FISCHER FRIEDRICH, profesor Technische Hochschule Danzig
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File: Pomik_Poległych_w_kościele_św._Katarzyny.jpg |thumb| Pomnik Poległych w kościele św. Katarzyny w Gdańsku]] | [[File: Pomik_Poległych_w_kościele_św._Katarzyny.jpg |thumb| Pomnik Poległych w kościele św. Katarzyny w Gdańsku]] | ||
[[File: Frtiedrich_Fischer.jpg |thumb| Tablice upamiętniające poległych parafian w kościele Najświętszej Marii Panny w Gdańsku]] | [[File: Frtiedrich_Fischer.jpg |thumb| Tablice upamiętniające poległych parafian w kościele Najświętszej Marii Panny w Gdańsku]] | ||
| − | '''FRIEDRICH WILHELM HEINRICH FISCHER''' (27 III 1879 Elbląg – 19 VI 1944 Hanower), architekt, malarz, rzeźbiarz, profesor [[TECHNISCHE HOCHSCHULE DANZIG | Technische Hochschule Danzig]] (THD). Syn Friedricha, inżyniera budowy okrętów w elbląskiej stoczni [[SCHICHAU FERDINAND, właściciel stoczni | Ferdinanda Schichaua]], i Hedwigi z domu Fechter. W 1900 absolwent gimnazjum i gimnazjum realnego w Elblągu, studiował architekturę w Technische Hohschule w Monachium, Karlsruhe i Berlinie-Charlottenburgu, gdzie w 1905 uzyskał dyplom architekta. Podczas studiów członek Korporacji Akademickiej „Motiv“. <br/><br/> | + | '''FRIEDRICH WILHELM HEINRICH FISCHER''' (27 III 1879 Elbląg – 19 VI 1944 Hanower), architekt, malarz, rzeźbiarz, profesor [[TECHNISCHE HOCHSCHULE DANZIG | Technische Hochschule Danzig]] (THD). Syn Friedricha, inżyniera budowy okrętów w elbląskiej stoczni [[SCHICHAU FERDINAND, właściciel stoczni | Ferdinanda Schichaua]], i Hedwigi z domu Fechter. W 1900 absolwent gimnazjum i gimnazjum realnego w Elblągu, studiował architekturę w Technische Hohschule (TH) w Monachium, Karlsruhe i Berlinie-Charlottenburgu, gdzie w 1905 uzyskał dyplom architekta. Podczas studiów członek Korporacji Akademickiej „Motiv“. <br/><br/> |
| − | W Gdańsku od 1906 ze stopniem | + | W Gdańsku od 1906 ze stopniem Regierungsbauführer (referendarz w administracji budownictwa publicznego) w państwowym biurze projektów. W styczniu 1910, na podstawie rozprawy ''Der Danziger Kirchenbau des 15. und 16. Jahrhunderts'' (''Gdańskie budowle kościelne z XV i XVI wieku'') uzyskał doktorat w THD (promotor: [[WEBER CARL, profesor Technische Hochschule Danzig | Carl Weber]]), w tym samym roku habilitował się tamże (obok [[PFUHLE FRITZ AUGUST, profesor Technische Hochschule Danzig | Fritza Augusta Pfuhle]] w 1908 i Alfreda Schmidta w 1926 jedyni habilitowani na Wydziale Architektury THD). Od 1911 jako docent prywatny prowadził zajęcia z architektury budowli ceglanych na Wydziale Architektury. Złożył też państwowy egzamin budowlany (asesor w administracji budownictwa publicznego – Regierungsbaumeister) i w 1911 założył w Gdańsku własną pracownię architektoniczną przy Hundegasse 62 (ul. Ogarna). Zaprojektował do 1914 kilka domów przy Uphagenweg (ul. Uphagena), m.in. dla prof. Fritza Augusta Pfuhle, kupca Fritza Bartscha (nr 16) i dla siebie samego (nr 25; wcześniej mieszkał w [[OLIWA |Oliwie]] przy Bergstrasse 19 (ul. Podhalańska)). <br/><br/> |
