KOLMAN ROMUALD, profesor Politechniki Gdańskiej

Wersja z 13:03, 4 paź 2022

Romuald Kolman

Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk

Partner redakcji

ROMUALD STANISŁAW ANTONI KOLMAN (17 VI 1922 Lwów – 22 II 2016 Gdańsk), specjalista z dziedziny technologii maszyn, kwalitologii, profesor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Henryka i Kazimiery z domu Cichockiej. Od 1935 uczył się we Lwowie w III Gimnazjum Męskim, od 1937 w Gimnazjum Mechanicznym. Po zajęciu Lwowa przez Niemców, we wrześniu 1941 kilka tygodni pracowal jako pomocnik ślusarza w Przemysłowych Zakładach Instalacyjnych. 29 VI 1943 ukończył Wydział Budowy Maszyn Państwowej Technicznej Szkoły Zawodowej (utworzona we Lwowie przez Niemców Staatliche Technische Fachschule), technik budowy maszyn. W lipcu 1944 ujęty w łapance w Krakowie został wywieziony na roboty przymusowe, przebywał w Saksonii i północnych Czechach, do 8 V 1945 pracował w fabryce samochodów i zakładach kolejowych jako ślusarz i mechanik maszyn budowlanych. Od maja do września 1945 był zatrudniony w Wydziale Komunikacyjnym Urzędu Miejskiego w Legnicy, od października do grudnia tego roku w Wojewódzkim Wydziale Komunikacyjnym we Wrocławiu.

Od listopada 1945 studiował na Wydziale Mechaniczno-Elektrotechnicznym Politechniki Wrocławskiej, jednocześnie pracował w laboratorium wytrzymałości materiałów w Państwowej Fabryce Wodomierzy, od kwietnia 1946 do grudnia 1949 jako referent w terenowych składach maszyn we wrocławskim oddziale Centralnego Biura Obrotu Maszynami. 30 VIII 1946 zdał we wrocławskim Liceum Mechanicznym przed Państwową Komisję Egzaminacyjną egzamin weryfikujący świadectwo dojrzałości, uzyskane w 1943 we Lwowie, w zakresie przedmiotów: język polski, historia i geografia Polski, co formalnie sankcjonowało jego status studenta wyższej uczelni. Od 1 XII 1949, będąc na IV roku studiów, młodszy asystent u prof. Władysława Chowańca w Katedrze Obróbki Metali. Po podziale Wydziału Elektromechanicznego w 1950 na nowo utworzonym Wydziale Mechanicznym Politechniki Wrocławskiej, od 26 II 1951 magister nauk technicznych, inżynier mechanik ze specjalnością technologia maszyn.

16 VIII 1951 służbowo przeniesiony jako pracownik cywilny na etat starszego asystenta do laboratorium metrologii warsztatowej Katedry Metaloznawstwa i Technologii Metali w tworzonej właśnie w Warszawie Wojskowej Akademii Technicznej (WAT). Równolegle w latach 1951–1952 asystent prof. Tadeusza Pełczyńskiego w Katedrze Podstaw Przeróbki Plastycznej oraz prowadzący kursy z metrologii warsztatowej w Instytucie Mechaniki Precyzyjnej Politechniki Warszawskiej. W WAT był między innymi kierownikiem laboratorium (1954–1960) i kierownikiem Zakładu Technologii Metali (1960–1964). W 1959 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Metoda wskaźników przydatności powierzchni części maszyn, w 1962 habilitację na podstawie między innymi rozprawy Koncepcja analitycznego ujęcia czynników wpływających na wyznaczoną chropowatość powierzchni części maszyn i narzędzi. Od 1962 na stanowisku docenta. Równocześnie w latach 1953–1962 pracował w Państwowych Wydawnictwach Technicznych, początkowo jako starszy redaktor, od maja 1961 do lutego 1962 jako zastępca redaktora naczelnego do spraw słownictwa technicznego w Wydawnictwach Naukowo-Technicznych w Warszawie.

Od 1964 pracownik PG, od 1971 profesor nadzwyczajny (tytularny), od 1985 profesor zwyczajny. W latach 1964–1969 kierownik Katedry Obróbki Metali Skrawaniem, 1966–1969 prodziekan Wydziału Mechaniczno-Technologicznego, 1969–1979 kierownik Zakładu Obrabiarek i Obróbki Metali Skrawaniem, 1979–1991 kierownik Zakładu Inżynierii Jakości i Metrologii, 1984–1985 kierownik Studium Podyplomowego Jakości i Normalizacji na Wydziale Mechaniczno-Technologicznym. W 1967 zorganizował na PG koło Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich (SIMP). Z jego inicjatywy w latach 1976–1989 na PG odbywały się konferencje naukowe z cyklu „Kwalitologia”.

Od maja do grudnia 1975 był konsultantem do spraw jakości w Centrum Techniki Wytwarzania Przemysłu Okrętowego „Promor” w Gdańsku. W latach 1985–1987 pełnił funkcję redaktora działu mechaniczno-technologicznego w Komitecie Redakcyjnym Wydawnictwa Politechniki Gdańskiej. Od 1991 na emeryturze, nadal wykładał: na PG, w Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni, na Uniwersytecie Gdańskim i w Wyższej Szkole Zarządzania w Częstochowie.

Był w Polsce prekursorem kwalitologii, twórcą gdańskiej szkoły badań nad jakością. Autor wielu ekspertyz dla Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, Komitetu Badań Naukowych i Krajowej Izby Gospodarczej (członek Komitetu Jakości). Twórca i współtwórca dwóch patentów, wzoru użytkowego i jedenastu wdrożeń. Był współautorem siedemnastu i autorem jedenastu monografii (między innymi Ilościowe określenie jakości, 1973) oraz pięciu skryptów (wśród nich Sterowanie jakością wytwarzania, 1994), poświęconych projektowaniu technologii oraz eksploatacji maszyn, a także inżynierii jakości. Jego książka metodyczna Poradnik dla doktorantów i habilitantów miała kilka edycji (wyd. 4: 2004).

Był członkiem Komitetu Metrologii i Aparatury Naukowej Polskiej Akademii Nauk (1982–1990). Należał do organizacji naukowych, społecznych i zawodowych, między innymi do SIMP-u (1962–2015, wiceprzewodniczący oddziału gdańskiego w latach 1969–1972), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (1965–1994), Naczelnej Organizacji Technicznej (NOT; od 1972), Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa (TNOiK; 1977–2016, w latach 1991–1997 przewodniczący oddziału gdańskiego), Polskiego Towarzystwa Towaroznawczego (1983–2016), Internationale Gesellschaft für Warenkunde und Technologie w Wiedniu (1983–1992).

Został odznaczony między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2003), odznaką honorową „Za Zasługi dla Gdańska” (1980), Medalem im. Karola Adamieckiego (1995), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1997), Polską Nagrodą Jakości – indywidualną (1998), Złotymi Odznakami SIMP-u (1972), NOT-u (1977), TNOiK (1983). Pochowany na cmentarzu Łostowickim. WP