SCHÜTZ CASPAR, sekretarz Rady Miejskiej
| Linia 5: | Linia 5: | ||
'''CASPAR SCHÜTZ''' (1540 Eisleben, Saksonia – 16 IX 1594 Gdańsk), historyk, poeta, prawnik, sekretarz [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej Gdańska]]. Syn pastora luterańskiego. Od 1558 w Wittenberdze studiował humanistykę i prawo u Filipa Melanchtona, tytuł magistra uzyskał 1561 w Królewcu, namówiony przez swego przyrodniego brata, profesora prawoznawstwa tamtejszego uniwersytetu, Georga Lange. W latach 1562–1564, za osobistym wstawiennictwem księcia Albrechta, profesor poetyki na uniwersytecie w Królewcu, opracował w tym czasie wiele utworów poetyckich, religijnych i okolicznościowych.<br/><br/> | '''CASPAR SCHÜTZ''' (1540 Eisleben, Saksonia – 16 IX 1594 Gdańsk), historyk, poeta, prawnik, sekretarz [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej Gdańska]]. Syn pastora luterańskiego. Od 1558 w Wittenberdze studiował humanistykę i prawo u Filipa Melanchtona, tytuł magistra uzyskał 1561 w Królewcu, namówiony przez swego przyrodniego brata, profesora prawoznawstwa tamtejszego uniwersytetu, Georga Lange. W latach 1562–1564, za osobistym wstawiennictwem księcia Albrechta, profesor poetyki na uniwersytecie w Królewcu, opracował w tym czasie wiele utworów poetyckich, religijnych i okolicznościowych.<br/><br/> | ||
Polecony przez [[PLACOTOMUS, lekarz | Johanna Brettschneidera (Placotomusa)]] (następnie swego teścia) od stycznia 1565 był sekretarzem Rady Miejskiej Gdańska (przed śmiercią został pierwszym sekretarzem). Z ramienia miasta brał udział w zjazdach hanzeatyckich, poselstwach do Lubeki, Hamburga, księcia pruskiego Albrechta, w okresie konfliktu Gdańska z królem polskim Zygmuntem Augustem, 9 X 1568 w imieniu Gdańska udzielał odpowiedzi na zarzuty strony polskiej (tzw. [[KOMISJA KARNKOWSKIEGO | Komisji Karnkowskiego]]). Podczas [[WOJNA GDAŃSKA Z KRÓLEM POLSKIM STEFANEM BATORYM | wojny Gdańska z królem Stefanem Batorym]] (1576–1577) sporządził na polecenie Rady Miejskiej opis jej przyczyn wraz z dokumentacją wydarzeń, wydaną w 1577 w Gdańsku jako materiał propagandowy.<br/><br/> | Polecony przez [[PLACOTOMUS, lekarz | Johanna Brettschneidera (Placotomusa)]] (następnie swego teścia) od stycznia 1565 był sekretarzem Rady Miejskiej Gdańska (przed śmiercią został pierwszym sekretarzem). Z ramienia miasta brał udział w zjazdach hanzeatyckich, poselstwach do Lubeki, Hamburga, księcia pruskiego Albrechta, w okresie konfliktu Gdańska z królem polskim Zygmuntem Augustem, 9 X 1568 w imieniu Gdańska udzielał odpowiedzi na zarzuty strony polskiej (tzw. [[KOMISJA KARNKOWSKIEGO | Komisji Karnkowskiego]]). Podczas [[WOJNA GDAŃSKA Z KRÓLEM POLSKIM STEFANEM BATORYM | wojny Gdańska z królem Stefanem Batorym]] (1576–1577) sporządził na polecenie Rady Miejskiej opis jej przyczyn wraz z dokumentacją wydarzeń, wydaną w 1577 w Gdańsku jako materiał propagandowy.<br/><br/> | ||
| − | Jako prawnik przygotował wiele rękopiśmiennych rozpraw w dziedzinie prawa spadkowego (w odpisach korzystano z nich w Gdańsku do schyłku XVIII wieku), pracował nad zmianą [[WILKIERZE | wilkierza]] z 1574 (nowy wprowadzono w 1597), nad rewizją [[PRAWO CHEŁMIŃSKIE | prawa chełmińskiego]]. W Gdańsku kontynuował twórczość poetycką, głównie okolicznościową (był m.in. autorem | + | Jako prawnik przygotował wiele rękopiśmiennych rozpraw w dziedzinie prawa spadkowego (w odpisach korzystano z nich w Gdańsku do schyłku XVIII wieku), pracował nad zmianą [[WILKIERZE | wilkierza]] z 1574 (nowy wprowadzono w 1597), nad rewizją [[PRAWO CHEŁMIŃSKIE | prawa