ROSTEUSCHER CHRISTIAN, profesor Gimnazjum Akademickiego
| Linia 3: | Linia 3: | ||
[[File: Christian_Rosteuscher.jpg |thumb| Strona tytułowa druku wydanego z okazji pogrzebu Christiana Rosteuschera, z jego życiorysem]] | [[File: Christian_Rosteuscher.jpg |thumb| Strona tytułowa druku wydanego z okazji pogrzebu Christiana Rosteuschera, z jego życiorysem]] | ||
| − | '''CHRISTIAN ROSTEUSCHER''' (4 VII 1620 Gdańsk – 25 XII 1681 Gdańsk), profesor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] w Gdańsku. Wnuk gdańskiego kupca Jacoba, zmarłego podczas wielkiej epidemii dżumy i pochowanego 2 IV 1602 w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]]. Syn Johanna (1571 Gdańsk – pochowany 8 II 1634 Gdańsk), absolwenta Gimnazjum Akademickiego (zapisany w 1590) i studiów teologicznych w Wittenberdze (ukończonych w 1598), diakona i pastora [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościoła św. Katarzyny]] i jego pierwszej żony Barbary, córki pastora [[COLETUS MICHAEL, pastor kościołów św. Trójcy i NMP | Michaela Coletusa]]. Brat m.in. Nathanaela, z którym w marcu 1631 zapisany został do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Brał udział w dysputach pod kierunkiem [[BOTSACK JOHANN, pastor kościoła NMP, rektor| Johanna Botsacka]], [[NICOLAI HEINRICH, profesor Gimnazjum Akademickiego | Heinricha Nicolai]] i [[OELHAF PETER, profesor Gimnazjum Akademickiego | Petera Oelhafa]], pod opieką którego przygotował wystąpienie ''De servitutibus''. W 1635 wysłany został do Torunia na naukę języka polskiego, naukę w gdańskim Gimnazjum kończył w 1637 pod opieką Heinricha Nicoli dysputą o moralnych działaniach człowieka. | + | '''CHRISTIAN ROSTEUSCHER''' (4 VII 1620 Gdańsk – 25 XII 1681 Gdańsk), profesor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] w Gdańsku. Wnuk gdańskiego kupca Jacoba, zmarłego podczas wielkiej epidemii dżumy i pochowanego 2 IV 1602 w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]]. Syn Johanna (1571 Gdańsk – pochowany 8 II 1634 Gdańsk), absolwenta Gimnazjum Akademickiego (zapisany w 1590) i studiów teologicznych w Wittenberdze (ukończonych w 1598), diakona i pastora [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościoła św. Katarzyny]] i jego pierwszej żony Barbary, córki pastora [[COLETUS MICHAEL, pastor kościołów św. Trójcy i NMP | Michaela Coletusa]]. Brat m.in. Nathanaela, z którym w marcu 1631 zapisany został do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Brał udział w dysputach pod kierunkiem [[BOTSACK JOHANN, pastor kościoła NMP, rektor| Johanna Botsacka]], [[NICOLAI HEINRICH, profesor Gimnazjum Akademickiego | Heinricha Nicolai]] i [[OELHAF PETER, profesor Gimnazjum Akademickiego | Petera Oelhafa]], pod opieką którego przygotował wystąpienie ''De servitutibus''. W 1635 wysłany został do Torunia na naukę języka polskiego, naukę w gdańskim Gimnazjum kończył w 1637 pod opieką Heinricha Nicoli dysputą o moralnych działaniach człowieka. 27 X 1639 zapisany na uniwersytet w Królewcu do 1642 studiował prawo, następnie to samo na uniwersytecie w Lejdzie, od 1644 prawo i teologię w Strasburgu, nauki ukończył w 1646 licencjatem. Słuchał też wykładów w Jenie, Lipsku, Erfurcie i Wittenberdze. Nauki ukończył w 1646. <br/><br/> |
