WILKIERZE
| < Poprzednie | Następne > |
WILKIERZE, uchwały Rady Miejskiej, regulujące różnorodne dziedziny życia w miastach (1), albo zbiory pojedynczych uchwał Rady Miejskiej (2).
Główne Miasto: najstarszy zachowany wilkierz (w znaczeniu 2.) z lat 1435–1448. Wzmianka w księdze missivów wskazuje na istnienie w Głównym Mieście wilkierzy na początku lat 40. XIV wieku, co świadczy, że posiadało ono wilkierze (w znaczeniu 2.) już w okresie ukończenia procesu przejścia gdańskiej gminy miejskiej na prawo chełmińskie. Wydawanie wilkierzy stało się w XIV wieku przedmiotem konfliktu miast pruskich z zakonem krzyżackim, który próbował utrzymać kontrolę nad ustawodawstwem miejskim. W 1394 zakon ustanowił wzorzec wilkierza miejskiego, na którego bazie miały oprzeć ustawodawstwo miasta pruskie. Wprawdzie od tej pory miały być stanowione jedynie za przyzwoleniem miejscowego komtura, ale wilkierze gdańskie, przynajmniej od początku XV wieku, wydawano w dużym stopniu samodzielnie. W 1455 król polski Kazimierz Jagiellończyk nadał miastom prawo swobodnego ich uchwalania. Od tego czasu Główne Miasto jeszcze uchwalało je kilkakrotnie (w znaczeniu 2.): 1455, 1479–1500, 1574, 1597 i 1761.
Stare i Młode Miasto: nie zachowały się wilkierze (w znaczeniu 2.) tych gmin, jednak wzmianka w dokumentach Starego Miasta z 1377 o funkcjonowaniu tam wilkierzy wskazuje, że przynajmniej od lokacji go posiadało. W 1595 na teren całej aglomeracji gdańskiej rozciągnięto zwierzchnictwo wilkierzy Głównego Miasta. Przepisy i postanowienia wilkierzy przestały obowiązywać w Gdańsku 2 I 1761, sprawy porządkowo-handlowe regulowały odtąd ustawy i kodeksy prawa pruskiego. Wilkierze wydawano także dla osad pod Gdańskiem (np. Stare Szkoty).
