MIATKOWSKI MACIEJ, działacz opozycji demokratycznej

Aktualna wersja na dzień 08:56, 23 sie 2024

Maciej Miatkowski, lata 80. XX w.

Maciej Miatkowski (z prawej) w kościele św. Jakuba podczas odsłonięcia tablicy poświęconej Romanowi Dmowskiemu, listopad 1980

Tablica pamiątkowa Macieja Miatkowskiego, zawieszona w 2018 na budynku w którym mieszkał przy ul. Pomorskiej 94

MACIEJ MIATKOWSKI (10 IV 1941 Łódź – 20 XII 2017 Gdańsk), działacz opozycji demokratycznej. Syn Stanisława (zm. tragiczne w 1949) i Łucji. Ojciec był pocztowcem, we wrześniu 1939, przed wkroczeniem Niemców, ewakuował pocztę z Warszawy. Siostra ojca walczyła w powstaniu warszawskim, brat Marian (zamordowany przez Niemców) na chrzciny bratanka (był jego ojcem chrzestnym) zaprosił 40 żołnierzy Armii Krajowej.

W 1948 rozpoczął naukę w Szkole Podstawowej nr 61 w Łodzi. W 1955 przeniósł się z matką i rodzeństwem do Tuszyna, gdzie w rok później ukończył edukację podstawową. Naukę próbował kontynuować w Technikum Metalowo-Odlewniczego w Pabianicach. Z powodu złych warunków materialnych (matka samotnie wychowywała także jego starszego brata i młodszą siostrę) zmuszony był jednak podjąć pracę zarobkową. Od 1 IX 1957 do 30 V 1959 był spawaczem w Zakładach Przemysłu Bawełnianego w Łodzi, od 9 VI 1959 do 12 II 1960 w Przedsiębiorstwie Energomontaż Północ, od 31 III 1960 do 6 VIII 1962 w Rudzkiej Farbiarni i Wykańczalni „Pierwsza”, od 24 IX 1962 do 3 VIII 1963 w Lotniczych Zakładach Remontowych nr 1, od 5 VIII 1963 do 19 IX 1964 w Łódzkim Przedsiębiorstwie Remontowo-Montażowym Przemysłu Spożywczego.

W Gdańsku od października 1964, przez ponad 40 lat pracował jako spawacz gazowy w Stoczni Gdańskiej. Rozpoczął też naukę w Technikum Budowy Okrętów, którą ukończył w 1972. W czasie wydarzeń Grudnia ’70 pilnował wraz kolegami z wydziału W–2 odcinka płotu stoczniowego, który przynależał do wydziału, brał udział w ulicznych protestach. W styczniu 1971 wytypowany został do uczestniczenia w spotkaniu z nowym I sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem. Uznając innych za bardziej zasłużonych od siebie, odmówił, zamiast niego w spotkaniu w budynku Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku udział wzięła koleżanka z W–2, Anna Walentynowicz. Od 1979 zaangażowany w działalność Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. W swoje urodziny 10 IV 1979 poznał m.in. Lecha Kaczyńskiego, który później często u niego gościł. Brał udział w spotkaniach, kolportował na terenie Stoczni Gdańskiej niezależne druki, m.in. „Robotnika Wybrzeża” i pismo KOR-u „Robotnik”.

W październiku 1978, po wyborze Karola Wojtyły na papieża, przykleił jego plakat obok swojego stanowiska pracy i nie chciał go usunąć mimo nalegań przełożonych, kierownika i majstra. Po kradzieży plakatu w tym samym miejscu zawiesił drewniany krzyż wykonany przez kolegów z W-5. Składano pod nim kwiaty, a miejsce to oglądali pracownicy z innych wydziałów. Mimo ponownych nalegań na jego usunięcie ze strony kierownictwa, krzyż pozostał na miejscu do czasu zakończenia przez niego pracy w Stoczni. W grudniu 1979, przed obchodami rocznicy Grudnia ’70, posądzony bezpodstawnie przez Służba Bezpieczeństwa (UB) o udział w próbie wysadzenia pomnika Lenina w Nowej Hucie (18 IV 1979), zatrzymany został na 48 godzin.

