FERBER JOHANN NATHANAEL, rajca, burgrabia

Wersja z 18:23, 16 lis 2024

Dziecko z rodziny Ferberów, malował Salomon Wägener, 1 ćwierć XVII wieku

JOHANN NATHANAEL FERBER (16 III 1659 Gdańsk – 16 VII 1727 Gdańsk), rajca i burgrabia królewski w Gdańsku. Potomek (praprawnuk) burmistrza Constantina I Ferbera (1520–1588). Syn rajcy Johanna Friedricha (2 IX 1627 – 25 IV 1702) i poślubionej przez niego w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) 19 V 1658 Anny Marii (zm. 8 II 1708), córki burmistrza Nathanaela Schmiedena. Bratanek burmistrza Constantina Ferbera (III). Brat Adelgundy Concordii (3 IV 1660 – 9 XI 1699), żony lekarza Johanna Glosemeyera, Constancii Virginii (4 VIII 1661 – 1727), od 1702 żony rajcy Andreasa Stendela, Karla Johanna Adolfa (5 III 1663 – 24 VII 1737), młodo zmarłego Constantina Sigismunda (1668 – 10 IV 1681), oraz Florentiny Eleonory (7 VII 1670 – pochowana 7 VII 1722) i Constantii (chrzest 12 IV 1662).

W kwietniu 1673 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, w 1676 brał udział w dyspucie prawnej pod kierunkiem Samuela Friedricha Willenberga o niewystarczalności wychowania ojcowskiego do życia cywilnego, kończył je w 1679 rozprawą Aphorismi morales, ex Plutarchi libro. De civili institutione, przygotowana pod kierunkiem Samuela Schelwiga. W 1680 studiował w Strasburgu, w 1685 w Lipsku. Po powrocie do Gdańska 4 XI 1687 wystarał się o potwierdzenie kupieckiego obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), został jednym z prowizorów (świeckich opiekunów) kościoła NMP, m.in. porządkował kościelną bibliotekę.

Od 1700 był członkiem Trzeciego Ordynku. Jako jego przedstawiciel we wrześniu 1700, wraz z ówczesnym rajcą (później burmistrzem) Gabrielem Bömelnem (w jego biogramie więcej szczegółów tej podróży) i ławnikiem Friedrichem Fabriciusem, wchodził w skład delegacji wysłanej przez Radę Miasta do Francji, na dwór króla Ludwika XIV. Celem delegacji było przeproszenie Ludwika XIV za brak poparcia dla księcia Franciszka Ludwika Contiego, który w 1697 – po śmierci Jana III Sobieskiego – starał się o polską koronę i na próżno przybył z okrętami na gdańską redę. Przebywał w Paryżu od listopada 1700 do maja 1701, brał udział 7 XII 1700 w audiencji u króla Ludwika XIV, do Gdańska wrócił wraz z delegacją 30 VI 1701. Sprawa została załatwiona połowicznie, Gdańsk otrzymał królewskie przebaczenie, ale nie udało się uzyskać odstąpienia władcy Francji od żądań pokrycia kosztów wyprawy księcia Contiego do Gdańska.

Od 1704 był ławnikiem, w 1707 conseniorem, od 1708 rajcą, w 1714 sędzią, w 1723 burgrabią. Jako przewodniczący miejskiej komisji ds. fortyfikacji, wraz z komendantem gdańskich wojsk miejskich (w latach 1716–1731) generałem majorem Johnem Sinclairem i przy pomocy kuzyna, rajcy i członka komisji ds. zdrowia Constantina Friedricha Ferbera założył ogródu w miejscu obecnego Błędnika przy Bramie Oliwskiej.

Żonaty był od ślubu w kościele NMP 1 VI 1687 z Konstancją (chrzest 1 VI 1661 w kościele NMP – pochowana 5 VII 1720), córką kupca, przedstawiciela Kwartału Wysokiego Trzeciego Ordynku (1656), ławnika (od 1668), rajcy (od 1678), sędziego (w 1682) Bartholomäusa Veddersa (1624–1705). Ojciec 1) późniejszego burmistrza Nathaniela Gottfrieda; 2) Constantii Renaty (chrzest 15 XI 1689 – pochowana 30 X 1759), od 7 X 1706 żony ławnika (od 1725) Johanna Georga Schradera, brata burmistrza Joachima Jakoba Schradera; 3) wcześnie zmarłego Johanna Samuela (ur. 1690); 4) Johanna Ernsta ( 21 V 1692 – 28 VII 1757), w maju 1707 zapisanego do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, po studiach w 1712 w Królewcu, w 1714 w Lejdzie, od 1718 sekretarza miasta Gdańska, od 6 I 1719 mającego potwierdzone kupieckie obywatelstwo Gdańska; 5) Christiana Gabriela (chrzest 18 V 1696 – pochowany 11 V 1775), w październiku 1711 zapisanego do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, w 1721 studenta w Lipsku; a także zmarłych w dzieciństwie 6) Virginii Concordii (chrzest 20 IX 1694 – pochowana 12 IX 1698), 7) Constantina Moritza (chrzest 17 X 1698 – pochowany 2 V 1699) oraz 8) Daniela (chrzest 18 V 1710).

Po przodkach był m.in. właścicielem Rotmanki. Pochowany 31 VII 1727 w kościele NMP. BŚ









Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 435; t. VII, s. 440.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, 227, 285, 292.
Löschin Matthias Gotthilf, Die Familie Ferber, w: tegoż, Beiträge zur Geschichte Danzigs und seiner Umgebungen. Meistens aus alten Manuscripten und selten gewordenen Druckschriften, Bd. 3, Danzig 1837, s. 22 i n.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 168, 169.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 88.