W 1650 wrócił do Gdańska. Podjął pracę nauczyciela trzeciej klasy w Gimnazjum Akademickim, od lutego 1653 był wykładowcą retoryki w klasie przedostatniej. 6 III 1653 został adiunktem (profesorem nadzwyczajnym) prawa i historii w katedrze kierowanej przez Petera Oelhafa, wykładał też retorykę. Po śmierci Oelhafa, w listopadzie 1655 przejął kierownictwo katedry, został profesorem (professor ordinarius), od 1656 inspektorem gimnazjum, prowadził zajęcia z prawa i historii starożytnej, organizował uczniowskie dysputy. 25 XI 1655 zapisał się na uniwersytet w Królewcu i 4 II 1656, w oparciu o rozprawę ''De advocatione causarum'', otrzymał licencjat z prawa (stopień wyższy od magistra, niższy niż dokotrat). W Gdańsku gratulowali mu tego osiągnięcia specjalnymi wierszami m.in. [[MAUKISCH JOHANN, rektor Gimnazjum Akademickiego | Johann Maukisch]] i [[EICHSTÄDT LORENZ, profesor Gimnazjum Akademickiego | Lorenz Eichstädt]]. W 1657 zamieszkał u niego, po opuszczeniu więzienia gdańskiego [[SALOMO JOHANN, rabin, profesor Gimnazjum Akademickiego | Johann Salomo]], rabin i późniejszy profesor hebraistyki Gimnazjum Akademickiego. W 1658 brał udział w obchodach stulecia Gimnazjum. W 1667 przejął także po [[PASTORIUS JOACHIM, uczony, proboszcz kościoła NMP | Joachimie Pastoriusie]] prowadzenie wykładów z historii Polski i pozostałych epok historycznych. Po śmierci (1669) rektora [[MAUKISCH JOHANN, rektor Gimnazjum Akademickiego | Johanna Maukischa]] z polecenia [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej Gdańska]] przez prawie rok pełnił obowiązki rektorskie, podobnie jak w 1674, po odwołaniu ze stanowiska rektora [[STRAUCH AEGIDIUS, rektor Gimnazjum Akademickiego | Aegidiusa Straucha]].<br/><br/> | W 1650 wrócił do Gdańska. Podjął pracę nauczyciela trzeciej klasy w Gimnazjum Akademickim, od lutego 1653 był wykładowcą retoryki w klasie przedostatniej. 6 III 1653 został adiunktem (profesorem nadzwyczajnym) prawa i historii w katedrze kierowanej przez Petera Oelhafa, wykładał też retorykę. Po śmierci Oelhafa, w listopadzie 1655 przejął kierownictwo katedry, został profesorem (professor ordinarius), od 1656 inspektorem gimnazjum, prowadził zajęcia z prawa i historii starożytnej, organizował uczniowskie dysputy. 25 XI 1655 zapisał się na uniwersytet w Królewcu i 4 II 1656, w oparciu o rozprawę ''De advocatione causarum'', otrzymał licencjat z prawa (stopień wyższy od magistra, niższy niż dokotrat). W Gdańsku gratulowali mu tego osiągnięcia specjalnymi wierszami m.in. [[MAUKISCH JOHANN, rektor Gimnazjum Akademickiego | Johann Maukisch]] i [[EICHSTÄDT LORENZ, profesor Gimnazjum Akademickiego | Lorenz Eichstädt]]. W 1657 zamieszkał u niego, po opuszczeniu więzienia gdańskiego [[SALOMO JOHANN, rabin, profesor Gimnazjum Akademickiego | Johann Salomo]], rabin i późniejszy profesor hebraistyki Gimnazjum Akademickiego. W 1658 brał udział w obchodach stulecia Gimnazjum. W 1667 przejął także po [[PASTORIUS JOACHIM, uczony, proboszcz kościoła NMP | Joachimie Pastoriusie]] prowadzenie wykładów z historii Polski i pozostałych epok historycznych. Po śmierci (1669) rektora [[MAUKISCH JOHANN, rektor Gimnazjum Akademickiego | Johanna Maukischa]] z polecenia [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej Gdańska]] przez prawie rok pełnił obowiązki rektorskie, podobnie jak w 1674, po odwołaniu ze stanowiska rektora [[STRAUCH AEGIDIUS, rektor Gimnazjum Akademickiego | Aegidiusa Straucha]].<br/><br/> | ||