| − | W latach 1914-1918 w wojsku. Od 1919 profesor nieetatowy THD, prowadził zajęcia z architektury, ze szczególnym uwzględnieniem architektury budowli z wypalanych cegieł. W 1920 został kierownikiem utworzonego wówczas Urzędu do spraw Osiedli, przemianowanego rychło na Urząd Rozbudowy Miasta. W 1921 został też konserwatorem zabytków [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]], kierownikiem miejskiego urzędu budowlanego | + | W latach 1914-1918 w wojsku. Od 1919 profesor nieetatowy THD, prowadził zajęcia z architektury, ze szczególnym uwzględnieniem architektury budowli z wypalanych cegieł. W 1920 został kierownikiem utworzonego wówczas Urzędu do spraw Osiedli, przemianowanego rychło na Urząd Rozbudowy Miasta. W 1921 został też konserwatorem zabytków [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]], kierownikiem miejskiego urzędu budowlanego z tytułem Oberbaurat (nadradca w administracji budownictwa publicznego) w Urzędzie Budownictwa Naziemnego, którym od 1923 kierował. <br/><br/> |
| − | Autor m.in. niezrealizowanego projektu [[SZKOŁA IM. PESTALOZZIEGO | Szkoły Pestalozziego]] we Wrzeszczu, zabudowy i terenów zielonych obecnej al. Hallera, osiedli domów („Osterzeile” i „Westerzeile”) przy obecnych ul. Zbyszka z Bogdańca i Stanisława Dubois (1919), willi dla [[SIEBENFREUND KURT EDUARD RICHARD, radny, poseł, senator | Kurta Eduarda Siebenfreunda]] przy Hindenburgallee 55 (al. Zwycięstwa), domu letniego dla dr Franka Muscate przy Stolzenfelsalle 18 (ul. Sępia) w Sopocie, tam też, przy Sternweg 30 (ul. Żeromskiego) kolejnej willi dla siebie, budynków administracyjnych na [[CMENTARZE WE WRZESZCZU. SREBRZYSKO | cmentarzu Srebrzysko]] (1921), projektu [[KOŚCIÓŁ ŚW. ANTONIEGO PADEWSKIEGO (Brzeźno) | kościoła św. Antoniego Padewskiego w Brzeźnie]] (budowanego w okresie 1922–1923), [[KOŚCIÓŁ MATKI BOSKIEJ BOLESNEJ | kościoła Matki Boskiej Bolesnej]] w Gdańsku–[[RUDNO |Rudnie]] i Chrystusa Króla w Pieckel (Piekło koło Sztumu). Dokonał w latach 1923–1924 restauracji zachodniego szczytu [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]], w 1934–1937 przeprowadził prace remontowe w [[KAPLICA KRÓLEWSKA I PLEBANIA KOŚCIOŁA NMP | Kaplicy Królewskiej i plebani]]. Zainicjował projekt przekształcenia obwodu nowożytnych fortyfikacji Gdańska w zagospodarowane zielenią tereny rekreacyjne (rozwinięty następnie przez [[ALTHOFF HUGO, architekt| Hugona Althoffa]]), był współautorem projektu konserwatorskiego uporządkowania fasad domów położonych przy głównych ulicach gdańskiego [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]] (m.in. w 1924–1925 konserwacji [[ZŁOTA KAMIENICZKA| Złotej Kamieniczki]], usunięcia dekoracji | + | Autor m.in. niezrealizowanego projektu [[SZKOŁA IM. PESTALOZZIEGO | Szkoły Pestalozziego]] we Wrzeszczu, zabudowy i terenów zielonych obecnej al. Hallera, osiedli domów („Osterzeile” i „Westerzeile”) przy obecnych ul. Zbyszka z Bogdańca i Stanisława