ZDEB JAN KAROL, komandor podporucznik
m (Blazejsliwinski przeniósł stronę ZDEB JAN KAROL na ZDEB JAN KAROL, komandor podporucznik, bez pozostawienia przekierowania pod starym tytułem) |
|||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
Od 1 VIII 1928 pracował początkowo jako urzędnik kontraktowy w [[RADA PORTU I DRÓG WODNYCH W II WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Radzie Portu i Dróg Wodnych]] (RPiDW) w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] (WMG), następnie inspektor techniczny. Zamieszkał we Wrzeszczu, przy Lindenstraße 6 (ul. Lipowa). Był aktywnym działaczem gdańskiej Polonii. Należał do [[GMINA POLSKA | Gminy Polskiej]], był także długoletnim prezesem Towarzystwa Byłych Powstańców i Wojaków, Stowarzyszenia Byłych Oficerów Rezerwistów, opiekunem stowarzyszenia [[GDAŃSKA MACIERZ SZKOLNA (1921–1939) | Gdańskiej Macierzy Szkolnej]], Związku Harcerstwa Polskiego. Przed wybuchem II wojny światowej prowadził szkolenia pracowników Poczty Polskiej (zob. [[OBRONA POCZTY POLSKIEJ 1 IX 1939 | obrona Poczty Polskiej]]). Od rządu II Rzeczypospolitej Polskiej (RP) otrzymał tajne zlecenie opracowania projektu i wykonania instalacji elektrycznych w Wojskowej Składnicy Tranzytowej na [[WESTERPLATTE | Westerplatte]].<br/><br/> | Od 1 VIII 1928 pracował początkowo jako urzędnik kontraktowy w [[RADA PORTU I DRÓG WODNYCH W II WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Radzie Portu i Dróg Wodnych]] (RPiDW) w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] (WMG), następnie inspektor techniczny. Zamieszkał we Wrzeszczu, przy Lindenstraße 6 (ul. Lipowa). Był aktywnym działaczem gdańskiej Polonii. Należał do [[GMINA POLSKA | Gminy Polskiej]], był także długoletnim prezesem Towarzystwa Byłych Powstańców i Wojaków, Stowarzyszenia Byłych Oficerów Rezerwistów, opiekunem stowarzyszenia [[GDAŃSKA MACIERZ SZKOLNA (1921–1939) | Gdańskiej Macierzy Szkolnej]], Związku Harcerstwa Polskiego. Przed wybuchem II wojny światowej prowadził szkolenia pracowników Poczty Polskiej (zob. [[OBRONA POCZTY POLSKIEJ 1 IX 1939 | obrona Poczty Polskiej]]). Od rządu II Rzeczypospolitej Polskiej (RP) otrzymał tajne zlecenie opracowania projektu i wykonania instalacji elektrycznych w Wojskowej Składnicy Tranzytowej na [[WESTERPLATTE | Westerplatte]].<br/><br/> | ||
25 VIII 1939 około godziny 8.30 aresztowany w czasie pełnienia obowiązków służbowych na polecenie radcy dr. Rudolfa Trögera, szefa gdańskiego Gestapo, i dostarczony do siedziby Prezydium Policji w Gdańsku. Zwolniony po interwencji komisarza generalnego RP ([[KOMISARIAT GENERALNY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W II WMG | Komisariat Generalny RP w II WMG]]), następnego dnia ponownie aresztowany razem z [[ZIÓŁKOWSKI TADEUSZ BONIFACY, kapitan żeglugi wielkiej | kmdr. Tadeuszem Ziółkowskim]] z powodu niewyrażenia zgody na wpuszczenie do portu pancernika [[SCHLESWIG-HOLSTEIN, okręt | „Schleswig-Holstein”]]. Podjęte przez komisarza generalnego RP w Gdańsku [[CHODACKI MARIAN, komisarz generalny RP, patron ulicy | Mariana Chodackiego]] starania wymiany za szpiega niemieckiego, zakończyły się niepowodzeniem. Przetrzymywany w gdańskim więzieniu przy Schießstange (ul. Kurkowa, [[ARESZT ŚLEDCZY W GDAŃSKU | Areszt Śledczy]]), jesienią 1939 pracował w niemieckim gospodarstwie rolnym na Żuławach, następnie przetrzymywany był w [[OBÓZ DLA POLAKÓW W NOWYM PORCIE | obozie dla Polaków w Nowym Porcie]], od początku stycznia 1940 w [[OBÓZ STUTTHOF | obozie Stutthof]]. Rozstrzelany w grupie 22 działaczy gdańskiej Polonii w lesie obok obozu.