W sierpniu 1980 powrócił z wczasów w Tardzie z ropnym zapaleniem nerek, przebywał w szpitalu zakładowym, nic nie wiedząc o przygotowaniach do strajku. Słyszał później od Jacka Merkela, że były pomysły, by to właśnie on stanął na czele strajku, ale nie był pewien, czy to prawda. 14 sierpnia przebywał w szpitalu i widział z okna, jak do Stoczni wszedł Lech Wałęsa (od strony pirsu na W-2, przy moście pontonowym), a następnie obserwował pierwszy wiec z udziałem dyrektora Klemensa Gniecha przy koparce, która stała ok. 50 metrów od szpitala. Od Anny Walentynowicz otrzymał w szpitalu na przechowanie dwie ortalionowe siatki z pieniędzmi, które ludzie przekazywali dla Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Trzymał je schowane w szpitalnym łóżku, następnie siatki zabrali Anna Walentynowicz i ks. Henryk Jankowski.

Od 1 IX 1980, z ramienia wydziału W-2, wszedł do Komitetu Założycielskiego, następnie w lutym 1981 do Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w Stoczni Gdańskiej. Nie pełnił żadnej funkcji z wyboru, ale z racji m.in. przedsierpniowego zaangażowania cieszył się autorytetem. Po wprowadzeniu stanu wojennego uczestniczył (14–16 XII 1981) w strajku protestacyjnym w Stoczni Gdańskiej, m.in. organizował obronę Bramy nr 1. Od stycznia do marca 1982 (m.in. z Eugeniuszem Brenkiem, Ryszardem Balewskim, Janem Nowakowskim, Stanisławem Biernackim, Andrzejem Czerskim, Leszkiem Przybylskim, Zbigniewem Olszakiem) współtworzył Tajną Komisję Zakładową, był członkiem Prezydium, organizatorem zbiórki składek związkowych oraz druku podziemnego pisma „Rozwaga i Solidarność”, następnie współzałożycielem i szefem drukarni TKZ (druk pisma, kart okolicznościowych i kalendarzy).

We wrześniu 1982, po nawiązaniu (za pośrednictwem Aliny Pliszki) kontaktu z wydawnictwem NOWa, jako kurier przewoził książki z Warszawy do Gdańska, organizował szkolenia drukarzy. W grudniu 1983 aresztowany i osadzony w areszcie śledczym w Gdańsku (podobno w celi przez pewien czas za towarzysza miał Pawła Tuchlina „Skorpiona”, gwałciciela i mordercę kobiet, skazanego potem na karę śmierci). Wyszedł na wolność 20 III 1984, śledztwo umorzono na mocy ustawy o amnestii. Zwolniony po aresztowaniu z pracy w Stoczni, w latach 1984–1986 zatrudniony był w spółdzielni Termont, następnie był współzałożycielem spółdzielni Insbud, od 1988 do 1989 przebywał na wyjeździe zarobkowym w USA. 12 III 1990 powrócił do pracy w Stoczni, 28 III 1997 przeszedł na emeryturę. W 1992 wystąpił z „Solidarności”.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), wyróżniony odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (2001) i Krzyżem Semper Fidelis (2002). Na dzień przed śmiercią w jego mieszkaniu w Gdańsku-Żabiance prezes IPN Jarosław Szarek wręczył mu Krzyż Wolności i Solidarności. Pochowany na cmentarzu Srebrzysko. ArKa









Bibliografia:
Relacja Macieja Miatkowskiego (2010).
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku, akta Prokuratury Rejonowej w Gdańsku; akta paszportowe.
Archiwum Stoczni Gdańsk S.A., akta osobowe.
Kazański Arkadiusz, Miatkowski Maciej, https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/17608,Miatkowski-Maciej.html?search=6268962.
Poniatowski Mieczysła Jerzy, Nieznane bitwy o Wałęsę „a nawet przeciw” Wałęsie, Warszawa 1992.