KECKERMANN BARTHOLOMÄUS, profesor Gimnazjum Akademickiego
(uzupelnienie LM (8.04.2020)) |
|||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
[[File:3_Bartholomäus_Keckermann.jpg|thumb|Epitafium Bartholomäusa Keckermanna, niegdyś w [[KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY| kościele Św. Trójcy]], 1623]] | [[File:3_Bartholomäus_Keckermann.jpg|thumb|Epitafium Bartholomäusa Keckermanna, niegdyś w [[KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY| kościele Św. Trójcy]], 1623]] | ||
| − | '''BARTHOLOMÄUS KECKERMANN''' (1572 Gdańsk – 25 VII 1609 Gdańsk), filozof, historyk, teolog [[KALWINI W GDAŃSKU | kalwiński]] i pedagog. Syn kalwinisty Georga, konrektora [[SZKOŁA MARIACKA| Szkoły Mariackiej]] i Gertrudy, bratanek Joachima Keckermanna, kaznodziei w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]]. Od 1586 uczył się prywatnie u rektora [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE| Gimnazjum Akademickiego]] [[FABRICIUS (Schmidt) JAKOB | Jakoba Fabriciusa]]. W latach 1587-1590 uczeń tego gimnazjum. Jako stypendysta [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej Gdańska]] studiował filozofię i teologię w Wittenberdze (od maja 1590), ale studiów nie ukończył. Zapisał się na letni semestr 1592 na uniwersytet w Lipsku, jednak po śmierci (25 IX 1591) sprzyjającego kalwinistom elektora saskiego Chrystiana I wraz z innymi studentami wyznania zreformowanego został relegowany z tej uczelni. Od 22 X 1592 studiował w Heidelbergu, studia ukończył z tytułem magistra sztuk 27 II 1595. Za sprawą księcia elektora Fryderyka IV Sprawiedliwego w latach 1595–1602 w Heidelbergu, początkowo w Pädagogium, od 1597 w Collegium Sapientiae, uczył między innymi filozofii i logiki, w 1600 przekazano mu także naukę języka hebrajskiego. Prowadził również prywatne wykłady z dogmatyki. Po ponagleniach (od 1597) gdańskiej Rady Miejskiej uzyskał 23 III 1602 tytuł licencjata i powrócił do Gdańska (choć w Heidelbergu proponowano mu profesurę na tamtejszym uniwersytecie). Od roku 1602 profesor filozofii i konrektor Gimnazjum Akademickiego.<br/><br/> | + | '''BARTHOLOMÄUS KECKERMANN''' (1572 Gdańsk – 25 VII 1609 Gdańsk), filozof, historyk, teolog [[KALWINI W GDAŃSKU | kalwiński]] i pedagog. Syn pochodzącego ze Starogardu Gdańskiego kalwinisty Georga, konrektora [[SZKOŁA MARIACKA| Szkoły Mariackiej]], następnie kupca i Gertrudy z domu Lering, bratanek Joachima Keckermanna, kaznodziei w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]]. Od 1586 uczył się prywatnie u rektora [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE| Gimnazjum Akademickiego]] [[FABRICIUS (Schmidt) JAKOB | Jakoba Fabriciusa]]. W latach 1587-1590 uczeń tego gimnazjum. Jako stypendysta [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej Gdańska]] studiował filozofię i teologię w Wittenberdze (od maja 1590), ale studiów nie ukończył. Zapisał się na letni semestr 1592 na uniwersytet w Lipsku, jednak po śmierci (25 IX 1591) sprzyjającego kalwinistom elektora saskiego Chrystiana I wraz z innymi studentami wyznania zreformowanego został relegowany z tej uczelni. Od 22 X 1592 studiował w Heidelbergu, studia ukończył z tytułem magistra sztuk 27 II 1595. Za sprawą księcia elektora Fryderyka IV Sprawiedliwego w latach 1595–1602 w Heidelbergu, początkowo w Pädagogium, od 1597 w Collegium Sapientiae, uczył między innymi filozofii i logiki, w 1600 przekazano mu także naukę języka hebrajskiego. Prowadził również prywatne wykłady z dogmatyki. Po ponagleniach (od 1597) gdańskiej Rady Miejskiej uzyskał 23 III 1602 tytuł licencjata i powrócił do Gdańska (choć w Heidelbergu proponowano mu profesurę na tamtejszym uniwersytecie). Od roku 1602 profesor filozofii i konrektor Gimnazjum Akademickiego.<br/><br/> |
