LEWANDOWSKI JANUSZ ANTONI, polityk
| < Poprzednie | Następne > |
JANUSZ ANTONI LEWANDOWSKI (ur. 13 VI 1951 Lublin), polityk. Po ukończeniu liceum w Lublinie, w 1974 absolwent Ekonomiki Transportu Morskiego Uniwersytetu Gdańskiego (UG). W czasie studiów reprezentował uczelnię w zawodach lekkoatletycznych (głównie biegi sprinterskie: 10,7 na 100 m). Od 1974 nauczyciel akademicki UG. Związany był z Ruchem Młodej Polski. W latach 1980–1981 ekspert NSZZ Solidarność, organizował między innymi Regionalną Radę Koordynacyjną Samorządów Pracowniczych, grupującą 250 przedsiębiorstw. W 1983 zmuszony do odejścia z uczelni, zatrudnił się w Polskich Liniach Oceanicznych. W 1984 obronił na UG doktorat poświęcony myśli liberalnej.
Publikował w „Przeglądzie Politycznym” (pod pseudonimem Jędrzej Branecki), od 1984 na propozycję Jacka Merkela opracowywał dla Lecha Wałęsy i „Solidarności” programowe założenia dotyczące spraw gospodarczych. Wspólnie z Janem Szomburgiem po raz pierwszy jawnie przedstawił liberalny projekt gospodarczy w dwutygodniku „Gwiazdy Morza”. W 1988 z Janem Szomburgiem ogłosił program prywatyzacji gospodarki polskiej za pomocą bonów prywatyzacyjnych, znany później jako Program Powszechnej Prywatyzacji (PPP), realizowany od grudnia 1994 do 1998 roku. PPP przekształcił 512 przedsiębiorstw państwowych w spółki prawa handlowego (oskarżany później o działanie na szkodę dwóch spółek, po 11 latach zarzuty uznano za bezpodstawne). Z Janem Szomburgiem założył 2 XII 1989 fundację Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
W rządach Jana Krzysztofa Bieleckiego (1990–1991) i Hanny Suchockiej (1992–1993) minister przekształceń własnościowych. Doprowadził do uruchomienia Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (pierwsza sesja 16 IV 1991). Współzałożyciel (1989) Stowarzyszenia Kongres Liberałów, przekształconego 29 VI 1990 w Kongres Liberalno-Demokratyczny (KLD), którego do 19 V 1991 był pierwszym przewodniczącym.
Po porażce wyborczej KLD w roku 1993, w latach 1994–1997 pracował jako ekspert Banku Światowego między innymi za granicą (Chiny, Wietnam, Ukraina). Po fuzji KLD z Unią Demokratyczną został członkiem Unii Wolności (UW) i był jej liderem na Wybrzeżu. Z listy UW dostał się w 1997 do Sejmu III kadencji. W styczniu 2001 przeszedł do Platformy Obywatelskiej (PO), uzyskując mandat posła IV kadencji w okręgu gdańskiego.
W latach 2004-2010 z listy PO poseł do Parlamentu Europejskiego, był przewodniczącym Komisji Budżetowej PE. Nominowany przez polski rząd na urząd komisarza do spraw budżetu Komisji Europejskiej, po przesłuchaniu w PE, 9 II 2010 objął to stanowisko na cztery lata. Europoseł w latach 2014-2018 i od 2019 (od 10 VII 2019 wiceprzewodniczący Komisji Budżetowej).
Laureat Nagrody Kisiela w 1993 roku, odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2011), Medalem św. Wojciecha (2014), otrzymał nagrodę Specjalną Lewiatana przyznawaną przez Konfederację Lewiatan (2010) i Perłę Honorową Polskiej Gospodarki w kategorii gospodarka (2010). Żonaty był z Lidią (zm. 8 IX 2021), ojciec Justyny.
