KRATZER JOHANN, burgrabia gdański

Wersja z 12:14, 15 sie 2024

Johann Kratzer według miedziorytu Eliasa Hainzelmanna i Andreasa Stecha z 1684

JOHANN KRATZER (23 IX 1621 Gdańsk – 2 V 1682), burgrabia królewski w Gdańsku. Syn przybyłego z Norymbergii Johanna (1561 – 22 VII 1628), który w 1598 wystarał się o kupieckie obywatelstwo Gdańska, i poślubionej 24 IX 1619 jego drugiej żony Barbary (14 VI 1589 – 23 IX 1649), córki burmistrza Constantina Giese (jako wdowa wyszła ponownie za mąż 2 IX 1631 za burmistrza Johanna Ernesta Schröera). Brat przyrodni (po pierwszej żonie ojca Barbarze, córce Heinricha Hexelberga) 1/ Barbary (chrzest 5 XII 1593 Gdańsk – 29 I 1662 Gdańsk), od 6 XI 1612 żony Petera Andresa, 2/ Corduli (19 IV 1601 Gdańsk – 16 VIII 1647 Gdańsk), od 27 II 1621 żony Lorentza Wichmanna, 3/ Eduarda (21 I 1604 Gdańsk – 8 VI 1626 Augsburg), zapisanego w maju 1617 do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, zmarłego podczas studiów. Brat rodzony 4/ Constantina (27 VIII 1620 – 21 I 1642) oraz 5/ Sigismunda (26 II 1623 – 2 III 1704), w kwietniu 1647 zapisanego do Gimnazjum Akademickiego, od 1648 na studiach w Lejdzie, kupca w Gdańsku.

W 1641 wraz z bratem Constantinem rozpoczął studia w Strasburgu. Mieszkał u filologa Johanna Freinsheima, studiował prawo pod opieką rektora Georga Bicciusa. Po niespodziewanej śmierci Constantina w 1642 przeniósł na rok do Bazylei, a następnie odbył podróż edukacyjną po Niderlandach, Francji, Anglii i Włoszech. W drodze powrotnej do Gdańska w 1647 zatrzymał się w Warszawie. 22 VIII 1651 otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli). W 1655 był w Gdańsku przedstawicielem Trzeciego Ordynku w Kwartale Wysokim, od 1656 ławnikiem Głównego Miasta, od 1661 rajcą (gratulował mu wyboru specjalnym wierszem rektor szkoły św. Bartłomieja Johann Klein), w 1664 sędzią. W 1677 i 1680 z nominacji królewskiej pełnił urząd burgrabiego gdańskiego. W 1654 nabył dzierżawę dworu i kuźnic w Kamiennym Młynie, kuźnicę dolną (Silberhammer, zob. Srebrzysko), po zniszczeniach przez wojska szwedzkie, w 1656 odsprzedał złotnikowi Peterowi van den Rennenowi.

4 VII 1651 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) ożenił się z Anną (20 III 1630 Gdańsk – 10 I 1690 Gdańsk), córką tajnego radcy z Kurlandii Petera Bergmanna. Wydarzenie to uczcił Johann Conrad Hedenius gratulacyjnym wierszem (Glückwünschung auf des Johann Kratzer und Anna Bergmann Ehrentag). Ojciec ośmiorga dzieci, z których czworo zmarło w dzieciństwie: Johanna Eduarda (15 VI 1657 – 7 III 1661), Anny Elisabethy (11 IX 1658 – pochowana 15 V 1668), Johanna Eduarda juniora (22 V 1661 – 5 VI 1661). Nic nie wiadomo bliższego o córce Constantii Concordii (ur. 5 X 1663). Córka Florentina (30 VI 1666 – pochowana w kościele NMP 27 III 1727) od 31 X 1688 była żoną rajcy Carla Friedricha Veddersa (1665–1718), kolejna córka, Anna Elisabetha (16 V 1668 – pochowana w kościele NMP 5 II 1732) od 29 III 1693 była żoną burmistrza Salomona Gabriela Schumanna. Syn Gottfried (6 I 1670 – 1699), zapisany w grudniu 1686 do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, w 1689 studiował i zmarł w Wiedniu, 31 I 1700 pochowany został w gdańskim kościele NMP.

Pochowany 12 V 1682 w kościele NMP. BŚ







Bibliografi:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. II, s. 61; V, s. 63; VI, s. 425.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 103, 157, 251.
Nadolski Bronisław, Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII wieku, „Rocznik Gdański”, t. 24, 1965, s. 190.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 290.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 181.