JĘDRKIEWICZ EDWIN, nauczyciel w Gimnazjum Polskim
| < Poprzednie | Następne > |
EDWIN ALFRED WIKTOR JĘDRKIEWICZ (właściwie Rosenfeld) (16 IV 1889 Wadowice – 4 IX 1971 Mediolan), nauczyciel w Gimnazjum Polskim, poeta, dramatopisarz, tłumacz. Syn urzędnika skarbowego Wiktora Rosenfelda (w 1877 w Myślenicach, w 1903 we Lwowie) i Amalii z domu Jędrkiewicz. Po ukończeniu szkoły średniej od 1907 do 1912 studiował filologię klasyczną i filozofię na Uniwersytecie Lwowskim. W 1911 debiutował w prasie jako recenzent. W 1912 pracował jako aplikant w gminie lwowskiej. W 1914 zdał egzamin na nauczyciela szkół średnich. Następnie we Lwowie nauczyciel języka łacińskiego w II, VII i IX Gimnazjum oraz w Gimnazjum Żeńskim im. Królowej Jadwigi. W latach 1920–1924 sekretarz i następnie prezes Lwowskiego Oddziału Związku Literatów.
Urlopowany z Państwowego Gimnazjum Żeńskiego im. Królowej Jadwigi do pracy w gdańskim Gimnazjum Polskim, od 1 IX 1928 nauczał języka polskiego i łaciny. Prowadził także w Gdańsku szkolne i amatorskie zespoły teatralne. Wyreżyserował 15 VI 1932 (w sali widowiskowej Danziger Hof) przedstawienie R. H. Inżynier w wykonaniu uczniów klasy maturalnej Gimnazjum Polskiego, 16 X 1932 z okazji obchodów rocznicy powstania listopadowego sztukę Kościuszko pod Racławicami Władysława Ludwika Anczyca, 4 XII 1932 podczas wieczoru pamięci powstania Noc listopadową Stanisława Wyspiańskiego, 8 IV 1934 w Związku Polaków W małym dworku Tadeusza Rittnera, 20 XII 1934 w gmachu Gimnazjum Polskiego Szopkę betlejemską, przetłumaczył wiersz Do młodzieży Jana Dantyszka, wygłoszony 8 V 1938 podczas wieczoru Żyj Polsko w Polskim Domu Akademickim przez Romana Bellwona, syna Michała Bellwona. Od 24 IX 1934 był kierownikiem Sekcji Teatralnej i mężem zaufania Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku. Był m.in. autorem tekstu Słowo wam niosę do muzyki Kazimierza Wiłkomirskiego, utworu powstałego z okazji 15-lecia gdańskiej Macierzy Szkolnej. Mieszkał przy Hennersdorfer Weg (ul. Małachowskiego, Wrzeszcz), następnie przy Poggenpfuhl 22/23 (ul. Żabi Kruk).
Podczas II wojny światowej nauczał w szkołach we Lwowie i Jaremczu (Ukraina), w 1944 ewakuowany poprzez Niemcy na Węgry. Od sierpnia 1945 ponownie w Gdańsku, od września był nauczycielem w II Państwowym Gimnazjum i Liceum ( II Liceum Ogólnokształcące), od stycznia 1946 pracował jako kustosz w Bibliotece Miejskiej. Od 1951 na emeryturze. W latach 1945–1948 prezes gdańskiego oddziału Związku Literatów Polskich, członek Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.
Tłumaczył (z języka łacińskiego) m.in. dzieła Apulejusza (Metamorfozy albo Złoty Osioł, Eros i Psyche), Erazma z Rotterdamu (Pochwała głupoty), Andrzeja Frycza Modrzewskiego (Dzieła wszystkie), z języka włoskiego Benita Mussoliniego (Mowy), z języka rosyjskiego dramat Czełkasz Maksyma Gorkiego, wystawiony przez Teatr Polskiego Radia (15 XI 1959). Autor m.in. tomu opowiadań Świątki i centaury (1921, 1958), dramatu Saul król (1923; wystawionego w Teatrze Lwowskim), zbioru wierszy Pieśń o ogniu i wodzie (1924). W okresie gdańskim autor dramatu Swaróg (1930) opowiadań Jędrek i szczęście (1929), nowel Sąd (1934), powieści Droga z Martynowic (1938, nagroda "Ilustrowanego Kuriera Codziennego"). Po wojnie przygotowywał dramat Igry, osnuty wokół konfliktu burmistrza gdańskiego Conrada Letzkaua z władzami krzyżackimi w latach 1410–1411 (drukowany w odcinkach w 1948 w szczecińskim „Tygodniku Wybrzeże”), publikował swoje utwory także w „Dzienniku Bałtyckim”, jego słuchowiska nadawano również w Radiu Gdańsk. Od 1945 do chwili pełnego wydania w 1952 (w dwóch częściach) zajmował się tłumaczeniem dzienników Charlesa Ogiera (Dziennik podróży do Polski).
Po powrocie do Gdańska i po dłuższym poszukiwaniu mieszkania zamieszkał z żoną w Domu Literata w Sopocie przy ul. Powstańców Warszawskich 29. Od 1951 mieszkał w Poroninie, zajmował się twórczością literacką i tłumaczeniami, w tym okresie autor m.in. opowiadań Gra (1960), powieści Pewna przygoda filmowa (1965), Kukły mistrza Damiana (1966). Od 2 VII 1912 żonaty był ze Stefanią z domu Brylińską (zm. 6 IV 1975), ojciec Andrzeja (ur. 5 XII 1918 Lwów), w 1937 maturzysty w gdańskim Gimnazjum Polskim, studenta Politechniki Lwowskiej, żołnierza w armii Władysława Andersa, zamieszkałego we Włoszech, specjalisty budowy autostrad. W 1937 odznaczony Srebrnym Wawrzynem Akademickim, w 1949 otrzymał Nagrodę Literacką Wybrzeża. Zmarł podczas pobytu u syna, pochowany w Torre Pellice we Włoszech.
Bibliografia:
„Gazeta Gdańska” za lata 1934–1939.
Dzienis Helena, Jędrkiewicz Edwin, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, Gdańsk 1992,s. 319-320.
Janik Bernard, Życiorysy pracowników Gimnazjum Polskiego w Gdańsku, w: Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, Gdańsk 1976, s. 164-165.
Jędrkiewicz Edwin, w: Słownik współczesnych pisarzy polskich, red. E. Korzeniewski, t. 2, Warszawa 1965, s. 55-57.
Sroczyńska-Wyczańska Krystyna, Nauczyciele Gimnazjum, w: Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, Wrocław 1989, s. 308.