chełmińskiego]]. W Gdańsku kontynuował twórczość poetycką, głównie okolicznościową (był m.in. autorem utworów przygotowanych z okazji ślub profesora [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] Jacoba Ziglera (''Elegia nuptialis collationem habens conjugii et coelibatus, in honorem M. Jac. Ziegleri Collegae Gymnas.'', 1565) czy córki Johanna Brettschneidera (Placotomusa), Catheriny, z kupcem Andreasem Hackenem (''Epithalamium in nuptiis honesti viri Andreae Hacken, Civis Gedanensis et Catherinae, Clarissimi Viri, D. Jo. Platocomi filiae'', 1566), a także pracy ''Sermonum Job liber heroicus'', 1569). Mając jednak dostęp do źródeł historycznych, skoncentrował się na tej dziedzinie. Zaprzyjaźniony z gdańskimi kronikarzami [[WARTZMANN BARTHOLOMÄUS, kupiec, kronikarz | Bartholomäusem Wartzmannem]] i [[BORNBACH STENTZEL, prawnik, historyk | Stenzlem Bornbachem]] często korzystał z ich historycznych opracowań. Opracował między innymi opis gdańskiej rewolty z 1525 (''Geschichte des Aufruhrs in Danzig Anno 1525'', zachowane fragmenty) i zwłaszcza najgłośniejsze swoje dzieło: w 10 księgach dzieje Prus od 997 do 1525 (''Historia Rerum Prussicarum, das ist wahrhaffte und eigentliche Beschreibung der Lande Preussen'', Zerbst 1592, wyd. 2 Lipsk 1599). Do XVIII wieku (do czasów [[LENGNICH GOTTFRIED, prawnik, historyk, patron gdańskiej ulicy | Gottfrieda Lengnicha]]) była to podstawowa synteza dziejów Prus.<br/><br/> |
Posiadał duży księgozbiór, głównie historyczny, po jego śmierci nabyty (240 tomów) przez Radę Miejską i przekazany do [[BIBLIOTEKA RADY MIEJSKIEJ GDAŃSKA | Biblioteki Rady Miejskiej]]. Jego dorobek historyczny, rękopiśmienny i wydany drukiem, zebrał i wydał [[HANOW MICHAEL CHRISTOPH, profesor Gimnazjum Akademickiego | Michael Christoph Hanow]] (''Kurze Nachricht von M. Caspar Schützens Leben und Schriften – mit einer Zusammenstellung aller gedruckten und ungedruckten Schriften'', w: ''Preußische Sammlung allerley bisher ungedruckten Urkunden, Nachrichten und Abhandlungen'', Danzig 1747). Żonaty był od 1571 z Anną, córką Johanna Brettschneidera (Placotomusa), zmarł bezdzietnie. {{author: JANSZ}}[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | Posiadał duży księgozbiór, głównie historyczny, po jego śmierci nabyty (240 tomów) przez Radę Miejską i przekazany do [[BIBLIOTEKA RADY MIEJSKIEJ GDAŃSKA | Biblioteki Rady Miejskiej]]. Jego dorobek historyczny, rękopiśmienny i wydany drukiem, zebrał i wydał [[HANOW MICHAEL CHRISTOPH, profesor Gimnazjum Akademickiego | Michael Christoph Hanow]] (''Kurze Nachricht von M. Caspar Schützens Leben und Schriften – mit einer Zusammenstellung aller gedruckten und ungedruckten Schriften'', w: ''Preußische Sammlung allerley bisher ungedruckten Urkunden, Nachrichten und Abhandlungen'', Danzig 1747). Żonaty był od 1571 z Anną, córką Johanna Brettschneidera (Placotomusa), zmarł bezdzietnie. {{author: JANSZ}}[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Wersja z 10:03, 22 maj 2023
CASPAR SCHÜTZ (1540 Eisleben, Saksonia – 16 IX 1594 Gdańsk), historyk, poeta, prawnik, sekretarz Rady Miejskiej Gdańska. Syn pastora luterańskiego. Od 1558 w Wittenberdze studiował humanistykę i prawo u Filipa Melanchtona, tytuł magistra uzyskał 1561 w Królewcu, namówiony przez swego przyrodniego brata, profesora prawoznawstwa tamtejszego uniwersytetu, Georga Lange. W latach 1562–1564, za osobistym wstawiennictwem księcia Albrechta, profesor poetyki na uniwersytecie w Królewcu, opracował w tym czasie wiele utworów poetyckich, religijnych i okolicznościowych.
