BOCHEŃSKI ADAM, bibliotekarz

Aktualna wersja na dzień 09:31, 22 lut 2024

ADAM KLEMENS BOCHEŃSKI (31 V 1897 Tenczynek, powiat krakowski – 5 XI 1974 Gdańsk) bibliograf, bibliotekoznawca, kierownik Biblioteki Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG). Syn urzędnika państwowego Michała (zm. 1899) i Marii z domu Niemczyckiej, brat Tadeusza oraz Zofii. Po śmierci ojca, z rodziną zamieszkał we Lwowie, gdzie matka po raz drugi wyszła za mąż (secundo voto Wolaniecka).

Ukończył Gimnazjum Klasyczne we Lwowie. Po wybuchu I wojny światowej z rodziną wyjechał do Wiednia. Kontynuował tam naukę w gimnazjum i w 1916 zdał egzamin dojrzałości. W tym samym roku powołany do wojska austriackiego, służył w nim do 1918, kiedy wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w 40. pułku piechoty do 1921 w stopniu podporucznika. W 1921 podjął studia na kierunku filologia polska i słowiańska na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W latach 1922–1946 pracował w bibliotece tej uczelni, w 1923–1928 także w prywatnym Gimnazjum Żeńskim im. Adama Mickiewicza we Lwowie na stanowisku nauczyciela języka polskiego. W 1925 ukończył studia i zdał egzamin na stanowisko bibliotekarza drugiej kategorii w Państwowej Służbie Bibliotecznej. W 1926 zdał państwowy egzamin dla nauczycieli szkół średnich. Od 1932, w oparciu o dysertację Stosunek gwary łemkowskiej do języka polskiego ze szczególnym uwzględnieniem głosowni i morfologii (promotor: Jan Janowo), doktor filozofii w zakresie filologii polskiej i słowiańskiej. W 1935 przed Ministerialną Komisją w Warszawie zdał egzamin na stanowisko bibliotekarza 1 kategorii w Państwowej Służbie Bibliotecznej. Był współzałożycielem oraz członkiem lwowskiego Związku Bibliotekarzy Polskich.

W sierpniu 1939 został zmobilizowany do służby wojskowej, był dowódcą kampanii wartowniczej Dowództwa Okręgu Korpusu VI we Lwowie. W walkach pod Lwowem dwukrotnie ciężko ranny. Od końca 1939 pracował w lwowskiej Bibliotece Uniwersyteckiej na stanowisku kierownika opracowywania zbiorów, od listopada 1941, po przekształceniu biblioteki przez Niemców w Die Staatsbibliothek Lemberg, pracował na stanowisku Oberbibliothekara (głównego bibliotekarza). W 1944 został wybrany przez władze radzieckie na stanowisko zastępcy dyrektora do spraw naukowych. W 1945 zrezygnował z tej funkcji i powrócił na pełnione wcześniej stanowisko kierownika oddziału bibliograficznego.

W 1946 skorzystał z propozycji przyjazdu do Polski i objęcia stanowiska kierownika biblioteki gdańskiej Akademii Lekarskiej (AL) (po zmianie nazwy w 1950 AMG). Stanowisko to pełnił do emerytury w 1969. W latach 50. XX wieku był członkiem Komisji Egzaminacyjnej zaocznych kursów bibliotekarskich. W 1956 przewodniczył w obradach Ogólnokrajowej Narady Bibliografów w Warszawie, a w latach 1961–1966 pełnił funkcję członka Komisji Egzaminacyjnej dla kandydatów na bibliotekarzy dyplomowanych. Stworzył międzybiblioteczny zespół szkoleniowy, w skład którego wchodziły: Biblioteka AMG, Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk (Biblioteka PAN) oraz Biblioteka Politechniki Gdańskiej. Celem zespołu było przygotowywanie pracowników do egzaminów na bibliotekarzy dyplomowanych. Prowadził wykłady i ćwiczenia z bibliografii polskiej i obcej, historii książki medycznej, propedeutyki lekarskiej i bibliografii lekarskiej dla doktorantów oraz lekarzy. Prowadził kursy między innymi z bibliografii dla członków Gdańskiego Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich.

Był współzałożycielem ukazującego się w latach 1948–1951 czasopisma „Acta Academiae Medicae Gedanensis”, pierwszego wydawanego po II wojnie światowej cyklicznego czasopisma AL i AMG. Wiele uwagi poświęcił opracowaniom bibliograficznym. Interesowały go zagadnienia teoretyczne i historyczne bibliografii, problemy dotyczące bibliotekarstwa, bibliotek naukowych oraz książki. Zajmował się analizą tematów dotyczących społecznej, kulturowej i dydaktycznej roli biblioteki, jej zadań, współpracy naukowej między bibliotekami w kraju i za granicą. Autor opracowań bibliograficznych i artykułów publikowanych m.in. „Przeglądzie Bibliotecznym”, „Bibliotekarzu”, „Przeglądzie Księgarskim”, „Życiu Nauki”, „Polish Medical Weekly”, „Roczniku Gdańskim”, „Biuletynie Głównej Biblioteki Lekarskiej”. Był autorem haseł i opracowań w Encyklopedii wiedzy o książce (Wrocław 1971) oraz w Słowniku pracowników książki polskiej (Warszawa 1972).

Członek Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (od 1927), Komisji Normalizacyjnej Państwowego Instytutu Książki w Łodzi (1947–1950), Komisji Bibliotekarsko-Bibliograficznej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (1950–1952), Komisji do Spraw Bibliotek Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego (1957–1963), Sekcji Książki i Czytelnictwa Państwowej Rady Kultury i Sztuki (1959–1969), Rady Naukowej Biblioteki Gdańskiej PAN (1954–1970), Kolegium Redakcyjnego „Przeglądu Bibliotecznego” (1955–1968), gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (od 1956), Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza we Lwowie i później również jego oddziału gdańskiego.

Otrzymał Dyplom 10-lecia Odzyskania Niepodległości (1929), odznaczony Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (1938), Złotym Krzyżem Zasługi (1954), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1968), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), odznaką „Za Zasługi dla Gdańska” (1960), odznaką honorową Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (1969), odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”.

Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy w 1923 we Lwowie z Ireną z domu Sagańską, zmarłą w 1927. Po raz drugi żonaty był od 1948 w Gdańsku z Anną Łysakowską z domu Endlicher (zm. 8 XI 1977 Gdańsk), starszym kustoszem dyplomowanym Biblioteki AMG, zarządzającą bibliotekami zakładowymi i katalogiem systematycznym, współautorką Bibliografia publikacji pracowników Akademii Medycznej w Gdańsku za lata 1945-1964 (Gdańsk 1967).

Zmarł nagle, pochowany 7 XI 1974 na cmentarzu Srebrzysko. SeKo PP