OMUTH CHRISTIAN, pastor kościoła św. Jana
| Linia 3: | Linia 3: | ||
[[File:Christian_Omuth.jpeg|thumb|Wnętrze kościoła św. Jana w początku XX wieku, zaginione w 1945 portrety pastorów, portret Christiana Omutha drugi z prawej]] | [[File:Christian_Omuth.jpeg|thumb|Wnętrze kościoła św. Jana w początku XX wieku, zaginione w 1945 portrety pastorów, portret Christiana Omutha drugi z prawej]] | ||
[[File:Christian_Omuth.png|thumb|Christian Omuth, mowa pogrzebowa ku czci [[BOTSACK JOHANN, pastor kościoła NMP, rektor| Johanna Botsacka]]]] | [[File:Christian_Omuth.png|thumb|Christian Omuth, mowa pogrzebowa ku czci [[BOTSACK JOHANN, pastor kościoła NMP, rektor| Johanna Botsacka]]]] | ||
| − | '''CHRISTIAN OMUTH''' (14 II 1631 Gdańsk – 29 V 1680 Gdańsk), teolog, pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]]. Pochodził z rodziny wywodzącej się z hrabstwa Oldenburg (Dolna Saksonia). W kwietniu 1643 zapisany został do [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], ukończył | + | '''CHRISTIAN OMUTH''' (14 II 1631 Gdańsk – 29 V 1680 Gdańsk), teolog, pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]]. Pochodził z rodziny wywodzącej się z hrabstwa Oldenburg (Dolna Saksonia). W kwietniu 1643 zapisany został do [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], 23 VIII 1644 ubiegał się o przyjęcie na uniwersytet w Królewcu, uznany został jednak za małoletniego. Gimnazjum w Gdańsku ukończył w 1649 pod kierunkiem [[NICOLAI HEINRICH, profesor Gimnazjum Akademickiego | Heinricha Nicolaiego]]. Studiował w Wittenberdze, pod kierunkiem Johanna Meisnera (1615–1681), tamtejszego teologa, profesora i dziekana wydziału teologicznego, w maju 1652 przedstawił rozprawę poświęconą kwestii wskrzeszenia niewiernych po końcu świata (''Disputatio theologica de resurrectione impiorum, quam annuente eo, qui est ressurectio et vita ...''). W listopadzie 1656 otrzymał jeszcze od [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej Gdańska]] na dalsze studia roczne stypendium.<br/><br/> |
Wyświęcony 6 XII 1657, w latach 1657–1667 był pastorem w Stegnie (Kobbelgrube, Steegen). Od 14 VIII 1667 diakon, od 5 IV 1672 do śmierci pastor w kościele św. Jana w Gdańsku. 26 VIII 1667 utracił nagle głos, po krótkiej poprawie dolegliwość nasiliła się, po kilku dniach – bez stosowania lekarstw – głos ostatecznie powrócił. Uznano to za cudowny skutek jego szczególnie żarliwych modlitw, o czym pisał [[TITIUS JOHANN PETER, profesor Gimnazjum Akademickiego | Johann Peter Titius]]: ''Bis muto obticuit facundus Omuthius ore, ut sanctam assereret fortius iede fidem'' (''Dwukrotnie elokwentny Omuth zamknął usta, aby mocniej potwierdzić świętą wiarę'').<br/><br/> | Wyświęcony 6 XII 1657, w latach 1657–1667 był pastorem w Stegnie (Kobbelgrube, Steegen). Od 14 VIII 1667 diakon, od 5 IV 1672 do śmierci pastor w kościele św. Jana w Gdańsku. 26 VIII 1667 utracił nagle głos, po krótkiej poprawie dolegliwość nasiliła się, po kilku dniach – bez stosowania lekarstw – głos ostatecznie powrócił. Uznano to za cudowny skutek jego szczególnie żarliwych modlitw, o czym pisał [[TITIUS JOHANN PETER, profesor Gimnazjum Akademickiego | Johann Peter Titius]]: ''Bis muto obticuit facundus Omuthius ore, ut sanctam assereret fortius iede fidem'' (''Dwukrotnie elokwentny Omuth zamknął usta, aby mocniej potwierdzić świętą wiarę'').<br/><br/> | ||
Na polecenie [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]], wraz z pastorem [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Najświętszej Marii Panny]] (NMP), [[DILGER NATHANAEL, pastor kościoła NMP | Nathanaelem Dilgerem]], i kaznodzieją [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościoła św. Katarzyny]], Michaelem Bürichem, pełnił w latach 1673–1675 rolę negocjatora w sporach teologicznych i konfliktach społecznych, do których doprowadzała działalność pastora [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]] [[STRAUCH AEGIDIUS, rektor Gimnazjum Akademickiego | Aegidiusa Straucha]]. Zwolennicy zmuszonego do opuszczenia Gdańska Straucha w ramach retorsji spowodowali 16 III 1676 skierowanie pozwu przeciwko niemu do króla Jana III Sobieskiego, żądając pozbawienia go stanowiska. Sprawę podniesiono także w rok później, kiedy spodziewano się przyjazdu króla do Gdańska. 