Górka) oraz miejscowości należących do obszaru patrymonialnego Gdańska. Od 1420 użytkowana była osobna księga gruntowa dla jatek Głównego Miasta i Starego Przedmieścia. Księgi gruntowe stanowiły dla tabliczek woskowych wykaz czynszów gruntowych, które z poszczególnych posiadłości zobowiązana była pobierać Kamlaria.
Stare Miasto: księgi gruntowe zakładano już w latach 1400 i 1500, zachowały się dopiero od 1581. Osobne księgi gruntowe, zakładane w XVI–XVII wieku, miały Osiek, Zamczysko i Wiadrownia nad Radunią. Od 1616 prowadzono księgi gruntowe dla jatek Starego Miasta, od 1744 Starych Szkotów.