Dubois (1919), willi dla [[SIEBENFREUND KURT EDUARD RICHARD, radny, poseł, senator | Kurta Eduarda Siebenfreunda]] przy Hindenburgallee 55 (al. Zwycięstwa), domu letniego dla dr Franka Muscate przy Stolzenfelsalle 18 (ul. Sępia) w Sopocie, tam też, przy Sternweg 30 (ul. Żeromskiego) kolejnej willi dla siebie, budynków administracyjnych na [[CMENTARZE WE WRZESZCZU. SREBRZYSKO | cmentarzu Srebrzysko]] (1921), projektu [[KOŚCIÓŁ ŚW. ANTONIEGO PADEWSKIEGO (Brzeźno) | kościoła św. Antoniego Padewskiego w Brzeźnie]] (budowanego w okresie 1922–1923), [[KOŚCIÓŁ MATKI BOSKIEJ BOLESNEJ | kościoła Matki Boskiej Bolesnej]] w Gdańsku–[[RUDNO |Rudnie]] i Chrystusa Króla w Pieckel (Piekło koło Sztumu). Dokonał w latach 1923–1924 restauracji zachodniego szczytu [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]], w 1934–1937 przeprowadził prace remontowe w [[KAPLICA KRÓLEWSKA I PLEBANIA KOŚCIOŁA NMP | Kaplicy Królewskiej i plebani]]. Zainicjował projekt przekształcenia obwodu nowożytnych fortyfikacji Gdańska w zagospodarowane zielenią tereny rekreacyjne (rozwinięty następnie przez [[ALTHOFF HUGO, architekt| Hugona Althoffa]]), był współautorem projektu konserwatorskiego uporządkowania fasad domów położonych przy głównych ulicach gdańskiego [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]] (m.in. w 1924–1925 konserwacji [[ZŁOTA KAMIENICZKA| Złotej Kamieniczki]], usunięcia dekoracji eklektycznych kamienicy przy Długim Targu 40). Jako rzeźbiarz był autorem m.in. [[POMNIK MIESZKAŃCÓW NOWEGO PORTU POLEGŁYCH PODCZAS I WOJNY ŚWIATOWEJ | pomnika mieszkańców Nowego Portu poległych podczas I wojny światowej]] (nieistniejącego) przed ewangelickim kościołem Wniebowstąpienia ([[KOŚCIÓŁ NIEPOKALANEGO SERCA MARYI | kościół Niepokalanego Serca Maryi]]) w Gdańsku–[[NOWY PORT |Nowym Porcie]] (październik 1922), podobnego (również nieistniejącego) w [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościele św. Katarzyny]] (przed 1924), pełniących tą samą funkcję kamiennych tablic (nieistniejących) w kaplicy Jedenastu Tysięcy Dziewic w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] jak i pomników na cmentarzu garnizonowym w Magdeburgu i tamże w kościele norbertanek św. Trójcy. Jako malarz zaprojektował m.in. witraż z motywem Narodzenia Chrystusa w kościele św. Mikołaja w Hiddestorf koło Hanoweru (1934). Przez krótki czas przewodniczył [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI | Towarzystwu Przyjaciół Sztuki]]. <br/><br/> |
Wyjechał z Gdańska w marcu 1925 po uzyskaniu profesury zwyczajnej w zakresie architektury średniowiecza na TH w Hanowerze, z którą to uczelnią związany był do śmierci. Od 1929 także konsystorialny radca budowlany hamburskiego ewangelicko-luterańskiego kościoła krajowego. W listopadzie 1933 podpisał deklarację wierności niemieckich profesorów Adolfowi Hitlerowi (Bekenntnis der deutschen Professoren zu Adolf Hitler).<br/><br/> | Wyjechał z Gdańska w marcu 1925 po uzyskaniu profesury zwyczajnej w zakresie architektury średniowiecza na TH w Hanowerze, z którą to uczelnią związany był do śmierci. Od 1929 także konsystorialny radca budowlany hamburskiego ewangelicko-luterańskiego kościoła krajowego. W listopadzie 1933 podpisał deklarację wierności niemieckich profesorów Adolfowi Hitlerowi (Bekenntnis der deutschen Professoren zu Adolf Hitler).<br/><br/> | ||