17 IV 1678 siłą zablokowano mu dostęp do ambony, uniemożliwiając głoszenie kazań, co Rada Miejska potwierdziła pisemnie 29 kwietnia, skłaniając go do wyjazdu do Elbląga i Królewca. Spory rozwiązał powrót Aegidiusa Straucha do Gdańska 20 lipca tego roku. Dzięki wysiłkom swych parafian on także powrócił do Gdańska i 28 sierpnia ponownie stanął na ambonie. <br/><br/> | Na polecenie [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]], wraz z pastorem [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Najświętszej Marii Panny]] (NMP), [[DILGER NATHANAEL, pastor kościoła NMP | Nathanaelem Dilgerem]], i kaznodzieją [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościoła św. Katarzyny]], Michaelem Bürichem, pełnił w latach 1673–1675 rolę negocjatora w sporach teologicznych i konfliktach społecznych, do których doprowadzała działalność pastora [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]] [[STRAUCH AEGIDIUS, rektor Gimnazjum Akademickiego | Aegidiusa Straucha]]. Zwolennicy zmuszonego do opuszczenia Gdańska Straucha w ramach retorsji spowodowali 16 III 1676 skierowanie pozwu przeciwko niemu do króla Jana III Sobieskiego, żądając pozbawienia go stanowiska. Sprawę podniesiono także w rok później, kiedy spodziewano się przyjazdu króla do Gdańska. 17 IV 1678 siłą zablokowano mu dostęp do ambony, uniemożliwiając głoszenie kazań, co Rada Miejska potwierdziła pisemnie 29 kwietnia, skłaniając go do wyjazdu do Elbląga i Królewca. Spory rozwiązał powrót Aegidiusa Straucha do Gdańska 20 lipca tego roku. Dzięki wysiłkom swych parafian on także powrócił do Gdańska i 28 sierpnia ponownie stanął na ambonie. <br/><br/> | ||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
Pochowany 6 I 1680. Do 1945 na północnej ścianie chóru kościoła św. Jana, na lewo od drzwi wejściowych do [[ZAPPIO ZACHARIAS, kupiec, filantrop | Biblioteki Zappia]] wisiał jego portret namalowany w 1667, zaginiony podczas działań wojennych. {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | Pochowany 6 I 1680. Do 1945 na północnej ścianie chóru kościoła św. Jana, na lewo od drzwi wejściowych do [[ZAPPIO ZACHARIAS, kupiec, filantrop | Biblioteki Zappia]] wisiał jego portret namalowany w 1667, zaginiony podczas działań wojennych. {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
'''Bibliograia''':<br/> | '''Bibliograia''':<br/> | ||
| + | ''Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg'', ed. Ehler Georg, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 459. <br/> | ||
''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 142.<br/> | ''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 142.<br/> | ||
Hirsch Ferdinand, ''Der Grosse Kurfürst und Dr. Aegidius Strauch'', „Zeitschrift des Westpreussischen Gechichtsvereins”, H. 47, 1904, s. 141-245.<br/> | Hirsch Ferdinand, ''Der Grosse Kurfürst und Dr. Aegidius Strauch'', „Zeitschrift des Westpreussischen Gechichtsvereins”, H. 47, 1904, s. 141-245.<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 16:42, 8 gru 2024
CHRISTIAN OMUTH (14 II 1631 Gdańsk – 29 V 1680 Gdańsk), teolog, pastor kościoła św. Jana. Pochodził z rodziny wywodzącej się z hrabstwa Oldenburg (Dolna Saksonia). W kwietniu 1643 zapisany został do Gimnazjum Akademickiego, 23 VIII 1644 ubiegał się o przyjęcie na uniwersytet w Królewcu, uznany został jednak za małoletniego. Gimnazjum w Gdańsku ukończył w 1649 pod kierunkiem Heinricha Nicolaiego. Studiował w Wittenberdze, pod kierunkiem Johanna Meisnera (1615–1681), tamtejszego teologa, profesora i dziekana wydziału teologicznego, w maju 1652 przedstawił rozprawę poświęconą kwestii wskrzeszenia niewiernych po końcu świata (Disputatio theologica de resurrectione impiorum, quam annuente eo, qui est ressurectio et vita ...). W listopadzie 1656 otrzymał jeszcze od Rady Miejskiej Gdańska na dalsze studia roczne stypendium.
