SZKOŁA MARIACKA

Wersja z 07:09, 17 maj 2023

Szkoła Mariacka, z wysokim szczytem, na rogu Kleine Krämergasse 4 (ul. Podkramarska), rysunek Augusta Lobegotta Randta; obecnie niezabudowany plac przy kościele NMP (ściana widoczna z prawej), dawniej działka najbliższa tego kościoła, na wprost plebanii

Widok na ul. Podkramarską od strony Grobli I, z prawej (za biegnąca poprzecznie ul. Św. Ducha i kamienicą z restauracją, najbliżej kościoła NMP), z wysokim szczytem, dawny budynek Szkoły Mariackiej i 1817–1827 Gimnazjum Miejskiego, około 1920

Dawny budynek Szkoły Mariackiej i Gimnazjum Miejskiego oraz nieistniejąca po 1945 zabudowa prawej strony ul. Podkramarskiej

SZKOŁA MARIACKA. Założona przy kościele Najświętszej Marii Panny (NMP), z siedzibą na terenie probostwa, między tylnymi domami przy obecnej ul. Szewskiej 4, ul. Św. Ducha 54 (po 1945 brak zabudowy, plac) i ul. Podkramarską 4. Błędnym jest pogląd, także powojennych polskich badaczy, jakoby szkoła kiedykolwiek miała siedzibę przy obecnej ul. Chlebnickiej 2 (siedziba Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki).

Wzmiankowana po raz pierwszy w 1350. Początkowo nauczano w niej śpiewu kościelnego (nauczycielem był dzwonnik) i liturgii. Wyższy poziom organizacji osiągnęła przed 1383, kiedy wzmiankowano jej pierwszego rektora Johanna Trutenow. O obsadzie stanowisk w szkole decydowali Krzyżacy, do których należał patronat nad kościołem NMP, w 1427 – mocą specjalnego przywileju wielkiego mistrza Paula von Russdorfa – nadawanie nominacji przeszło na Radę Miejską. W 1434 rektorem był mistrz (magister) Stefan, w 1444 mistrz Konrad Bock.

W 1581 zbudowano w dotychczasowym miejscu nowy budynek szkoły. Wzrost liczby uczniów wymusił zastąpienie go w latach 1651/1652 ponownie nowym, większym, zaprojektowanym przez budowniczego miejskiego Hansa Schumachera. Nowa siedziba składała się z dwóch szerokich, trójkondygnacyjnych budynków, rozdzielonych dziedzińcem. Na czas budowy zajęcia szkolne do domu cechu krawców przy ul. św. Ducha 107 (po 1945: 63/67). Budynek tylny rozebrano w 1836, frontowy, przy Podkramarskiej 4, z kolumnową aulą na I piętrze, przetrwał do 1945. Główne wejście znajdowało się od ul. Podkramarskiej, boczne od strony kościoła NMP. W XVIII wieku wiodąca szkoła w szkolnictwie elementarnym. 10 XI 1817 połączona z Gimnazjum Akademickim, tworząc Gimnazjum Miejskie.

Nauczyciele i uczniowie brali udział w życiu kulturalnym Gdańska, np. w lutym 1601 uczniowie zaprezentowali łacińską sztukę Wolfganga Waldunga Orestses (opartą na tragediach Sofoklesa, Eurypidesa i Seneki), 18 II 1646 z okazji pobytu w Gdańsku polskiej królowej Ludwiki Marii Gonzagi wystawiono sztukę w języku łacińskim, napisaną przez konrektora Jacoba Zetzkiusa. ML