KÖHNE-JASKI ISRAEL, burgrabia gdański
| (Nie pokazano 21 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | '''ISRAEL KÖHNE-JASKI''' (Jaschke; 1 XI 1573 Gdańsk – 10 XII 1641 Gdańsk), kupiec | + | [[File: Israel_Jaski_korespondencja.jpg |thumb| Strona tytułowa zbioru listów Israela Köhne-Jaskiego i Hugona Grotiusa, opublikowanych w Gdańsku przez [[RHETE GEORG, drukarz | Georga Rhetego]]]] |
| + | |||
| + | '''ISRAEL KÖHNE-JASKI''' (Jaschke; 1 XI 1573 Gdańsk – 10 XII 1641 Gdańsk), kupiec wyznania kalwińskiego. Wnuk [[KÖHNE-JASKI PAUL, kupiec | Paula I Köhne-Jaskiego]] (1492–1564), siódmy syn Paula II (1535–1585) i Doroty, córki [[ŁAWA MIEJSKA | ławnika]] [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]] Johanna Zimmermanna (zm. 1562), brat Heinricha (1561–1594), Paula (1563–1584), Marka (1569–1600), Jacoba (1576–1602), [[KÖHNE-JASKI ANDREAS, kupiec | Andreasa]] i Cathariny (31 I 1567 – 4 VII 1617 Gdańsk, pochowana w kościele NMP pod płytą nagrobną nr 343), która 13 XII 1599 w kościele NMP wyszła za mąż po raz pierwszy za Georga Großa, po jego śmierci poślubiła tamże 14 VII 1603 sekretarza miasta Johanna Willenbrocka (zm. 1628). <br/><br/> | ||
| + | W czerwcu 1585, wraz z bratem Jacobem, zapisany został do gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Od 1612 ławnik Głównego Miasta, od 1617 [[RADA MIEJSKA | rajca]], w 1621 [[SĘDZIA | sędzia]], w 1633 i 1638 [[BURGRABIOWIE | burgrabia]] królewski w Gdańsku, od 1636 [[KAMLARIA | kamlarz]].<br/><br/> | ||
| + | Wraz z bratem Andreasem kierował rodzinną firmą handlu bursztynem, ale w konsekwencji jego działalności politycznej w zasadzie prowadził ją samodzielnie. Oprócz handlu bursztynem zajmował się także handlem miedzią. 29 IV 1630 w Warszawie został przyjęty do polskiego herbu Półkozic i otrzymał polskie szlachectwo. W październiku 1637, w okresie sporu Gdańska z królem polskim Władysławem IV, m.in. w kwestii [[KOMISJA OKRĘTÓW KRÓLEWSKICH | Komisji Okrętów Królewskich]] i wysokości [[CŁO PALOWE | cła palowego]], z polecenia [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]] sprawdzał zapasy żywności w Gdańsku na wypadek ewentualnego oblężenia miasta, śledził też poczynania strony polskiej w sprawie planów skierowania głównego koryta Wisły przez Elbląg.<br/><br/> | ||
| + | Był właścicielem [[JAŚKOWA DOLINA | Jaśkowej Doliny]], w 1678 uzyskał przywilej sprzedawania w należącej tu do niego karczmie obcego piwa. Na jego i brata Andreasa zlecenie [[BLOCK ABRAHAM van den, rzeźbiarz | Abraham van den Block]] w 1628 wykonał w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP) epitafium dziada Paula, ojca Paula oraz wcześniej zmarłych braci Heinricha, Paula, Marka i Jacoba. Przez wiele lat powadził (po łacinie) korespondencję z holenderskim specjalistą prawa międzynarodowego, zwłaszcza morskiego, filozofem i dyplomatą Hugonem Grotiusem (Grocjuszem) (10 IV 1583 Delft – 28 VIII 1645 Rostock).<br/><br/> | ||
| + | Od 5 II 1602 żonaty był z poślubioną w kościele NMP Anną (19 VII 1582 – 22 X 1639), córką Gabriela Schumanna (1530/1531 Chojnice – 6 I 1601 Gdańsk), w 1601 członka Rady Kościoła NMP, i poślubionej w Gdańsku 24 I 1580 Barbary Bornbach (1 X 1558 Gdańsk – 23 V 1633 Gdańsk). Ojciec 1/ Israela (1614–1675), od 6 III 1640 posiadającego [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]] jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli) oraz córek: 2/ Barbary (24 I 1606 – 5 I 1682), od 24 VIII 1623 żony Petera Borgmanna (1587–1649); 3/ Anny (1607–1642), od 1627 żony Oelhaffa, po jego śmierci, od 22 II 1633 Winholda Conrada, z którym miała czworo dzieci, w tym [[CONRADI ISRAEL, lekarz | Israela Conradiego]]; 4/ Adelgundy (5 VIII 1621 – 29 VII 1671), od ślubu 18 X 1644 w kościele NMP żony Ernsta von Kerschensteina (1619–1673), czego gratulował młodym wierszowanym utworem Augustinius Wesiatus, 5/ Constantii, której wczesną śmierć w 1634 uczcił wierszem żałobnym Johannes Georg Moeresius. <br/><br/> | ||
