HÜCKEL STANISŁAW MARIA, rektor Politechniki Gdańskiej

Aktualna wersja na dzień 08:24, 22 lis 2024

Stanisław Hückel

Stanisław Hückel

Stanisław Hückel (z środku) i Gotfryd Kupryszewski (z prawej), 1973

STANISŁAW MARIA HÜCKEL (8 V 1911 Lwów – 20 VII 1980 Gdańsk), inżynier, naukowiec, rektor Politechniki Gdańskiej (PG). Wnuk Edwarda (1830–1896), botanika i meteorologa. Syn Juliana (1871–1921), doktora nauk medycznych, początkowo asystenta w Zakładzie Chemii Lekarskiej Uniwersytetu Lwowskiego, następnie lekarza wojskowego, majora Wojska Polskiego, i Heleny z domu Kazanowicz (zm. 1927).

Absolwent XI Gimnazjum we Lwowie (1929). Po ukończeniu Wydziału Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Lwowskiej, od 1935 pracownik Wydziału Techniczno-Budowlanego Urzędu Morskiego w Gdyni (gdzie rok wcześniej odbywał studenckie praktyki zawodowe), współprojektant portów rybackich we Władysławowie, Jastarni i Pucku. W latach 1938-1939 był wiceprezesem Związku Zawodowego Inżynierów Lądowych i Wodnych w Gdyni. Mieszkał tamże przy ul. Chrzanowskiego. Podczas kampanii wrześniowej 1939 służył w cywilnej obronie przeciwlotniczej portu gdyńskiego. W listopadzie 1939 zmuszony do opuszczenia Gdyni, osiadł w Krakowie. Do lipca 1944 pracował jako konstruktor i statystyk w Urzędzie Budowlanym. Ze względu na nazwisko namawiany do wpisania na niemiecka listę narodowościową, we wrześniu 1944 przeniósł się do Wieliczki. Po zajęciu Krakowa przez Rosjan pracował w tamtejszym Urzędzie Wojewódzkim na stanowisku referenta techniki sanitarnej.

Do Gdańska przyjechał 20 VI 1945, zachęcony przez naczelnego inżyniera Biurze Odbudowy Portów (BOP) Witolda Tubielewicza (u którego początkowo zamieszkał w Sopocie, od grudnia w przydzielonym locum przy al. Wojska Polskiego). Do 15 IX 1946 pracował jako naczelnik Wydziału Projektów i Konstrukcji BOP i członek Rady technicznej, od 1 IX 1946 do 31 XII 1947 był w tej firmie rzeczoznawcą Biura Studiów. Od 1 X 1945 jednocześnie adiunkt w Katedrze Budownictwa Morskiego i Portów na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej PG, od 1946 do 1947 kierownik Katedry Budownictwa Wodnego, w 1947–1966 kierownik Katedry Fundamentowania, od 1 X 1952 do 1 IX 1954 prorektor Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej, od 1 IX 1954 do 28 II 1955 p.o, rektora, od 1 III 1955 do listopada 1956 rektor PG. W latach 1949-1950 był także kierownikiem Działu Badań Naukowych w Biurze Projektów Budownictwa Morskiego w Gdańsku. Jednocześnie od 1954 do 1980 pracownik Instytutu Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk (PAN) w Gdańsku (od 1 V 1965 pracował tylko w tym Instytucie), w 1957-1960 zastępca dyrektora, w 1961-1973 jego dyrektor. W latach 1975-1976 prowadził wykłady monograficzne dla studentów oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. Od 1949 zastępca profesora, od 1950 z mianowania profesor nadzwyczajny tytularny, od 1960 doktor, od 1962 profesor zwyczajny. Zmuszony szantażem, od 22 II 1951 do 1965 współpracownik Służby Bezpieczeństwa (pseudonim „Lisowski”).

Uczestniczył w odbudowie po 1945 portów w Gdańsku, Gdyni i Szczecinie, w budowie Portu Północnego. Z ramienia Ministerstwa Żeglugi konsultant rozbudowy portów w Chinach, Albanii, na Kubie. Wykładał na uczelniach m.in. w Chinach, USA, Francji i Austrii. We współautorstwie z Witoldem Staniszkisem autor Wytycznych w sprawie odbudowy polskich portów morskich (1946). Autor monografii: Budowle morskie (1952, 1972–1975), za którą w 1955 otrzymał Nagrodę Państwową II Stopnia, i Zarys hydrotechniki morskiej (1976).

Od 1962 członek korespondent, a od 1971 członek rzeczywisty PAN. Członek korespondent Akademii Nauk i Literatury w Tuluzie. W latach 1962–1967 i 1969–1980 był członkiem Prezydium PAN, w 1971–1979 przewodniczącym Rady Koordynacyjnej Jednostek PAN Makroregionu Nadmorskiego. W 1972-1980 Przewodniczący Rady Koordynacyjnej oddziału PAN w Gdańsku. Członek Komitetu Badania Morza, w 1961-1966 jego przewodniczący, członek Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN. W 1956–1959 przewodniczący Wydziału IV, Nauki Techniczne, w 1959–1963 drugi wiceprezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, od 1972 członek honorowy, w 1962–1980 wchodził w skład Rady Naukowej Biblioteki Gdańskiej PAN (od 1972 jej przewodniczący). Od 1 I 1947 do 1951 redaktor pisma „Technika Morza i Wybrzeża”, w 1951-1953 „Techniki i Gospodarki Morskiej”. Redaktor pisma „Archiwum Hydrotechniki”, współzałożyciel czasopism „Oceanologia” i „Studia i Materiały Oceanologiczne”.

Doktor honoris causa Politechniki Wrocławskiej (1975). W 1958 otrzymał Nagrodę Naukową miasta Gdańska. W 1976 wybrany Gdańszczaninem Roku. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1948), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1955) i Krzyżem Komandorskim OOP (1964), Orderami Sztandaru Pracy II i I klasy, Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), Medalem im. Fermata Akademii Nauk, Epigrafii i Literatury w Tuluzie (1966). Autor wspomnień z okresu przedwojennego pobytu w Gdyni (Zapiski budowniczego portu”, Rocznik Gdyński, 1977) i wydanych pośmiertnie „Inżynierskich wspomnień” (Gdańsk 1981).

Od 27 XII 1941 żonaty był z Janiną Zofią z domu Wolny (13 V 1913 – 19 XII 1988 Gdańsk), ojciec Krzysztofa (ur. 7 XII 1942 Kraków), architekta, naczelnik Wydziału Urbanistyki i Architektury Urzędu Miasta Sopotu, oraz Tomasza (ur. 29 XII 1945 Gdańsk), absolwenta PG, dr hab. inż. geomechanika, od 1987 profesora na Duke University (USA). Pochowany z żoną na cmentarzu Srebrzysko. MA







Bibliografia:
Hajduk Bolesław, Hückel Stanisław Maria, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwislańskiego, t. 2, Gdańsk 1994, s. 240–241.
Pionierzy Politechniki Gdańskiej, red. Zygmunt Paszota, Janusz Rachoń, Edmund Wittbrodt, Gdańsk 2005, s. 225.
Rektorzy i prorektorzy Politechniki Gdańskiej 1904–2014, red. Bolesław Mazurkiewicz, Gdańsk 2014.