1 XII 1907 poślubił w Elblągu z domu Ruth (ur. 24 VIII 1883 Bydgoszcz), córkę kupca Paula Muscate (zob. [[MUSCATE ALFRED PAUL GUSTAV, kupiec, radny | Alfred Paul Muscate]]) i Hortense z domu Lemke, z którą miał dwie córki i dwóch synów. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | 1 XII 1907 poślubił w Elblągu z domu Ruth (ur. 24 VIII 1883 Bydgoszcz), córkę kupca Paula Muscate (zob. [[MUSCATE ALFRED PAUL GUSTAV, kupiec, radny | Alfred Paul Muscate]]) i Hortense z domu Lemke, z którą miał dwie córki i dwóch synów. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 06:11, 8 cze 2024
FRIEDRICH WILHELM HEINRICH FISCHER (27 III 1879 Elbląg – 19 VI 1944 Hanower), architekt, malarz, rzeźbiarz, profesor Technische Hochschule Danzig (THD). Syn Friedricha, inżyniera budowy okrętów w elbląskiej stoczni Ferdinanda Schichaua, i Hedwigi z domu Fechter. W 1900 absolwent gimnazjum i gimnazjum realnego w Elblągu, studiował architekturę w Technische Hohschule (TH) w Monachium, Karlsruhe i Berlinie-Charlottenburgu, gdzie w 1905 uzyskał dyplom architekta. Podczas studiów członek Korporacji Akademickiej „Motiv“.
W Gdańsku od 1906 ze stopniem Regierungsbauführer (referendarz w administracji budownictwa publicznego) w państwowym biurze projektów. W styczniu 1910, na podstawie rozprawy Der Danziger Kirchenbau des 15. und 16. Jahrhunderts (Gdańskie budowle kościelne z XV i XVI wieku) uzyskał doktorat w THD (promotor: Carl Weber), w tym samym roku habilitował się tamże (obok Fritza Augusta Pfuhle w 1908 i Alfreda Schmidta w 1926 jedyni habilitowani na Wydziale Architektury THD). Od 1911 jako docent prywatny prowadził zajęcia z architektury budowli ceglanych na Wydziale Architektury. Złożył też państwowy egzamin budowlany (asesor w administracji budownictwa publicznego – Regierungsbaumeister) i w 1911 założył w Gdańsku własną pracownię architektoniczną przy Hundegasse 62 (ul. Ogarna). Zaprojektował do 1914 kilka domów przy Uphagenweg (ul. Uphagena), m.in. dla prof. Fritza Augusta Pfuhle, kupca Fritza Bartscha (nr 16) i dla siebie samego (nr 25; wcześniej mieszkał w Oliwie przy Bergstrasse 19 (ul. Podhalańska)).
W latach 1914-1918 w wojsku. Od 1919 profesor nieetatowy THD, prowadził zajęcia z architektury, ze szczególnym uwzględnieniem architektury budowli z wypalanych cegieł. W 1920 został kierownikiem utworzonego wówczas Urzędu do spraw Osiedli, przemianowanego rychło na Urząd Rozbudowy Miasta. W 1921 został też konserwatorem zabytków II Wolnego Miasta Gdańska, kierownikiem miejskiego urzędu budowlanego z tytułem Oberbaurat (nadradca w administracji budownictwa publicznego) w Urzędzie Budownictwa Naziemnego, którym od 1923 kierował.