Próbował wprowadzić w Gimnazjum reformę systemu edukacji opartą na ideach francuskiego pedagoga Petrusa Ramusa. Dawała ona uczniom w przeciągu trzech lat encyklopedyczną wiedzę: w pierwszym roku logiki i fizyki, w drugim – matematyki i metafizyki, w trzecim - etyki, ekonomii i polityki. Kluczem do tego była jego systematyczna metoda, bazująca na innym podejściu do nauczanych zagadnień, bardziej analityczna i bazująca na bieżącej wiedzy niż historyczna czy narracyjna.<br/><br/> | Próbował wprowadzić w Gimnazjum reformę systemu edukacji opartą na ideach francuskiego pedagoga Petrusa Ramusa. Dawała ona uczniom w przeciągu trzech lat encyklopedyczną wiedzę: w pierwszym roku logiki i fizyki, w drugim – matematyki i metafizyki, w trzecim - etyki, ekonomii i polityki. Kluczem do tego była jego systematyczna metoda, bazująca na innym podejściu do nauczanych zagadnień, bardziej analityczna i bazująca na bieżącej wiedzy niż historyczna czy narracyjna.<br/><br/> | ||
Publikował rozprawy i podręczniki z zakresu między innymi logiki (''Systema logicae''; ''Gymnasium logicum''), teologii (''Systema sanctae theologiae''), etyki (''Systema ethicae''), polityki (''Systema disciplinae politicae''), retoryki (''Systema rhetoricae'') i homiletyki (''Rhetoricae ecclesiasticae''), matematyki (''Systema compendiosum totius mathematices''), wiedzy o morzu i żegludze (''Brevis commentatio nautica''), fizyki (''Systema physicum''), optyki, metafizyki, geografii, astronomii, geometrii i hebrajskiego. Oparł je na wygłaszanych przez siebie na uniwersytecie w Heidelbergu (między innymi ''De ordine seu metodo doctrinarum disputatio logica'', Heidelberg 1599) i w gdańskim Gimnazjum wykładach oraz na ćwiczeniach i dysputach, które organizował (najdłuższa i najbardziej znana stałą się dysputa o kometach, prowadzona z punktu widzenia teologii). Wspierał się najbardziej znanymi ówcześnie autorytetami, np. w matematyce sięgał do klasyków arabskich, w astronomii do Mikołaja Kopernika, Tycho de Brahe i Erasmusa Reinholda. Zaliczany do tzw. arystotelików renesansowych. <br/><br/> | Publikował rozprawy i podręczniki z zakresu między innymi logiki (''Systema logicae''; ''Gymnasium logicum''), teologii (''Systema sanctae theologiae''), etyki (''Systema ethicae''), polityki (''Systema disciplinae politicae''), retoryki (''Systema rhetoricae'') i homiletyki (''Rhetoricae ecclesiasticae''), matematyki (''Systema compendiosum totius mathematices''), wiedzy o morzu i żegludze (''Brevis commentatio nautica''), fizyki (''Systema physicum''), optyki, metafizyki, geografii, astronomii, geometrii i hebrajskiego. Oparł je na wygłaszanych przez siebie na uniwersytecie w Heidelbergu (między innymi ''De ordine seu metodo doctrinarum disputatio logica'', Heidelberg 1599) i w gdańskim Gimnazjum wykładach oraz na ćwiczeniach i dysputach, które organizował (najdłuższa i najbardziej znana stałą się dysputa o kometach, prowadzona z punktu widzenia teologii). Wspierał się najbardziej znanymi ówcześnie autorytetami, np. w matematyce sięgał do klasyków arabskich, w astronomii do Mikołaja Kopernika, Tycho de Brahe i Erasmusa Reinholda. Zaliczany do tzw. arystotelików renesansowych. <br/><br/> | ||
