SZYMBORSKI STANISŁAW, prorektor Politechniki Gdańskiej

Wersja z 13:35, 23 sie 2018

STANISŁAW MAREK SZYMBORSKI (25 IV 1906 Warszawa – 13 III 1983 Sopot), naukowiec, oceanolog, hydrotechnik, profesor Politechniki Gdańskiej, Stacji Morskiej Polskiej Akademii Nauk i Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie ( Uniwersytet Gdański). Syn urzędnika Józefa i nauczycielki Bronisławy z domu Masikowskiej. Od 1919 roku sierota, mieszkał w bursie Rady Głównej Opiekuńczej w Warszawie. Był współorganizatorem wodnej drużyny harcerzy, pełnił funkcję kronikarza, zastępowego i drużynowego. Od 1927 roku należał do Związku Harcerstwa Polskiego, wyróżniony stopniem instruktorskim – harcmistrza. W 1928 roku zorganizował spływ kajaków Dunajem z Wiednia do Morza Czarnego. Absolwent Gimnazjum Zgromadzenia Kupców w Warszawie (1929). W 1938 roku ukończył Wydział Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Lwowskiej jako inżynier hydrotechnik. W czasie studiów w 1933 roku był współorganizatorem Akademickiego Związku Morskiego we Lwowie, w 1934 uzyskał patent kapitana żeglugi jachtowej, od 29 VI do VII 1935 roku był oficerem na jachcie „Zawisza Czarny” w pierwszym polskim rejsie z Gdańska do Kopenhagi, Londynu, Antwerpii i Amsterdamu.

W latach 1935–1939 pracował na Politechnice Lwowskiej, od września 1939 do lipca 1941 roku w Lwowskim Instytucie Politechnicznym. Po zamknięciu uczelni do czerwca 1942 roku pracował jako robotnik. Od 1942 roku był żołnierzem Armii Krajowej, zajmował się pracami nad fałszywymi dokumentami. Zagrożony aresztowaniem ukrywał się w Tarnowie, pracując jako robotnik na budowie.

W styczniu 1945 roku wyjechał do Lublina do tworzonych wówczas grup operacyjnych. Od kwietnia 1945 roku w Sopocie, od maja do września był naczelnikiem Wydziału Morskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, od września 1945 do maja 1948 roku pracował w Delegaturze Rządu dla Spraw Wybrzeża jako naczelnik Działu Statystycznego, od 1 X 1946 roku jako szef zagadnień Wybrzeża Środkowego. Był współpracownikiem Związku Gospodarczego Miast Morskich i akcji odbudowy Gdańska („Gdańsk Miasto 1946/47”). W 1949 roku uczestniczył w przebudowie sopockiego molo po sztormie.

Jednocześnie w 1945 roku reaktywował gdański oddział Morskiego Polskiego Związku Żeglarskiego, był członkiem Zarządu Głównego Ligi Morskiej, od czerwca 1945 do 1946 roku był wiceprezesem okręgu gdańskiego, a od 1 VII 1945 do 1949 delegatem Polskiego Związku Żeglarskiego na Wybrzeże (z siedzibą w Sopocie, od 1948 w Gdyni).

W latach 1947–1968 pracował na PG. W 1958 roku został powołany na stanowisko docenta, w 1962 otrzymał tytuł profesora, w 1972 profesora zwyczajnego. W latach 1952–1953 był dziekanem Wydziału Budownictwa Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Gdańsku, 1954–1956 prorektorem PG do spraw młodzieży, 1960–1962 dziekanem Wydziału Budownictwa Wodnego, 1956–1958 kierownikiem Zakładu Oceanologii w Katedrze Nauk o Ziemi, 1958–1968 kierownikiem Katedry Nauk o Ziemi i Zakładu Oceanologii.

Od 1951 roku kierował założoną przez siebie Stacją Morską w Katedrze Budownictwa Morskiego i Portów PG na Wydziałach Inżynierii Lądowej i Wodnej oraz Budownictwa Wodnego, włączoną w 1953 roku do Instytutu Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk (PAN), od 1954 do 1970 roku w strukturze Zakładu Geofizyki PAN, od 1970 roku Instytutu Geofizyki PAN. W 1975 roku twórca Zakładu Oceanologii PAN w Sopocie, w latach 1968–1976 był jego kierownikiem. Rozbudował placówkę, zorganizował pracownię fizyki morza i chemii wody morskiej. Jednocześnie w 1952 roku pracował w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Sopocie, w kwietniu 1961 współorganizował Komitet Badań Morza Polskiej Akademii Nauk, będąc jego wieloletnim sekretarzem naukowym. W latach 1975–1976 pracował w Instytucie Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego, od 1977 roku na emeryturze.

Był twórcą szkoły naukowej w zakresie nauk oceanologicznych. Autor publikacji na temat portów, oceanografii, morza, turystyki, a także przewodników turystycznych (między innymi o Dniestrze, Pojezierzu Kaszubskim, Elblągu, Wiśle). Autor monografii Wybrzeże polskie (1949) i Port morski (1955), współautor pięciu monografii, między innymi z Krzysztofem Szymborskim pracy Wszechocean (1981). W 1958 roku zorganizował pierwszą krajową konferencję oceanograficzną w Sopocie. W latach 1950–1951 był członkiem redakcji „Techniki Morza i Wybrzeża”, w latach 1958–1968 „Techniki i Gospodarki Morskiej”, „Przeglądu Geofizycznego”. Zainicjował edycję periodyku „Oceanologia”, w okresie 1971–1982 był jego pierwszym redaktorem naczelnym. W latach 1959–1965 i 1967–1968 pełnił funkcję redaktora serii „Budownictwo Wodne” „Zeszytów Naukowych Politechniki Gdańskiej”.

W 1957 roku był opiekunem Gdańskiego Klubu Płetwonurków „Rekin” i przedstawicielem Senatu PG dla Kręgu Starszoharcerskiego „Zodiak” przy PG.

Reprezentował Polskę na międzynarodowych konferencjach oceanograficznych w Europie, Azji i pełnił funkcję stałego przedstawiciela w Intergovernmental Oeanographic Commision w Paryżu, agendzie UNESCO.

Członek między innymi Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, w latach 1949–1966 Polskiego Towarzystwa Meteorologiczno-Hydrologicznego, 1967–1983 Polskiego Towarzystwa Geofizycznego (od 1980 członek honorowy), a także Polskiego Towarzystwa Nautologicznego. Odznaczony między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1954), złotą odznaką honorową „Zasłużony Pracownik Morza” (1960), odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1966), Złotym Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP”.

Od 1938 roku należał do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), w 1946 był członkiem Komisji Morskiej Wojewódzkiej Rady Gospodarczej PPS w Gdańsku, od 15 XII 1948 członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Był dwukrotnie żonaty: z Ireną z domu Suchowiak i Haliną (29 VI 1920 – 19 VI 2007 Sopot). Miał synów Andrzeja (ur. 1940 Lwów) i Krzysztofa (ur. 1941 Lwów), doktora fizyki. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie. WP