TILGNER DAMAZY JERZY, profesor Politechniki Gdańskiej, patron ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
DAMAZY JERZY TILGNER (26 XI 1904, rejencja poznańska – 19 II 1997 Sopot), profesor Politechniki Gdańskiej (PG), patron gdańskiej ulicy. Syn kupca Hieronima i Kazimiery z domu Wolańskiej. Dzieciństwo spędził w Berlinie, gdzie ojciec prowadził firmę wysyłkową. Absolwent Gimnazjum Męskiego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, studiował technologię rolną na tamtejszym uniwersytecie, po których podjął prace jako instruktor gorzelnictwa. Odbył praktykę na uniwersytecie w Berkeley (USA), pracował w Niemczech (wytwórnia konserw i przetworów żywnościowych). Od 1932 doktor, jeden z twórców centralnego inspektoratu standaryzacji i eksportu wyrobów polskiego przemysłu mięsnego. W 1932–1934 pracował w Państwowym Instytucie Eksportowym. Jednocześnie uprawiał wioślarstwo, był członkiem klubów KW 04 Poznań i WTW Warszawa, w latach 1928–1934 był czterokrotnym Mistrzem Polski. Podczas II wojny światowej działał (pseudonim Jaromir) w Stronnictwie Pracy (SP).
W 1945 był pełnomocnikiem SP w województwie pomorskim, wszedł w skład Krajowej Rady Narodowej, z jej ramienia w okresie 1947–1952 poseł na Sejm, w 1947–1949 wiceprezes Stronnictwa Pracy, poźniej bezpartyjny. Mieszkał w Bydgoszczy, zorganizował i kierował do 1947 Instytutem Technologii Rolnej i Żywnościowej. W latach 1947-1949 był prezesem Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich. Jednocześnie pracował na Wydziale Agrotechnicznym PG. Na Wydziale Chemicznym PG zorganizował Katedrę Technologii Zwierzęcych Produktów Spożywczych. Od 1947 doktor habilitowany, od 1960 profesor zwyczajny.
Autor wielu prac, między innymi (z Tadeuszem Chrząszczem) Wędliny wileńskie (1937), Wpływ denaturacji cieplnej na wytrzymałość mechaniczną i konsystencję tkanki zwierzęcej (na przykładzie śledzia bałtyckiego) (w języku angielskim, 1967), Wytrzymałość mechaniczna świeżego śledzia bałtyckiego (w języku angielskim, 1967). Twórca szkoły naukowej technologii i analizy żywności (tzw. Szkoła Tilgnera).
W wyniku wydarzeń marca 1968 usunięty z PG za krytykę w liście prywatnym polityki Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wobec Izraela i państw arabskich. Po rehabilitacji (1986) władze PG w 1991 nadały mu godność doktora honoris causa.
W latach 1957–1992 był członkiem Komitetu Technologii i Chemii Żywności Polskiej Akademii Nauk. Należał do Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, był odznaczony między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Armii Krajowej. Żonaty z Haliną z domu Hauffe (3 I 1909 – 6 II 1988), językoznawczynią i tłumaczką, ojciec Małgorzaty, malarki, i Iki, programistki komputerowej. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Sopocie. Od 29 XII 1999 jego imię nosi jedna z gdańskich ulic na Chełmie.