| − | Znany i ceniony w środowiskach naukowych Europy, należał do wąskiego grona autorów, których dzieła były wznawiane i doczekały się edycji zbiorowych. Jego dzieła zebrane ukazały się dwukrotnie: w Hanau (''Systema systematum'', 1613) i Genewie (''Opera omnia'', 1614). Nie był oryginalnym myślicielem, zdołał jednak nauczanie takich dyscyplin jak logika, matematyka, etyka, polityka dźwignąć na wyjątkowo wysoki poziom. Pochowany w [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościele św. Trójcy]]. | + | Znany i ceniony w środowiskach naukowych Europy, należał do wąskiego grona autorów, których dzieła były wznawiane i doczekały się edycji zbiorowych. Jego dzieła zebrane ukazały się dwukrotnie: w Hanau (''Systema systematum'', 1613) i Genewie (''Opera omnia'', 1614). Nie był oryginalnym myślicielem, zdołał jednak nauczanie takich dyscyplin jak logika, matematyka, etyka, polityka dźwignąć na wyjątkowo wysoki poziom. <br/><br/> |
| − | W 1622 lub 1623 | + | Żonaty był z Anna Rauschede, córką pastora, ojciec Gertrudy, Anny i Elsabethy. Na rok przed śmiercią poważnie zachorował. Pochowany w [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościele św. Trójcy]]. W 1622 lub 1623 patrycjusze gdańscy, bracia Johann i Kaspar Zierenbergowie, ufundowali mu pomnik epitafijny z portretem popiersiowym. Portret ze zniszczonego epitafium znajduje się w [[MUZEUM NARODOWE | Muzeum Narodowym]]. Jego portret [[BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH | burmistrz]] [[LINDE ADRIAN von der, II | Adrian von der Linde]] podarował w 1673 Gimnazjum Akademickiemu. 6 IX 2011 jego imię otrzymał gdański tramwaj Pesa Swing 120NaG nr 1037. {{author: EK}} {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
| + | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| + | Mokrzecki Lech, ''Keckermann Bartłomiej'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, Gdańsk 1994, s. 377-378.<br/> | ||
| + | Nadolski Bronisław, Poglądy na historię uczonego gdańskiego Bartłomieja Keckermanna, „Rocznik Gdański”, t. 17/18, 1960, s. 253-261.<br/> | ||
| + | Nadolski Bronisław, ''Życie i działalność naukowa uczonego gdańskiego Bartłomieja Keckermanna. Studium z dziejów Odrodzenia na Pomorzu'', Toruń 1961. | ||
Wersja z 11:46, 25 lip 2022
BARTHOLOMÄUS KECKERMANN (1572 Gdańsk – 25 VII 1609 Gdańsk), filozof, historyk, teolog kalwiński i pedagog. Syn pochodzącego ze Starogardu Gdańskiego kalwinisty Georga, konrektora Szkoły Mariackiej, następnie kupca i Gertrudy z domu Lering, bratanek Joachima Keckermanna, kaznodziei w kościele św. Jana. Od 1586 uczył się prywatnie u rektora Gimnazjum Akademickiego Jakoba Fabriciusa. W latach 1587-1590 uczeń tego gimnazjum. Jako stypendysta Rady Miejskiej Gdańska studiował filozofię i teologię w Wittenberdze (od maja 1590), ale studiów nie ukończył. Zapisał się na letni semestr 1592 na uniwersytet w Lipsku, jednak po śmierci (25 IX 1591) sprzyjającego kalwinistom elektora saskiego Chrystiana I wraz z innymi studentami wyznania zreformowanego został relegowany z tej uczelni. Od 22 X 1592 studiował w Heidelbergu, studia ukończył z tytułem magistra sztuk 27 II 1595. Za sprawą księcia elektora Fryderyka IV Sprawiedliwego w latach 1595–1602 w Heidelbergu, początkowo w Pädagogium, od 1597 w Collegium Sapientiae, uczył między innymi filozofii i logiki, w 1600 przekazano mu także naukę języka hebrajskiego. Prowadził również prywatne wykłady z dogmatyki. Po ponagleniach (od 1597) gdańskiej Rady Miejskiej uzyskał 23 III 1602 tytuł licencjata i powrócił do Gdańska (choć w Heidelbergu proponowano mu profesurę na tamtejszym uniwersytecie). Od roku 1602 profesor filozofii i konrektor Gimnazjum Akademickiego.
