RICHTER NATHANAEL GOTTLIEB, rajca

Aktualna wersja na dzień 14:10, 11 lis 2024

NATHANAEL GOTTLIEB RICHTER (5 IX 1701 Tczew – 27 VIII 1774 Gdańsk), rajca. Syn Mathiasa Gottlieba. Kramarz, 1 IX 1731 uzyskał kupieckie obywatelstwo Gdańska. Od 1744 wchodził w skład Trzeciego Ordynku, reprezentował Kwartał Kogi, od 1750 mistrz tego Kwartału.

Działał szczególnie aktywnie w okresie sporów o zmiany ustrojowe w Gdańsku, m.in. o zwiększenie w mieście uprawnień króla, czemu próbowała się przeciwstawić Rada Miejska, a które to zabiegi Augusta III Wettyna popierał Trzeci Ordynek (licząc na złamanie monopolu patrycjatu na władzę w mieście). W 1748 powołany został do trzyosobowej deputacji kramarzy i kupców spichrzowych, która pod przewodnictwem Gotthilfa Wernicka przedstawiła w Warszawie Augustowi III petycję dotyczącą usprawnienia handlu gdańskiego, hamowanego wedle zdaniem Trzeciego Ordynku przez Radę Miejska. Delegacja została dobrze przyjęta, a jej członków król wziął pod swoją opiekę na wypadek szykan ze strony władz miasta. W 1749, przed przyjazdem do Gdańska komisarzy królewskich, znalazł się ośmioosobowej komisji (po dwie osoby z każdego Kwartału), spisującej w 68 punktach konkretne skargi i zażalenia obywateli na Radę.

W lipcu 1750 król rekomendował go na urząd rajcowski, Rada Miejska zmuszona była zaakceptować tę decyzję, ale – dla podkreślenia swoich kompetencji – 6 VIII 1750 dokonała jego formalnego wyboru. W grudniu tego roku był jednym z rajców głosujących za przyjęciem przez Gdańsk królewskiej ordynacji, wzmacniającej pozycje władcy w mieście. Jako rajca wybrany z królewskiego nakazu był w gronie Rady Miejskiej atakowany jako ten, który wszedł do niej z połamaniem wielowiekowej tradycji (wyboru członków przez samą Radę). Zwłaszcza, że w 1752, po osiągnięciu porozumienia w sprawie ordynacji, dwór królewski zwolnił go z wypłacenia z własnych dochodów liczących się kwot przebłagalnych, co stało udziałem niedawnych królewskich przeciwników w Radzie. Ciesząc się poparciem Trzeciego Ordynku w 1756 był bardzo aktywnym członkiem sądu wetowego, wchodził w skład deputacji (komisji) ds. culagi i pakowni, ds. Mierzei i Szkarpawy (przez kilka kadencji, także 1760), bagrowania głębi przy Wisłoujściu, cechów i rzemiosł, przewodniczył komisjom ds. akcyzy i rewizji wilkierza, był jednym z trzech tzw. Panów Palowych, głównym prowizorem od spraw zdrowia (szpitalnictwo, epidemie). W 1760 był przełożonym Domu Poprawy (Zuchthaus) na Zamczysku, odpowiedzialnym za straże nocne na Wyspie Spichrzów, wchodził do komisji zajmująca się terytorium Wisłoujścia, był jedny z tzw. Panów Szpitalnych. Podobna aktywność wykazywał i w latach następnych, m.in. w 1765 został kamlarzem, co dało mu bezpośredni wpływ na miejskie finanse. W 1773 był członkiem komsji ds. Dworu Miejskiego, tereytorium Wisłoujścia, mennicy, szpitalnictwa, cechów i rzemiosł (głównie ds. cechu złotników). Ze względu na stan zdrowia przed 7 III 1774 całkowicie zrezygnował z urzędów.

Od ok. 1731 żonaty był z Christiną Anną Ottmersen. Ojciec 1/ Christiny (chrzest 17 VI 1737 Gdańsk – pochowana 5 VI 1809 Gdańsk), od 1761 żony Nataniela Gottlieba Friesego, 2/ Nathanaela Gottlieba (chrzest 9 X 1743), który wrócił do Tczewa i był tam rajcą, oraz 3/ Johanna Gottlieba, który 23 V 1769 wystarał się o potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli).

Pochowany 8 IX 1774 w kościele Najświętszej Marii Panny w Gdańsku. BŚ









Bibliografia:
Das jetzte-lebende Dantzig, Dantzig 1756 i następne.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. II, s. 424; VIII, s. 297.
Cieślak Edmund, Konflikty polityczne i społeczne w Gdańsku w połowie XVIII wieku, Wrocław 1972 (przez indeks).
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 4, 55.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 250.