| + | Pochowany 14 XII 1641 w kościele NMP pod płytą nagrobną nr 406. Po jego śmierci elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm skasował przywilej na monopol bursztynowy, co zakończyło wielką karierę rodziny, rozpoczętą za czasów dziada Paula. {{author: BŚ}} {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | ''Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814'', wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 337, 423.<br/> | ||
| + | ''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 46.<br/> | ||
| + | Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 282.<br/> | ||
| + | Zdrenka Joachim, ''Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814'', t. II, Gdańsk 2008, s. 167. | ||
Aktualna wersja na dzień 16:41, 8 wrz 2024
ISRAEL KÖHNE-JASKI (Jaschke; 1 XI 1573 Gdańsk – 10 XII 1641 Gdańsk), kupiec wyznania kalwińskiego. Wnuk Paula I Köhne-Jaskiego (1492–1564), siódmy syn Paula II (1535–1585) i Doroty, córki ławnika Głównego Miasta Johanna Zimmermanna (zm. 1562), brat Heinricha (1561–1594), Paula (1563–1584), Marka (1569–1600), Jacoba (1576–1602), Andreasa i Cathariny (31 I 1567 – 4 VII 1617 Gdańsk, pochowana w kościele NMP pod płytą nagrobną nr 343), która 13 XII 1599 w kościele NMP wyszła za mąż po raz pierwszy za Georga Großa, po jego śmierci poślubiła tamże 14 VII 1603 sekretarza miasta Johanna Willenbrocka (zm. 1628).
W czerwcu 1585, wraz z bratem Jacobem, zapisany został do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Od 1612 ławnik Głównego Miasta, od 1617 rajca, w 1621 sędzia, w 1633 i 1638 burgrabia królewski w Gdańsku, od 1636 kamlarz.
Wraz z bratem Andreasem kierował rodzinną firmą handlu bursztynem, ale w konsekwencji jego działalności politycznej w zasadzie prowadził ją samodzielnie. Oprócz handlu bursztynem zajmował się także handlem miedzią. 29 IV 1630 w Warszawie został przyjęty do polskiego herbu Półkozic i otrzymał polskie szlachectwo. W październiku 1637, w okresie sporu Gdańska z królem polskim Władysławem IV, m.in. w kwestii Komisji Okrętów Królewskich i wysokości cła palowego, z polecenia Rady Miejskiej sprawdzał zapasy żywności w Gdańsku na wypadek ewentualnego oblężenia miasta, śledził też poczynania strony polskiej w sprawie planów skierowania głównego koryta Wisły przez Elbląg.
Był właścicielem Jaśkowej Doliny, w 1678 uzyskał przywilej sprzedawania w należącej tu do niego karczmie obcego piwa. Na jego i brata Andreasa zlecenie Abraham van den Block w 1628 wykonał w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) epitafium dziada Paula, ojca Paula oraz wcześniej zmarłych braci Heinricha, Paula, Marka i Jacoba. Przez wiele lat powadził (po łacinie) korespondencję z holenderskim specjalistą prawa międzynarodowego, zwłaszcza morskiego, filozofem i dyplomatą Hugonem Grotiusem (Grocjuszem) (10 IV 1583 Delft – 28 VIII 1645 Rostock).
Od 5 II 1602 żonaty był z poślubioną w kościele NMP Anną (19 VII 1582 – 22 X 1639), córką Gabriela Schumanna (1530/1531 Chojnice – 6 I 1601 Gdańsk), w 1601 członka Rady Kościoła NMP, i poślubionej w Gdańsku 24 I 1580 Barbary Bornbach (1 X 1558 Gdańsk – 23 V 1633 Gdańsk). Ojciec 1/ Israela (1614–1675), od 6 III 1640 posiadającego obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli) oraz córek: 2/ Barbary (24 I 1606 – 5 I 1682), od 24 VIII 1623 żony Petera Borgmanna (1587–1649); 3/ Anny (1607–1642), od 1627 żony Oelhaffa, po jego śmierci, od 22 II 1633 Winholda Conrada, z którym miała czworo dzieci, w tym Israela Conradiego; 4/ Adelgundy (5 VIII 1621 – 29 VII 1671), od ślubu 18 X 1644 w kościele NMP żony Ernsta von Kerschensteina (1619–1673), czego gratulował młodym wierszowanym utworem Augustinius Wesiatus, 5/ Constantii, której wczesną śmierć w 1634 uczcił wierszem żałobnym Johannes Georg Moeresius.
Pochowany 14 XII 1641 w kościele NMP pod płytą nagrobną nr 406. Po jego śmierci elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm skasował przywilej na monopol bursztynowy, co zakończyło wielką karierę rodziny, rozpoczętą za czasów dziada Paula.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 337, 423.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 46.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 282.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 167.
