WEŁNIAK JÓZEF, pedagog

Wersja z 18:32, 25 wrz 2021

Józef Wełniak

Józef Wełniak i uczennice Gimnazjum Polskiego na wycieczce do Orłowa, 1934–1935

Józef Wełniak (w środku) jako opiekun koło modelarskiego Gimnazjum Polskiego, 1933–1939

Zawody modeli, ze stoperem Józef Wełniak, 1933–1939

[[File: 4_Józef_Wełniak.jpg |thumb| Uniwersyteckie Studium Przygotowawcze, uroczystość zakończenia roku szkolnego 1949–1950, od prawej Stanisław Sołdek, Urszula Wełniakowa, Józef Wełniak JÓZEF WEŁNIAK (12 III 1907 Pałuczyna, powiat Mogilno – 15 IV 1969 Gdańsk), nauczyciel Gimnazjum Polskiego, dyrektor Conradinum, pracownik gdańskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP). Syn Władysława i Salomei z domu Malińskiej. W 1926 roku absolwent Państwowego Gimnazjum Gnieźnieńskiego (Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego), w 1930 ukończył Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uniwersytetu Poznańskiego jako magister filozofii w zakresie matematyki. W roku szkolnym 1930–1931 nauczyciel w Gimnazjum Państwowym w Nakle, 1931–1932 w Państwowym Gimnazjum Męskim im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie. W 1932 roku został bezrobotny w wyniku reformy oświaty.

Z rekomendacji Uniwersytetu Poznańskiego w 1933 roku podjął pracę w Gdańsku – nauczał fizyki, matematyki i przysposobienia wojskowego w Gimnazjum Polskim. Był sekretarzem Rady Pedagogicznej, a także opiekunem koła Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej oraz koła modelarskiego.

W ramach działalności społecznej w Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku prowadził na kursach repolonizacyjnych naukę języka polskiego. Od maja 1939 należał do Tajnej Organizacji Wojskowej w WMG i do Walki Zbrojnej z Niemcami na terenie WMG, a w czerwcu zlecono mu zorganizowanie w Gimnazjum grupy młodzieży w ramach tej organizacji. Zobowiązany do zgłoszenia się w Gdańsku w dniu rozpoczęcia wojny pozostał w mieście, wobec trudności w nawiązaniu kontaktu z ośrodkiem dyspozycyjnym akcji zbrojnej zabezpieczył broń i amunicję, a młodzież doprowadził do granicy polsko-gdańskiej, sam zostając na terenie Gdańska. Po 1 września ukrywał się we Wrzeszczu, u koleżanki z gimnazjum, nauczycleki Heleny Rakowskiej. 7 X 1939 wyjechał (przez Gdynię) do rodzinnego domu w Gnieźnie. Przebywał tam do 1942, pracował jako powiatowy doradca hodowlany. Zagrożony aresztowaniem wyjechał do Częstochowy, gdzie pod zmienionym nazwiskiem (Józef Kwaśnicki) pracował w Spółdzielni Rolniczo-Handlowej (1942–1945).

Do Gdańska przybył ponownie 8 IV 1945 roku jako członek Grupy Operacyjnej Ministerstwa Oświaty. Był współorganizatorem I Gimnazjum i Liceum ( I Liceum Ogólnokształcące) oraz II Gimnazjum i Liceum ( II Liceum Ogólnokształcące) i w obu tych szkołach był członkiem pierwszego grona nauczycielskiego. W latach 1945–1947 uczył matematyki w I Gimnazjum i Liceum. W latach 1947–1951 był pracownikiem Państwowego Liceum Budownictwa Okrętowego Conradinum, kolejno jako inspektor nauk, wicedyrektor do spraw pedagogicznych, nauczyciel, a od 1949 dyrektor. Od grudnia 1946 pełnił funkcję konsultanta metodycznego matematyki w Kuratorium Okręgu Szkolnego Gdańskiego. We wrześniu 1951 roku odszedł ze stanowiska na własną prośbę, nie mogąc się pogodzić z coraz większą ingerencją czynników politycznych w życie szkoły. Od stycznia do września 1951 był też wykładowcą matematyki Uniwersyteckiego Studium Przygotowawczego (USP). W latach 1952–1969 pracował w gdańskiej WSP, jako wykładowca na stanowisku zastępcy profesora, a później starszego wykładowcy. Był kierownikiem Zakładu Matematyki i Katedry Geometrii na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii oraz kierownikiem Studium dla Pracujących. Brał między innymi udział w komisjach uczelnianych, był członkiem Senatu, Rady Wydziału, Komisji Rzeczoznawców Programów Studiów dla Pracujących. Nakładem wydawnictwa WSP ukazał się jego skrypt Geometria analityczna (1960).

Członek Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku (1933–1939), Związku Nauczycielstwa Polskiego (1933–1969), Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki (1933–1939, 1945–1952), Polskiego Towarzystwa Matematycznego.

Odznaczony między innymi Złotym Krzyżem Zasługi (1955), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), odznaką „Za Zasługi dla Gdańska” (1960), „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1965), Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego, pośmiertnie zaś Medalem 200-lecia „Conradinum” (1994).

Był żonaty z Urszulą z domu Raczyńską (3 II 1920 Folwarki, obecnie Radomsko – 23 VII 2002 Gdańsk). Został pochowany na cmentarzu Srebrzysko. WP