<br/><br/> | 25 VIII 1939 około godziny 8.30 aresztowany w czasie pełnienia obowiązków służbowych na polecenie radcy dr. Rudolfa Trögera, szefa gdańskiego Gestapo, i dostarczony do siedziby Prezydium Policji w Gdańsku. Zwolniony po interwencji komisarza generalnego RP ([[KOMISARIAT GENERALNY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W II WMG | Komisariat Generalny RP w II WMG]]), następnego dnia ponownie aresztowany razem z [[ZIÓŁKOWSKI TADEUSZ BONIFACY, kapitan żeglugi wielkiej | kmdr. Tadeuszem Ziółkowskim]] z powodu niewyrażenia zgody na wpuszczenie do portu pancernika [[SCHLESWIG-HOLSTEIN, okręt | „Schleswig-Holstein”]]. Podjęte przez komisarza generalnego RP w Gdańsku [[CHODACKI MARIAN, komisarz generalny RP, patron ulicy | Mariana Chodackiego]] starania wymiany za szpiega niemieckiego, zakończyły się niepowodzeniem. Przetrzymywany w gdańskim więzieniu przy Schießstange (ul. Kurkowa, [[ARESZT ŚLEDCZY W GDAŃSKU | Areszt Śledczy]]), jesienią 1939 pracował w niemieckim gospodarstwie rolnym na Żuławach, następnie przetrzymywany był w [[OBÓZ DLA POLAKÓW W NOWYM PORCIE | obozie dla Polaków w Nowym Porcie]], od początku stycznia 1940 w [[OBÓZ STUTTHOF | obozie Stutthof]]. Rozstrzelany w grupie 22 działaczy gdańskiej Polonii w lesie obok obozu.<br/><br/> | ||
| − | Po ekshumacji w 1977 prochy wraz z innymi złożono w relikwiarzu pomnika Walki i Męczeństwa na terenie byłego obozu Stutthof. Na [[CMENTARZ NA ZASPIE | Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie]] znajduje się jego symboliczny nagrobek. Żonaty był z Carlą z domu Brunner (7 IX 1890 – 1 IV 1966 Elbląg), córką komendanta Szkoły Morskiej w Puli, wysiedloną przez Niemców w 1940 z Gdańska do Generalnej Guberni. Mieli trójkę dzieci: Wandę (1914), Arnolda Karola Jana (13 V 1916 – 13 XI 1988 Elbląg), w 1936 maturzysty [[GIMNAZJUM POLSKIE | Gimnazjum Polskiego]], lekarza i Norberta (7 IX 1917 – 28 I 1980). {{author: EG}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | Po ekshumacji w 1977 prochy wraz z innymi złożono w relikwiarzu pomnika Walki i Męczeństwa na terenie byłego obozu Stutthof. Na [[CMENTARZ NA ZASPIE | Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie]] znajduje się jego symboliczny nagrobek. Żonaty był z Carlą z domu Brunner (7 IX 1890 – 1 IV 1966 Elbląg), córką komendanta Szkoły Morskiej w Puli, wysiedloną przez Niemców w 1940 z Gdańska do Generalnej Guberni. Mieli trójkę dzieci: Wandę (1914), Arnolda Karola Jana (13 V 1916 – 13 XI 1988 Elbląg), w 1936 maturzysty [[GIMNAZJUM POLSKIE | Gimnazjum Polskiego]], lekarza i Norberta (7 IX 1917 – 28 I 1980).<br/><br/> |
| + | Jego nazwisko umieszczono na tablicy na Domu Harcerza (zob. [[DWÓR MIEJSKI | Dwór Miejski]]), odsłoniętej 10 X 1981 i upamiętniającej gdańskich harcerzy poległych i pomordowanych podczas II wojny światowej. {{author: EG}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Wersja z 13:25, 30 cze 2023
JAN KAROL ZDEB (22 V 1887 Bielsko, obecnie Bielsko-Biała – 11 I 1940 Stutthof), komandor podporucznik, wykładowca szkół morskich. Po ukończeniu szkoły powszechnej, jako najzdolniejszy uczeń, został przyjęty do Szkoły Technicznej Marynarki Wojennej (MW) Austro-Węgier w Puli (obecnie Chorwacja), zdobywając tam 15 IX 1905 zawód elektrotechnika-mechanika. Od 1905 w służbie zawodowej w MW Austro-Węgier na Morzu Adriatyckim. Od 1 XII 1917 do 1 XI 1918 był inżynierem ruchu (szefem technicznym) w szefostwie okrętów podwodnych Austro-Węgier.
