BORUSEWICZ BOGDAN, polityk, honorowy obywatel Gdańska

Wersja z 17:47, 30 gru 2023

Bogdan Borusewicz

BOGDAN MICHAŁ BORUSEWICZ (ur. 11 I 1949 Lidzbark Warmiński), polityk, honorowy obywatel Gdańska. Syn Konstantego i poślubionej w 1936 Rozalii z domu Abakanowicz, którzy w 1945 pierwszym transportem repatriacyjnym przyjechali z Pawłowa koło Wilna do Lidzbarka Warmińskiego. Brat Józefa (ur. 1943) i Róży (1952–2018). W 1958 zamieszkał w Sopocie. Absolwent historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1976). Wielokrotnie aresztowany jako działacz opozycji wobec Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, pierwszy raz w marcu 1968, gdy był uczniem Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni (w klasie fotograficznej). Za kolportaż ulotek popierających akcję protestacyjną gdańskich studentów skazany na trzy lata więzienia, zwolniony po półtora roku. Od 1976 członek Komitetu Obrony Robotników, w 1978 współzałożyciel Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Współredagował opozycyjne pisma „Robotnik” i „Robotnik Wybrzeża”. Organizator strajku w sierpniu 1980 w Stoczni Gdańskiej im. Lenina i współautor postulatów strajkowych, współzałożyciel Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”.

Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 XII 1981 kierował strajkiem w Stoczni Gdańskiej, następnie do aresztowania w styczniu 1986 ukrywał się, był przywódcą podziemia w regionie gdańskim; w maju i sierpniu 1988 uczestnik strajków w Stoczni Gdańskiej. W latach 1990–1991 wiceprzewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Po wyborze w 1990 Lecha Wałęsy na prezydenta RP kandydował w lutym 1991 (obok Mariana Krzaklewskiego i Lecha Kaczyńskiego) na stanowisko przewodniczącego NSZZ „Solidarność”.

W latach 1991–1993 poseł na Sejm I kadencji, przewodniczący Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” i przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej do zbadania skutków stanu wojennego. W 1993 odszedł z NSZZ „Solidarność”. W latach 1993–1997 poseł na Sejm II kadencji z listy Unii Demokratycznej, w 1997–2001 na Sejm III kadencji z listy Unii Wolności (UW). W okresie 1997–2000 wiceminister (sekretarz stanu) spraw wewnętrznych i administracji w koalicyjnym rządzie Jerzego Buzka, podał się do dymisji po wyjściu z rządu UW. W 2001 z ramienia tej partii bezskutecznie ubiegał się o ponowny mandat poselski (otrzymał 5059 głosów).

W latach 2001–2005 wicemarszałek i członek zarządu województwa pomorskiego, w 2002 bezskutecznie kandydował z ramienia własnego komitetu na urząd prezydenta Gdańska ( prezydent Gdańska, tabela Wybory - kandydaci). Senator Rzeczypospolitej Polskiej z okręgu gdańskiego w kadencjach: VI (2005–2007, uzyskał 101 541 głosów), VII (2007–2011; uzyskał 267 066 głosów), VIII (2011–2015; uzyskał 147 909 głosów), IX (2015–2019; 122 543 głosów), X (2019–2023; z listy Koalicji Obywatelskiej, uzyskał 195 056 głosów) XI (od 2023; z listy Komitetu Wyborczego Koalicja Obywatelska (Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni), uzyskał 223 227 głosów). W VI, VII i VIII kadencji wybrany marszałkiem Senatu (w kadencji VI jako wspólny kandydat Platformy Obywatelskiej (PO) oraz Prawa i Sprawiedliwości, w VII i VIII z ramienia PO), w kadencjach IX i X wicemarszałek. 8 VII 2010 jako marszałek Senatu tymczasowo pełnił obowiązki Prezydenta RP (pomiędzy ustąpieniem z urzędu marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego, pełniącego obowiązki Prezydenta RP po śmierci Lecha Kaczyńskiego, a wyborem na marszałka Grzegorza Schetyny). Od 28 XII 2005 do 31 X 2007 i od 20 V 2010 do 6 VIII 2015 członek Rady Bezpieczeństwa Narodowego przy Prezydencie RP. Od czerwca 2011 członek PO, od 14 grudnia 2013 jej wiceprzewodniczący.

Członek Rady Europejskiego Centrum Solidarności, od powołania w 2006 Kolegium Historyczno-Programowego ECS jego przewodniczący. Członek kapituły Medalu Wdzięczności.

W 2000 wraz z działaczami Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i sygnatariuszami porozumień sierpniowych z 1980 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Gdańska. Odznaczony m.in. francuskim Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej (2011, wręczony 28 marca 2012) za zasługi na rzecz demokracji i przyjaźni polsko-francuskiej. W 2012 uhonorowany odznaką „Za Zasługi dla Województwa Pomorskiego”, w 2022 Medalem 100-lecia Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki. 14 VIII 2020 na domu przy ul. Sienkiewicza 10 odsłonięto tablicę z napisem: "Tu 10 sierpnia na spotkaniu u Ewy i Piotra Dyków Bogdan Borusewicz ustalił datę strajku sierpniowego z Jerzym Borowczakiem, Bogdanem Felskim i Lechem Wałęsą".

Od 23 XII 1984 żonaty był z Aliną Pienkowską, ojciec Kingi (ur. 8 VIII 1984), od 2019 radnej Sejmiku Województwa Pomorskiego, ojczym Sebastiana Pienkowskiego (ur. 9 VI 1974). MA