GERHARD GUSTAV ADOLPH FRIEDRICH, księgarz, radny
| < Poprzednie | Następne > |
GUSTAV ADOLPH FRIEDRICH GERHARD (2 V 1805 Gdańsk – 1889 Nowy Jork), księgarz, radny Gdańska. Wnuk Friedricha Hartwiga, syn księgarza Friedricha Samuela (zm. 13 IX 1831, w wieku 66 lat), od 2 VIII 1792 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), i Christiny Charlotty Gerhardy z domu Schoensell (zm. 12 XII 1830, w wieku 69 lat), pochowanych w kościele Najświętszej Marii Panny. Po śmierci ojca przejął księgarnię przy Heilige-Geist-Gasse 755 (ul. św. Ducha 16) i prowadził ją do 1849 jako "Fr. Sam. Gerhard" ( księgarstwo). Od 1836 firma miała siedzibę przy Langgasse 404 (ul. Długa 39), w kamienicy nabytej od spadkobierców senatora Gottlieba Friedricha Lesse, w 1838 przeniosła się do sąsiedniej, kolejnej zakupionej przez niego kamienicy pod nr 400 (nr 35, Lwi Zamek). Kamienicę pod nr 404 (39) w 1844 odsprzedał firmie W.F. Burau.
W sierpniu 1830 wydał dwie serie litografii z rysunkami Christiana Gottlieba Ludwiga. W latach 1837–1849 był wydawcą „Danziger Dampfboot”, a 1839–1849 gazety „Allgemeine Politische Zeitung für die Provinz Preussen”. W 1847 w jego drukarni wydano jeden z roczników „Danziger Bürgerblatt”. Od 1843 był członkiem gdańskiej loży masońskiej Eugenia ( wolnomularstwo), w 1849 skreślony z jej ewidencji. W 1846 należał do Towarzystwa Przyjaciół Sztuki.
W 1848 jako radny Gdańska złożył petycję do władz miasta z żądaniem przyznania prawa głosu w wyborach wszystkim mieszkańcom miasta, niezależnie od ich statusu majątkowego. Wobec odrzucenia propozycji 31 V 1848 zrzekł się mandatu radnego, nosił się z zamiarem kandydowania do Reichstagu. Współpracował z Ignazem Laskerem, między innymi wydając opracowanie dotyczące wydarzeń Wiosny Ludów 1848 w Niemczech, Des deutschen Volkes Erhebung im Jahre 1848, sein Kampf um freie Institutionen und sein Siegesjubel. Ein Volks- und Erinnerungsbuch für die Mit- und Nachwelt. Publikacja zawierała opis wydarzeń 1848 w krajach niemieckich, także w Wiedniu i w Berlinie, podawała nazwiska zabitych zarówno po stronie cywilów, jak i wojska, przytaczała petycje ludności z poszczególnych krajów i regionów, patenty i orędzia królewskie. Pod wpływem tych wydarzeń wyjechał 17 IV 1849 do Berlina, stamtąd do Ameryki.
13 II 1831 w kościele NMP poślubił 19-letnią Lidię Ferdinandę (1 I 1812 Chojnice - 9 IX 1901 Buffalo), córkę Ferdinanda Augusta Brachvogela, administratora folwarku w Grabinach-Zameczku (Herrengrebin) i poślubionej w 1878 Käthe Müller z Oldenburga. Po 1850 wraz z ośmiorgiem dzieci urodzonych w latach 1832–1846 dołączyła do męża w USA. Zmarła w domu córki Aline Louise Grube (ur. 8 V 1842 Gdańsk), jej pogrzeb 2 X 1889 w Hoboken (New Jersey) był okazją do spotkania około 50 mieszkających w USA jej potomków. Trumnę niosło między innymi trzech najstarszych synów: Felix Friedrich (ur. 8 XI 1839), Paul Friedrich (ur. 2 III 1841) i Hermann Friedrich (ur. 9 VI 1846). Zabrakło najmłodszego z synów, Johannesa Friedricha (ur. 18 I 1845).
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, księgi zgonów kościoła NMP, sygn. 1461/136, s. 23–24, 1461/135, s. 27–28 (rodzice), księga ślubów sygn. 1461/76, s. 2, księgi urodzeń sygn. 1461/29, s. 29, 1461/33, s. 23 i dalsze.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VIII, s. 254.
„Danziger Intelligenzblatt”, 1831, nr 214, s. 2160.
Gause Fritz, Brachvogel Udo, Neue Deutsche Biographie, Bd. 2, 1955, s. 503