Był znawcą historii prawa chełmińskiego, zajmował się także prawem wojny i morskim. Stał na stanowisku, że rozpatrywanie ważnych zagadnień nie może się obejść bez znajomości kontekstu historycznego. Z tego powodu jego własne prace, dotyczące przeszłości, nie miały charakteru twórczego, ale historiograficzny. W dydaktyce był zwolennikiem stopniowania trudności w nauczaniu, selekcji materiału, odejścia od nauczania pamięciowego na rzecz rozumowego. Był autorem okazjonalnych wierszy żałobnych, m.in. w 1669 zamieszczonego w zbiorze powstałym po śmierci Johanna Maukischa. <br/><br/> | Był znawcą historii prawa chełmińskiego, zajmował się także prawem wojny i morskim. Stał na stanowisku, że rozpatrywanie ważnych zagadnień nie może się obejść bez znajomości kontekstu historycznego. Z tego powodu jego własne prace, dotyczące przeszłości, nie miały charakteru twórczego, ale historiograficzny. W dydaktyce był zwolennikiem stopniowania trudności w nauczaniu, selekcji materiału, odejścia od nauczania pamięciowego na rzecz rozumowego. Był autorem okazjonalnych wierszy żałobnych, m.in. w 1669 zamieszczonego w zbiorze powstałym po śmierci Johanna Maukischa. <br/><br/> | ||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
Bibliografia:<br/> | Bibliografia:<br/> | ||
''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 121.<br/> | ''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 121.<br/> | ||
| − | ''Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg'', ed. Ehler | + | ''Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg'', ed. Gerog Ehler, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 406, 547. <br/> |
Rector et professores Athenaei Gedanensis ad supremum pietatis officium ... Christiano Rosteuschero ... optime merito, nuper A. C. (I) I)( XXCI. a. d. XXV. Decemb. placidissime defuncto, nunc A. N. (I) I)( XXCII. a. d. IIX. Januar., quo exequiae funeris christiano ritu fient, persolvendum studiosam juventutem invitant (Cyfrowa Biblioteka Polona).<br/> | Rector et professores Athenaei Gedanensis ad supremum pietatis officium ... Christiano Rosteuschero ... optime merito, nuper A. C. (I) I)( XXCI. a. d. XXV. Decemb. placidissime defuncto, nunc A. N. (I) I)( XXCII. a. d. IIX. Januar., quo exequiae funeris christiano ritu fient, persolvendum studiosam juventutem invitant (Cyfrowa Biblioteka Polona).<br/> | ||
Charitius Andreas, ''Commentatio historico-literaria de viris eruditis Gedani ortis, speciatim iis, qui scriptis inclaruerunt'', Wittenberga 1715, s. 122-123.<br/> | Charitius Andreas, ''Commentatio historico-literaria de viris eruditis Gedani ortis, speciatim iis, qui scriptis inclaruerunt'', Wittenberga 1715, s. 122-123.<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 18:55, 8 gru 2024
CHRISTIAN ROSTEUSCHER (4 VII 1620 Gdańsk – 25 XII 1681 Gdańsk), profesor Gimnazjum Akademickiego w Gdańsku. Wnuk gdańskiego kupca Jacoba, zmarłego podczas wielkiej epidemii dżumy i pochowanego 2 IV 1602 w kościele Najświętszej Marii Panny. Syn Johanna (1571 Gdańsk – pochowany 8 II 1634 Gdańsk), absolwenta Gimnazjum Akademickiego (zapisany w 1590) i studiów teologicznych w Wittenberdze (ukończonych w 1598), diakona i pastora kościoła św. Katarzyny i jego pierwszej żony Barbary, córki pastora Michaela Coletusa. Brat m.in. Nathanaela, z którym w marcu 1631 zapisany został do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Brał udział w dysputach pod kierunkiem Johanna Botsacka, Heinricha Nicolai i Petera Oelhafa, pod opieką którego przygotował wystąpienie De servitutibus. W 1635 wysłany został do Torunia na naukę języka polskiego, naukę w gdańskim Gimnazjum kończył w 1637 pod opieką Heinricha Nicoli dysputą o moralnych działaniach człowieka. 27 X 1639 zapisany na uniwersytet w Królewcu do 1642 studiował prawo, następnie to samo na uniwersytecie w Lejdzie, od 1644 prawo i teologię w Strasburgu, nauki ukończył w 1646 licencjatem. Słuchał też wykładów w Jenie, Lipsku, Erfurcie i Wittenberdze. Nauki ukończył w 1646.