Autor m.in. niezrealizowanego projektu Szkoły Pestalozziego we Wrzeszczu, zabudowy i terenów zielonych obecnej al. Hallera, osiedli domów („Osterzeile” i „Westerzeile”) przy obecnych ul. Zbyszka z Bogdańca i Stanisława Dubois (1919), willi dla Kurta Eduarda Siebenfreunda przy Hindenburgallee 55 (al. Zwycięstwa), domu letniego dla dr Franka Muscate przy Stolzenfelsalle 18 (ul. Sępia) w Sopocie, tam też, przy Sternweg 30 (ul. Żeromskiego) kolejnej willi dla siebie, budynków administracyjnych na cmentarzu Srebrzysko (1921), projektu kościoła św. Antoniego Padewskiego w Brzeźnie (budowanego w okresie 1922–1923), kościoła Matki Boskiej Bolesnej w Gdańsku–Rudnie i Chrystusa Króla w Pieckel (Piekło koło Sztumu). Dokonał w latach 1923–1924 restauracji zachodniego szczytu kościoła św. Trójcy, w 1934–1937 przeprowadził prace remontowe w Kaplicy Królewskiej i plebani. Zainicjował projekt przekształcenia obwodu nowożytnych fortyfikacji Gdańska w zagospodarowane zielenią tereny rekreacyjne (rozwinięty następnie przez Hugona Althoffa), był współautorem projektu konserwatorskiego uporządkowania fasad domów położonych przy głównych ulicach gdańskiego Głównego Miasta (m.in. w 1924–1925 konserwacji Złotej Kamieniczki, usunięcia dekoracji eklektycznych kamienicy przy Długim Targu 40). Jako rzeźbiarz był autorem m.in. pomnika mieszkańców Nowego Portu poległych podczas I wojny światowej (nieistniejącego) przed ewangelickim kościołem Wniebowstąpienia ( kościół Niepokalanego Serca Maryi) w Gdańsku–Nowym Porcie (październik 1922), podobnego (również nieistniejącego) w kościele św. Katarzyny (przed 1924), pełniących tą samą funkcję kamiennych tablic (nieistniejących) w kaplicy Jedenastu Tysięcy Dziewic w kościele Najświętszej Marii Panny jak i pomników na cmentarzu garnizonowym w Magdeburgu i tamże w kościele norbertanek św. Trójcy. Jako malarz zaprojektował m.in. witraż z motywem Narodzenia Chrystusa w kościele św. Mikołaja w Hiddestorf koło Hanoweru (1934). Przez krótki czas przewodniczył Towarzystwu Przyjaciół Sztuki.
Wyjechał z Gdańska w marcu 1925 po uzyskaniu profesury zwyczajnej w zakresie architektury średniowiecza na TH w Hanowerze, z którą to uczelnią związany był do śmierci. Od 1929 także konsystorialny radca budowlany hamburskiego ewangelicko-luterańskiego kościoła krajowego. W listopadzie 1933 podpisał deklarację wierności niemieckich profesorów Adolfowi Hitlerowi (Bekenntnis der deutschen Professoren zu Adolf Hitler).
1 XII 1907 poślubił w Elblągu z domu Ruth (ur. 24 VIII 1883 Bydgoszcz), córkę kupca Paula Muscate (zob. Alfred Paul Muscate) i Hortense z domu Lemke, z którą miał dwie córki i dwóch synów.
Bibliografia:
Barylewska-Szymańska Ewa, Działalność architekta Friedricha Fischera (1879–1944) w Gdańsku i Sopocie, „Aurea Porta”, t. 20, 2021, s. 91-122.
Lindau Friedrich, Fischer Friedrich Wilhelm Heinrich, w: Saur. Allgemeines Künstlerlexikon. Die bildenden Künstler aller Zeiten und Völker, Bd. 40, München 2004, s. 333.
Reuther Hans, Fischer Friedrich Wilhelm Heinrich, w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 5, 1961, s. 185.
Schmitz Herrmann, Die Bautätigkeit Fischers im Freistaate Danzig, „Zeitschrift für bildende Kunst”, 58, 1924/1925, H. 7, s 134–139.
Wünsch Carl, Fischer Friedrich Wilhelm Heinrich, w: Altpreußische Biographie, Bd. 3, Marburg/Lahn 1975, s. 904.