Polecony przez Johanna Brettschneidera (Placotomusa) (następnie swego teścia) od stycznia 1565 był sekretarzem Rady Miejskiej Gdańska (przed śmiercią został pierwszym sekretarzem). Z ramienia miasta brał udział w zjazdach hanzeatyckich, poselstwach do Lubeki, Hamburga, księcia pruskiego Albrechta, w okresie konfliktu Gdańska z królem polskim Zygmuntem Augustem, 9 X 1568 w imieniu Gdańska udzielał odpowiedzi na zarzuty strony polskiej (tzw. Komisji Karnkowskiego). Podczas wojny Gdańska z królem Stefanem Batorym (1576–1577) sporządził na polecenie Rady Miejskiej opis jej przyczyn wraz z dokumentacją wydarzeń, wydaną w 1577 w Gdańsku jako materiał propagandowy.
Jako prawnik przygotował wiele rękopiśmiennych rozpraw w dziedzinie prawa spadkowego (w odpisach korzystano z nich w Gdańsku do schyłku XVIII wieku), pracował nad zmianą wilkierza z 1574 (nowy wprowadzono w 1597), nad rewizją prawa chełmińskiego. W Gdańsku kontynuował twórczość poetycką, głównie okolicznościową (był m.in. autorem utworów przygotowanych z okazji ślub profesora Gimnazjum Akademickiego Jacoba Ziglera (Elegia nuptialis collationem habens conjugii et coelibatus, in honorem M. Jac. Ziegleri Collegae Gymnas., 1565) czy córki Johanna Brettschneidera (Placotomusa), Catheriny, z kupcem Andreasem Hackenem (Epithalamium in nuptiis honesti viri Andreae Hacken, Civis Gedanensis et Catherinae, Clarissimi Viri, D. Jo. Platocomi filiae, 1566), a także pracy Sermonum Job liber heroicus, 1569). Mając jednak dostęp do źródeł historycznych, skoncentrował się na tej dziedzinie. Zaprzyjaźniony z gdańskimi kronikarzami Bartholomäusem Wartzmannem i Stenzlem Bornbachem często korzystał z ich historycznych opracowań. Opracował między innymi opis gdańskiej rewolty z 1525 (Geschichte des Aufruhrs in Danzig Anno 1525, zachowane fragmenty) i zwłaszcza najgłośniejsze swoje dzieło: w 10 księgach dzieje Prus od 997 do 1525 (Historia Rerum Prussicarum, das ist wahrhaffte und eigentliche Beschreibung der Lande Preussen, Zerbst 1592, wyd. 2 Lipsk 1599). Do XVIII wieku (do czasów Gottfrieda Lengnicha) była to podstawowa synteza dziejów Prus.
Posiadał duży księgozbiór, głównie historyczny, po jego śmierci nabyty (240 tomów) przez Radę Miejską i przekazany do Biblioteki Rady Miejskiej. Jego dorobek historyczny, rękopiśmienny i wydany drukiem, zebrał i wydał Michael Christoph Hanow (Kurze Nachricht von M. Caspar Schützens Leben und Schriften – mit einer Zusammenstellung aller gedruckten und ungedruckten Schriften, w: Preußische Sammlung allerley bisher ungedruckten Urkunden, Nachrichten und Abhandlungen, Danzig 1747). Żonaty był od 1571 z Anną, córką Johanna Brettschneidera (Placotomusa), zmarł bezdzietnie.