W 1650 wrócił do Gdańska. Podjął pracę nauczyciela trzeciej klasy w Gimnazjum Akademickim, od lutego 1653 był wykładowcą retoryki w klasie przedostatniej. 6 III 1653 został adiunktem (profesorem nadzwyczajnym) prawa i historii w katedrze kierowanej przez Petera Oelhafa, wykładał też retorykę. Po śmierci Oelhafa, w listopadzie 1655 przejął kierownictwo katedry, został profesorem (professor ordinarius), od 1656 inspektorem gimnazjum, prowadził zajęcia z prawa i historii starożytnej, organizował uczniowskie dysputy. 25 XI 1655 zapisał się na uniwersytet w Królewcu i 4 II 1656, w oparciu o rozprawę De advocatione causarum, otrzymał licencjat z prawa (stopień wyższy od magistra, niższy niż dokotrat). W Gdańsku gratulowali mu tego osiągnięcia specjalnymi wierszami m.in. Johann Maukisch i Lorenz Eichstädt. W 1657 zamieszkał u niego, po opuszczeniu więzienia gdańskiego Johann Salomo, rabin i późniejszy profesor hebraistyki Gimnazjum Akademickiego. W 1658 brał udział w obchodach stulecia Gimnazjum. W 1667 przejął także po Joachimie Pastoriusie prowadzenie wykładów z historii Polski i pozostałych epok historycznych. Po śmierci (1669) rektora Johanna Maukischa z polecenia Rady Miejskiej Gdańska przez prawie rok pełnił obowiązki rektorskie, podobnie jak w 1674, po odwołaniu ze stanowiska rektora Aegidiusa Straucha.
Był znawcą historii prawa chełmińskiego, zajmował się także prawem wojny i morskim. Stał na stanowisku, że rozpatrywanie ważnych zagadnień nie może się obejść bez znajomości kontekstu historycznego. Z tego powodu jego własne prace, dotyczące przeszłości, nie miały charakteru twórczego, ale historiograficzny. W dydaktyce był zwolennikiem stopniowania trudności w nauczaniu, selekcji materiału, odejścia od nauczania pamięciowego na rzecz rozumowego. Był autorem okazjonalnych wierszy żałobnych, m.in. w 1669 zamieszczonego w zbiorze powstałym po śmierci Johanna Maukischa.
23 II 1659 w kościele NMP ożenił się z Heleną (1628 – pogrzeb 18 III 1667 Gdańsk), córką Johanna Georga Schwabego, fizyka (lekarza) miejskiego. Syn John zmarł w niemowlęctwie (1661 – pogrzeb 29 IX 1662 Gdańsk), podobnie jak nieznana z imienia córka (1663–1664). Druga z córek, Katherina Elisabetha, 28 X 1691 poślubiła w kościele NMP Nathanaela Friese (ochrzczony 15 IV 1664). U.
Pochowany 8 I 1682, tak jak i inni przedstawiciele jego rodziny, w kościele NMP.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 121.
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Gerog Ehler, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 406, 547.
Rector et professores Athenaei Gedanensis ad supremum pietatis officium ... Christiano Rosteuschero ... optime merito, nuper A. C. (I) I)( XXCI. a. d. XXV. Decemb. placidissime defuncto, nunc A. N. (I) I)( XXCII. a. d. IIX. Januar., quo exequiae funeris christiano ritu fient, persolvendum studiosam juventutem invitant (Cyfrowa Biblioteka Polona).
Charitius Andreas, Commentatio historico-literaria de viris eruditis Gedani ortis, speciatim iis, qui scriptis inclaruerunt, Wittenberga 1715, s. 122-123.
Praetorius Ephraim, Athenae Gedanenses sive commentarius historico-chronologicus succinctus originem et constitutionem Gymnasii Dantisci …, Lipsiae 1713, s. 110-111.
Groth Andrzej, Kristian Rosteuscher (1620–1681) profesor prawa i historii w Gimnazjum Akademickim w Gdańsku, Słupskie Studia Historyczne, 1993, s. 177-184.
Mokrzecki Lech, Studium z dziejów nauczania historii. Rozwój dydaktyki przedmiotu w Gdańskim Gimnazjum Akademickim do schyłku XVII w., Gdańsk 1973, s. 150-160.
