HAMMEN LUDWIG, lekarz

Aktualna wersja na dzień 07:42, 19 gru 2024

Strona tytułowa pracy (napisanej w Gdańsku w 1679) Ludwiga Hammena o przepuklinach, z podanym na wstępie jego krótkim życiorysem autorstwa Ernsta Gottfrieda Heysego, wydanie trzecie z 1681

LUDWIG von HAMMEN (Ludovicius von Hamm) (31 VIII 1651 Gdańsk – 15 III 1689 Gdańsk), lekarz i chirurg. Syn Johanna (pochowany 13 XII 1658 w wieku 57 lat w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) pod płytą nr 204, odkupionym w 1641 od Barthela Schillera), absolwenta gdańskiego Gimnazjum Akademickiego (zapisany w lutym 1613), i jego drugiej żony, poślubionej w kościele NMP 14 VIII 1650 wdowy Adelgundy Reich (pochowana 17 V 1673 w wieku 49 lat tamże), córki profesora Gimnazjum Akademickiego Christophera Ricciusa. Po pierwszej (od 1635) żonie ojca, Anny Möller, brat przyrodni Anny (zm. po 1673), od 3 IX 1656 żony kupca i wdowca Daniela Stüvego (1620–1687) oraz Dorothei (zm. 7 I 1671 w wieku 31 lat), od 16 XI 1659 żony wdowca, profesora Gimnazjum Akademickiego Georga Neufelda jr. Brat rodzony Adelgundy (chrzest 7 II 1656 – pogrzeb 29 VIII 1726), od 26 X 1681 żony Caspra Jantzena (1652–1696; zob. Ludwig Gottfried Jantzen) i Anny Benigny (chrzest 20 XI 1658).

Uczeń szkoły mariackiej, od marca 1661 do 1671 Gimnazjum Akademickiego. Pod kierunkiem Johanna Maukischa brał udział w uczniowskiej dyspucie teologicznej, pod kierunkiem Georga Neufelda w dyspucie o strachu, pod kierunkiem Johanna Petera Titiusa wygłosił mowę o trzeźwości, pod kierunkiem Wolfganga Rosteuschera przygotował wystąpienie greckie. Od lipca 1671 przez rok studiował medycynę w Lejdzie. Po zawieszeniu zajęć z powodu niebezpieczeństwa wojennego udał się w podróż do Anglii, w lecie 1672 spędził trzy miesiące w Londynie, następnie pół roku uczył się w Oksfordzie. Na krótko powrócił do Lejdy, w początkach października 1673 dotarł do Paryża, gdzie do marca następnego roku (1674) kontynuował naukę w dziedzinie chirurgii i anatomii. Przebywał pół roku w Montpellier, gdzie 23 V 1674 otrzymał tytuł bakałarza medycyny na podstawie rozprawy De apoplexia. Przez trzy miesiące prowadził tam wykłady i dysputy (o astmie, kile, febrze, etc.), by 15 X 1674 otrzymać doktorat z medycyny. Odbył następnie podróż naukową po Włoszech, gdzie zwiedził najważniejsze miasta, kilka tygodni spędził w Rzymie, pół roku w Padwie, wszędzie nawiązał kontakty naukowe ze znanymi medykami. Zwiedził następnie Szwajcarię i przez Hamburg oraz Berlin wrócił 16 I 1676 do Gdańska.

Prowadził w Gdańsku prywatną praktykę lekarską, 16 X 1678 Jan III Sobieski zaliczył go do grona medyków królewskich, 23 II 1683 władze miejskie mianowały go lekarzem twierdzy w Wisłoujściu. Wykonywał sekcje zwłok, m.in. 6 III 1679 publiczną sekcję we własnym mieszkaniu, 7 XI 1682 sekcję skazańca w Katowni, 4 VIII 1684 sekcję zwłok opata oliwskiego Adama Trebnica. Kontrowersje wzbudzały jego poglądy o równouprawnieniu lekarzy i ówczesnych chirurgów (zob. o różnicy w haśle lekarze w Gdańsku). Zapraszał chirurgów na przeprowadzane przez siebie sekcje. W praktycznej chirurgii wykorzystywał mikroskop. Autor traktatów medycznych, w zdecydowanej większości znanych jedynie z tytułów. Przypisywano mu (bezzasadnie) odkrycie męskich gamet w nasieniu. Interesował się biografistyką, był autorem bardzo ważnego dla współczesnej historiografii słownika gdańskich lekarzy, znanego z odpisu i późniejszych uzupełnień Valentinusa Schlieffa i innych. Kontynuował także kompendium bio–bibliograficzne Johannesa Antonidesa van der Lindena (1609–1664). Był autorem m.in. wiersza żałobnego zamieszczonego w zbiorze przygotowanym przez Abrahama Heysego po zgonie pastora kościoła NMP Nathanaela Dilgera, wydanym w 1683. W 1676 ofiarował część swojego księgozbioru gdańskiej Bibliotece Rady Miejskiej.

Od 23 IV 1677 żonaty był z Concordią, córką pastora kościoła NMP Nathanaela Dilgera, zmarłą po 27 tygodniach małżeństwa (pochowana w kościele NMP 5 XI 1677 w wieku 20 lat). Po raz drugi ożenił się w 1678, po raz trzeci 1 X 1696 w kościele św. Piotra i Pawła z wdową Sarą Zöller (chrzest 17 IX 1651 w kościele Piotra i Pawła – pochowana 7 VI 1697 w kościele św. Elżbiety), córką mistrza szewskiego Wilhelma Sencklera (zm. 1665) i jego drugiej żony, poślubionej w 1650 Anny Maßmann.

Zmarł po ciężkiej chorobie (róża na twarzy połączona z gwałtowną maligną). Pochowany 23 III 1699 w kościele NMP pod płytą nr 204. BŚ

Bibliografia:
Album studiosorum Academiae Lugduno-Batavae MDLXXV–MDCCCLXXV. Accedunt nomina curatorum et professorum per eadem secula, ed. Willem N. Du Rieu, Hagae Comitum 1875, s. 569.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 91, 196.
Vitae medicorum Gedanensium Ludwiga von Hammena i Valntina Shlieffa, wyd. Bartłomiej Siek i Adam Szarszewski, Gdańsk 2015, s. 208–231 (własny życiorys).
Siek Bartłomiej, Szarszewski Adam, Vitae medicorum Gedanensium — rękopis z połowy XVIII w. ze zbiorów Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk, „Studia Źródłoznawcze” 2015, t. 53, s. 145–153.
Sieńkowski Eugeniusz, Hammen Ludwik, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. II, Gdańsk 1994, s. 156.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 352; 4, 297.