KÖHNE-JASKI ISRAEL, burgrabia gdański

Wersja z 15:55, 27 lip 2021

Strona tytułowa zbioru listów Israela Köhne-Jaskiego i Hugona Grotiusa, opublikowanych w Gdańsku przez Georga Rhetego

ISRAEL KÖHNE-JASKI (Jaschke; 1 XI 1573 Gdańsk – 10 XII 1641 Gdańsk), kupiec wyznania kalwińskiego. Wnuk Paula I Köhne-Jaskiego (1492–1564), siódmy syn Paula II (1535–1585) i Doroty, córki ławnika Głównego Miasta Johanna Zimmermanna (zm. 1562), między innymi młodszy brat Andreasa.

Od 1585 roku uczeń Gimnazjum Akademickiego. Od 1612 ławnik Głównego Miasta, od 1617 rajca, w 1621 sędzia, w 1633 i 1638 burgrabia królewski w Gdańsku, od 1636 kamlarz.

Wraz z bratem Andreasem kierował rodzinną firmą handlu bursztynem, ale w konsekwencji jego działalności politycznej w zasadzie prowadził ją samodzielnie. Oprócz handlu bursztynem zajmował się także handlem miedzią. 29 IV 1630 w Warszawie został przyjęty do polskiego herbu Półkozic i otrzymał polskie szlachectwo. W październiku 1637, w okresie sporu Gdańska z królem polskim Władysławem IV, między innymi w kwestii Komisji Okrętów Królewskich i wysokości cła palowego, z polecenia Rady Miejskiej sprawdzał zapasy żywności w Gdańsku na wypadek ewentualnego oblężenia miasta, śledził też poczynania strony polskiej w sprawie planów skierowania głównego koryta Wisły przez Elbląg.

Był właścicielem Jaśkowej Doliny, w 1678 uzyskał przywilej sprzedawania w należącej tu do niego karczmie obcego piwa. Na jego i braci zlecenie Abraham van den Block w 1628 wykonał w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP) epitafium dziada, Paula I. Przez wiele lat powadził (po łacinie) korespondencję z holenderskim specjalistą prawa międzynarodowego, zwłaszcza morskiego, filozofem i dyplomatą Hugonem Grotiusem (Grocjuszem) (10 IV 1583 Delft – 28 VIII 1645 Rostock), zięciem handlującego drewnem z Holandią gdańskiego ławnika, rajcy i burgrabiego Siegmunda Kerschensteina (1583 Gdańsk – 1644 Gdańsk).

Od 5 II 1602 żonaty był z poślubioną w kościele NMP Anną (19 VII 1582 – 22 X 1639), córką Gabriela Schumanna (1530/1531 Chojnice – 6 I 1601 Gdańsk), w 1601 członka Rady Kościoła NMP, i poślubionej w Gdańsku 24 I 1580 Barbary Bornbach (1 X 1558 Gdańsk – 23 V 1633 Gdańsk). Ojciec Israela (1614–1675) oraz córek: Barbary (24 I 1606 – 5 I 1682), od 24 VIII 1623 żony Petera Borgmanna (1587–1649); Anny (1607–1642), od 1627 żony Oelhaffa, po jego śmierci, od 22 II 1633 Winholda Conrada, z którym miała czworo dzieci, w tym Israela Conradiego; Adelgundy (5 VIII 1621 – 29 VII 1671), od ślubu 18 X 1644 w kościele NMP żony Ernsta von Kerschensteina (1619–1673).

Pochowany 14 XII 1641 w kościele NMP pod płytą nagrobną nr 406. Po jego śmierci elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm skasował przywilej na monopol bursztynowy, co zakończyło wielką karierę rodziny, rozpoczętą za czasów dziada Paula. RED