Próbował wprowadzić w Gimnazjum reformę systemu edukacji opartą na ideach francuskiego pedagoga Petrusa Ramusa. Dawała ona uczniom w przeciągu trzech lat encyklopedyczną wiedzę: w pierwszym roku logiki i fizyki, w drugim – matematyki i metafizyki, w trzecim - etyki, ekonomii i polityki. Kluczem do tego była jego systematyczna metoda, bazująca na innym podejściu do nauczanych zagadnień, bardziej analityczna i bazująca na bieżącej wiedzy niż historyczna czy narracyjna.
Publikował rozprawy i podręczniki z zakresu między innymi logiki (Systema logicae; Gymnasium logicum), teologii (Systema sanctae theologiae), etyki (Systema ethicae), polityki (Systema disciplinae politicae), retoryki (Systema rhetoricae) i homiletyki (Rhetoricae ecclesiasticae), matematyki (Systema compendiosum totius mathematices), wiedzy o morzu i żegludze (Brevis commentatio nautica), fizyki (Systema physicum), optyki, metafizyki, geografii, astronomii, geometrii i hebrajskiego. Oparł je na wygłaszanych przez siebie na uniwersytecie w Heidelbergu (między innymi De ordine seu metodo doctrinarum disputatio logica, Heidelberg 1599) i w gdańskim Gimnazjum wykładach oraz na ćwiczeniach i dysputach, które organizował (najdłuższa i najbardziej znana stałą się dysputa o kometach, prowadzona z punktu widzenia teologii). Wspierał się najbardziej znanymi ówcześnie autorytetami, np. w matematyce sięgał do klasyków arabskich, w astronomii do Mikołaja Kopernika, Tycho de Brahe i Erasmusa Reinholda. Zaliczany do tzw. arystotelików renesansowych.
Znany i ceniony w środowiskach naukowych Europy, należał do wąskiego grona autorów, których dzieła były wznawiane i doczekały się edycji zbiorowych. Jego dzieła zebrane ukazały się dwukrotnie: w Hanau (Systema systematum, 1613) i Genewie (Opera omnia, 1614). Nie był oryginalnym myślicielem, zdołał jednak nauczanie takich dyscyplin jak logika, matematyka, etyka, polityka dźwignąć na wyjątkowo wysoki poziom.
Żonaty był z Anna Rauschede, córką pastora, ojciec Gertrudy, Anny i Elsabethy. Na rok przed śmiercią poważnie zachorował. Pochowany w kościele św. Trójcy. W 1622 lub 1623 patrycjusze gdańscy, bracia Johann i Kaspar Zierenbergowie, ufundowali mu pomnik epitafijny z portretem popiersiowym. Portret ze zniszczonego epitafium znajduje się w Muzeum Narodowym. Jego portret burmistrz Adrian von der Linde podarował w 1673 Gimnazjum Akademickiemu. 6 IX 2011 jego imię otrzymał gdański tramwaj Pesa Swing 120NaG nr 1037.
Bibliografia:
Mokrzecki Lech, Keckermann Bartłomiej, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, Gdańsk 1994, s. 377-378.
Nadolski Bronisław, Poglądy na historię uczonego gdańskiego Bartłomieja Keckermanna, „Rocznik Gdański”, t. 17/18, 1960, s. 253-261.
Nadolski Bronisław, Życie i działalność naukowa uczonego gdańskiego Bartłomieja Keckermanna. Studium z dziejów Odrodzenia na Pomorzu, Toruń 1961.
