SIÓDMY DWÓR

Wersja z 21:22, 10 gru 2022

Dzielnica Siódmy (VII) Dwór na tle administracyjnego podziału miasta Gdańska

Przebieg granicy dzielnicy Siódmy (VII) Dwór według statutu dzielnicy z 2014

Model niezrealizowanej budowy Szkoły Wojsk Lądowych (Heereskriegsschule)

Osiedle Młodych, koniec lat 60. XX wieku

SIÓDMY DWÓR (VII Dwór), dzielnica Gdańska ( administracyjny podział). Według statutu z 2014 granicę dzielnicy „stanowią tory tramwajowe w ul. Wita Stwosza od nasypu ... linii kolejowej ( Pomorskiej Kolei Metropolitalnej) do ul. Macierzy Szkolnej. Ulicą tą biegnie na wschód do lasu i lasem na południowy wschód do Lipnickiej Drogi, następnie skręca w kierunku wschodnim do ul. Góralskiej i wzdłuż południowej krawędzi ogródków działkowych „Niedźwiednik” do nasypu ... linii kolejowej i tym nasypem na północ do linii tramwajowej”.

Powstał na gruntach należących do opactwa cystersów w Oliwie, wydzierżawianych patrycjuszom gdańskim i szlachcie. Nazwa nawiązuje do Dworu VII ( dwory oliwskie), wzmiankowanego po raz pierwszy w 1632 roku, należącego między innym do Izaaka Clemena (stąd zwany Clemenshof). Budynek dworu, pochodzący zapewne z XVIII wieku, rozebrany został w 1945. W 1931 roku oddano do użytku przy Pelonker Straße (ul. Polanki 117) sanatorium, Dom Towarzystwa Ubezpieczeniowego Urzędników, obecnie na terenie Szpitala Marynarki Wojennej. Od jesieni 1939 (od lutego 1940 z aprobatą Adolfa Hitlera) planowano wybudowanie na okolicznych wzgórzach wielkiego kompleksu Szkoły Wojsk Lądowych (Heereskriegsschule), do czego nie doszło z odczuwalnego podczas wojny braku materiałów budowlanych. Dla obsługi planowanej inwestycji w 1940, w rejonie obecnych ulic Norblina, Orłowskiego i Rodakowskiego, powstała filia obozu jenieckiego z Wielbarka pod Malborkiem, początkowo głównie dla jeńców belgijskich i francuskich, od 1941 dla jeńców radzieckich ( obozy jenieckie w Gdańsku).

W połowie lat 50. XX wieku przy ul. Abrahama powstało osiedle domków jednorodzinnych dla pracowników Politechniki Gdańskiej (PG), zaprojektowane przez architektów Henryka Kleszczewskiego, Stefana Phillipa, Jerzego Piasecznego, Halinę Witanis i Zbigniewa Żuławskiego, 21 III 1959, w części należącej do osiedla PG, w rejonie ul. Rodakowskiego przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Stanisław Szmidt wmurował kamień węgielny (akt erekcyjny odczytał Karol Sobiecki) pod pierwszy dziewięciokondygnacyjny budynek osiedla (oddany w 1960). Osiedle (zakładane na siedmiu hektarach), planowano pierwotnie nazwać Osiedlem Młodych Związku Młodzieży Socjalistycznej (ZMS), w 1963 (po wybudowaniu pięciu kolejnych wieżowców przy ul. Michałowskiego) nazwano Osiedlem Młodych, od 12 VI 1967 z dodatkiem „im. Janka Krasickiego” (którego pomnik (popiersie) ustawiono przy ul. Chełmońskiego, naprzeciw ul. VII Dwór). Nazwa Osiedle Młodych nawiązywała do inicjatywy gdańskiego Miejskiego Komitetu ZMS utworzenia młodzieżowej brygady budowlanej, której członkowie pracowali początkowo jako robotnicy niewykwalifikowani, zdobywali podczas pracy zawód budowlańca i mieli skrócony czas oczekiwania na własne mieszkanie. Projektantem osiedla (i pierwszym prezesem Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle Młodych”) był Jerzy Figura. Pierwotnie planowano wybudowanie trzech punktowców i jednego dużego bloku na 1500 mieszkań. Z uwagi na dużą liczbę zgłoszeń inwestor (Spółdzielnia Osiedle Młodych) podjął decyzję o budowie 9 punktowców, mimo sprzeciwu autorów osiedla jednorodzinnego. W początkach 1963 w 1615 izbach mieszkały już 2224 osoby, osiedle dysponowało sklepem spożywczym, w 1968 było już 3664 mieszkańców zajmujących 1118 mieszkań.

1 IX 1965 oddano do użytku budynek Szkoły Podstawowej nr 70 przy ul. VII Dwór 7 (od 12 VI 1967 imienia Janka Krasickiego, odsłonięcia stosownej tablicy dokonał brat patrona, Jerzy). 10 IV 1973 w pomieszczeniach piwnicznych szkoły otwarto ośrodek szermierczy dla młodzieży i zawodników AZS Gdańsk. W 1967 oddano do użytku przedszkole. 11 VI 1968 otwarto restaurację/kawiarnię „Kasztel” przy ul. Rodakowskiego (nazwę wybrano w otwartym konkursie, wybrano propozycję mieszkanki osiedla, Dąbrówki Figiel), w grudniu 1968 pawilon z SAM-em, Praktyczną Panią, sklepem mięsnym, rybnym, artykułów gospodarstwa domowego, kawiarnią.

Od stycznia 1973 na zboczu wzgórza (zwanego potocznie Lagry, od obozu jenieckiego), przy końcu ul. Michałowskiego, czynny był stok narciarski, z małą skocznią, rynną saneczkarską i z wyciągiem. Pozostawał pod zarządem Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji, z uwagi na ciągłą dewastację w 1980 przestał funkcjonować (zachowały się ruiny maszynowni wyciągu). W 1982 powstała parafia św. Stanisława Kostki, a latach 1983–1986 kościół pod tym wezwaniem przy ul. Abrahama 43 ( kościół św. Stanisława Kostki). 29 IX 1984 wmurowano kamień węgielny pod meczet im. Dżamaluddina Al-Afganiego przy ul. Abrahama 17A, oddany do użytku 1 VI 1990 ( Dolina Samborowo).

W 1965 jedną z ozdób osiedla był ustawiono na jednej ze skarp wycofany ze służby samolot. W 1967 roku było pierwszym gdańskim osiedlem, na którym pojawiły się „mrówki faraona”. BŚ