Od 1 XII 1918 oficer zawodowy Polskiej MW, służył na jednostkach flotylli rzecznej w Toruniu, odszedł w stan spoczynku 30 IV 1927 jako komandor podporucznik. W październiku tegoż roku odkomenderowany jako wykładowca do Szkoły Specjalistów Morskich, wykładał też elektrotechnikę w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej. W związku z otrzymanym 2 III 1927 dyplomem mechanika I klasy, 23 marca tegoż roku awansowany na stanowisko kierownika portu i inspektora technicznego Żeglugi Wisła – Bałtyk sp. z o.o. w Tczewie.
Od 1 VIII 1928 pracował początkowo jako urzędnik kontraktowy w Radzie Portu i Dróg Wodnych (RPiDW) w II Wolnym Mieście Gdańsku (WMG), następnie inspektor techniczny. Zamieszkał we Wrzeszczu, przy Lindenstraße 6 (ul. Lipowa). Był aktywnym działaczem gdańskiej Polonii. Należał do Gminy Polskiej, był także długoletnim prezesem Towarzystwa Byłych Powstańców i Wojaków, Stowarzyszenia Byłych Oficerów Rezerwistów, opiekunem stowarzyszenia Gdańskiej Macierzy Szkolnej, Związku Harcerstwa Polskiego. Przed wybuchem II wojny światowej prowadził szkolenia pracowników Poczty Polskiej (zob. obrona Poczty Polskiej). Od rządu II Rzeczypospolitej Polskiej (RP) otrzymał tajne zlecenie opracowania projektu i wykonania instalacji elektrycznych w Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.
25 VIII 1939 około godziny 8.30 aresztowany w czasie pełnienia obowiązków służbowych na polecenie radcy dr. Rudolfa Trögera, szefa gdańskiego Gestapo, i dostarczony do siedziby Prezydium Policji w Gdańsku. Zwolniony po interwencji komisarza generalnego RP ( Komisariat Generalny RP w II WMG), następnego dnia ponownie aresztowany razem z kmdr. Tadeuszem Ziółkowskim z powodu niewyrażenia zgody na wpuszczenie do portu pancernika „Schleswig-Holstein”. Podjęte przez komisarza generalnego RP w Gdańsku Mariana Chodackiego starania wymiany za szpiega niemieckiego, zakończyły się niepowodzeniem. Przetrzymywany w gdańskim więzieniu przy Schießstange (ul. Kurkowa, Areszt Śledczy), jesienią 1939 pracował w niemieckim gospodarstwie rolnym na Żuławach, następnie przetrzymywany był w obozie dla Polaków w Nowym Porcie, od początku stycznia 1940 w obozie Stutthof. Rozstrzelany w grupie 22 działaczy gdańskiej Polonii w lesie obok obozu.
Po ekshumacji w 1977 prochy wraz z innymi złożono w relikwiarzu pomnika Walki i Męczeństwa na terenie byłego obozu Stutthof. Na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie znajduje się jego symboliczny nagrobek. Żonaty był z Carlą z domu Brunner (7 IX 1890 – 1 IV 1966 Elbląg), córką komendanta Szkoły Morskiej w Puli, wysiedloną przez Niemców w 1940 z Gdańska do Generalnej Guberni. Mieli trójkę dzieci: Wandę (1914), Arnolda Karola Jana (13 V 1916 – 13 XI 1988 Elbląg), w 1936 maturzysty Gimnazjum Polskiego, lekarza i Norberta (7 IX 1917 – 28 I 1980).
Jego nazwisko umieszczono na tablicy na Domu Harcerza (zob. Dwór Miejski), odsłoniętej 10 X 1981 i upamiętniającej gdańskich harcerzy poległych i pomordowanych podczas II wojny światowej.