Wyświęcony 6 XII 1657, w latach 1657–1667 był pastorem w Stegnie (Kobbelgrube, Steegen). Od 14 VIII 1667 diakon, od 5 IV 1672 do śmierci pastor w kościele św. Jana w Gdańsku. 26 VIII 1667 utracił nagle głos, po krótkiej poprawie dolegliwość nasiliła się, po kilku dniach – bez stosowania lekarstw – głos ostatecznie powrócił. Uznano to za cudowny skutek jego szczególnie żarliwych modlitw, o czym pisał Johann Peter Titius: Bis muto obticuit facundus Omuthius ore, ut sanctam assereret fortius iede fidem (Dwukrotnie elokwentny Omuth zamknął usta, aby mocniej potwierdzić świętą wiarę).
Na polecenie Ministerium Duchownego, wraz z pastorem kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP), Nathanaelem Dilgerem, i kaznodzieją kościoła św. Katarzyny, Michaelem Bürichem, pełnił w latach 1673–1675 rolę negocjatora w sporach teologicznych i konfliktach społecznych, do których doprowadzała działalność pastora kościoła św. Trójcy Aegidiusa Straucha. Zwolennicy zmuszonego do opuszczenia Gdańska Straucha w ramach retorsji spowodowali 16 III 1676 skierowanie pozwu przeciwko niemu do króla Jana III Sobieskiego, żądając pozbawienia go stanowiska. Sprawę podniesiono także w rok później, kiedy spodziewano się przyjazdu króla do Gdańska. 17 IV 1678 siłą zablokowano mu dostęp do ambony, uniemożliwiając głoszenie kazań, co Rada Miejska potwierdziła pisemnie 29 kwietnia, skłaniając go do wyjazdu do Elbląga i Królewca. Spory rozwiązał powrót Aegidiusa Straucha do Gdańska 20 lipca tego roku. Dzięki wysiłkom swych parafian on także powrócił do Gdańska i 28 sierpnia ponownie stanął na ambonie.
Autor mów pogrzebowych, m.in. na pogrzebie pastora kościoła NMP Johanna Botsacka (1674), czy Anny Lather (1675), także autor żałobnych wierszy (m.in. zamieszczinego w zbiorze powstałym po śmierci w 1669 rektora Gimnazjum Akademickiego Johanna Maukischa. Posiadacz bogatego księgozbioru, zlicytowanego w 1681.
Pochowany 6 I 1680. Do 1945 na północnej ścianie chóru kościoła św. Jana, na lewo od drzwi wejściowych do Biblioteki Zappia wisiał jego portret namalowany w 1667, zaginiony podczas działań wojennych.
Bibliograia:
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Ehler Georg, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 459.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 142.
Hirsch Ferdinand, Der Grosse Kurfürst und Dr. Aegidius Strauch, „Zeitschrift des Westpreussischen Gechichtsvereins”, H. 47, 1904, s. 141-245.
Prätorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ ..., Danzig und Leipzig, 1760, s. 6, 57.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 43–44, 91.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Bd. 1, Klausdorf/Schwentine 1986-1992, Bd. I, 343.
