LABES JOHANN, kupiec, senator
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''JOHANN LABES''' (29 VIII 1754 Gdańsk – 8 VII 1809 Gdańsk), kupiec, [[RADA MIEJSKA | senator]] [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1807–1815 | I Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG), były patron gdańskiej ulicy. Syn pochodzącego z Bukowa Morskiego koło Darłowa Caspara Labesa ( | + | '''JOHANN LABES''' (29 VIII 1754 Gdańsk – 8 VII 1809 Gdańsk), kupiec, [[RADA MIEJSKA | senator]] [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1807–1815 | I Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG), były patron gdańskiej ulicy. Syn pochodzącego z Bukowa Morskiego koło Darłowa Caspara Labesa (pochowany 12 XI 1763 w wieku 49), od 28 XI 1753 dysponującego kupieckim [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwem Gdańska]], m.in. członka [[TRZECI ORDYNEK | Trzecim Ordynku]] z ramienia [[KWARTAŁY | Kwartału Szerokiego]], kapitana 9. chorągwi tego Kwartału, zasiadającego w miejskiej komisji ds. Kolegium Kupieckiego (1756), oraz poślubionej 6 XII 1753 w gdańskim [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (gdzie oboje spoczęli w kaplicy rodziny von Kempen) Christiny Juliany Wallerstein (pochowana 11 XII 1770 w wieku 46 lat). Brat m.in. [[LABES FRIEDRICH, pastor kościoła św. Jakuba | Friedricha Labesa]], pastora [[KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA (Stare Miasto) | kościoła św. Jakuba]] w Gdańsku. Po wczesnej stracie ojca wychowywani byli przez rajcę [[LICHTENBERGER JOHANN JACOB, rajca | Johanna Jacoba Lichtenbergera]].<br/><br/> |
| − | + | 19 XII 1780 otrzymał poświadczenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli). W 1786 odbył z bratem podróż edukacyjną po Holandii i Anglii. Od 1787 z ramienia władz Gdańska opiekun [[DOM DOBROCZYNNOŚCI | domu dziecka]] przy Am Spendhaus (ul. Sieroca) i [[SZPITAL MIEJSKI (Lazaret przy Bramie Oliwskiej) | Szpitala Miejskiego (Lazaretu przy Bramie Oliwskiej)]], w 1789 delegat do [[TRZECI ORDYNEK | Trzeciego Ordynku]]. W 1797 został akcjonariuszem spółki, która pod kierunkiem [[KABRUN JAKOB, kupiec, kolekcjoner | Jakoba Kabruna]], przystąpiła do budowy w Gdańsku [[TEATR MIEJSKI | Teatru Miejskiego]]. W 1807 został senatorem I WMG. Jako przedstawiciel I WMG brał w grudniu tego roku udział w odbywających się w Elblągu negocjacjach z władzami pruskimi w sprawie przebiegu linii granicznej. <br/><br/> | |
| − | Po ojcu właściciel firmy handlu zbożem i drewnem „Kaspar Labes Erben” („Kaspar Labes Spadkobiercy”) oraz statków handlowych (o statkach ojca zob. [[FLOTA HANDLOWA 1454–1793 | gdańska flota handlowa 1454–1793, tabela]]). W 1808 posiadał flotyllę | + | Po ojcu właściciel firmy handlu zbożem i drewnem „Kaspar Labes Erben” („Kaspar Labes Spadkobiercy”) oraz statków handlowych (o statkach ojca zob. [[FLOTA HANDLOWA 1454–1793 | gdańska flota handlowa 1454–1793, tabela]]). W 1808 posiadał flotyllę statków do przewozu towarów: „Jeschkenthal” (pojemność 400 łasztów, trzy żagle, dwa pokłady), „Der Morgenstern” (380 łasztów, jak poprzednik), „The Fate” (340 łasztów, jak poprzednik), „Mit Bedacht” (176 łasztów, jak poprzednik), „Boreas” (380 łasztów, jak poprzednik), o łącznej pojemności 1700 łasztów (około 4000 ton), oraz małą jednostkę „Augusta” (35 łasztów, jeden zagiel i pokład), był także właścicielem spichlerza na [[SPICHLERZE | Spichlerzach]]. Pod koniec XVIII wieku nabył od wdowy po lekarzu Beniaminie Schwartzu produkującą potaż i wajdaż przetwórnię popiołu, leżącą poniżej Leśnej Góry (Waldberg, później Wzgórze Wilhelma, między ulicami Jaśkowa Doliny, Akacjową i Sobótki), wybudował przy niej dwór (obecnie ul. Jaśkowa Dolina 15, później w jego miejscu willa [[STEFFENS CARL OTTO, kupiec, honorowy obywatel Gdańska, były patron ulicy | Carla Ottona Steffensa]]), zalesił stoki sąsiedniej Lisiej Góry (Fuchsberg, później Wzgórze Następcy Tronu/ Wzgórze Książęce), przebił przez wzgórza trakt zwany Kletterstein (ul. Na Wzgórzu), od 1803 przekształcając posiadłość w otwartą dla gdańszczan [[PROMENADY PUBLICZNE | promenadę publiczną]], początkującą późniejszy [[PARK JAŚKOWEJ DOLINY | Park Jaśkowej Doliny]]. W 1808 sfinansował odnowę drzewostanu [[ZWYCIĘSTWA, aleja | Wielkiej Alei]]. W 1802 nabył także od Andreasa Grawe Dwór 15 na [[ZASPA | Zaspie]], odsprzedany przez spadkobierców w 1818 kupcowi [[GNUSCHKE JOHANN CARL, kupiec, radny | Johannowi Carlowi Gnuschke]]. <br/><br/> |
Mieszkał przy Langgasse 399 (ul. Długa 34), z domem tylnym przy Hundegasse 330 (ul. Ogarna 105). Był także właścicielem kamienicy przy Brotbänkengasse 697 (ul. Chlebnicka 30). Płacone przez Gdańsk kontrybucje napoleońskie i blokada handlu z Anglią doprowadziły go do ruiny, będącej przyczyną przedwczesnej śmierci. Pochowany został w kościele NMP. <br/><br/> | Mieszkał przy Langgasse 399 (ul. Długa 34), z domem tylnym przy Hundegasse 330 (ul. Ogarna 105). Był także właścicielem kamienicy przy Brotbänkengasse 697 (ul. Chlebnicka 30). Płacone przez Gdańsk kontrybucje napoleońskie i blokada handlu z Anglią doprowadziły go do ruiny, będącej przyczyną przedwczesnej śmierci. Pochowany został w kościele NMP. <br/><br/> | ||
| − | Był żonaty z Susanne Jacobine z domu Muhl (1767–1825), miał synów: Carla Wilhelma (1799–1854) i Johanna Eduarda, kupca (zm. 1813 podczas epidemii tyfusu), od 9 V 1809 posiadającego obywatelstwo Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind). Spadkobiercy zmuszeni byli sprzedać zrujnowaną wojnami posiadłość w Jaśkowej Dolinie, kamienicę przy Brotbänkengasse (ul. Chlebnicka) (w 1813 jej właścicielem był kupiec [[ALBERTI JOHANN CARL, wydawca | Johann Carl Alberti]]). Po powstaniu Parku Jaśkowej Doliny jeden z jej placów (w okolicach ul. Akacjowej) nazwano jego imieniem. Do 1945 jego imię, Labesweg, nosiła obecna ul. Lelewela w Gdańsku–[[WRZESZCZ |Wrzeszczu]]. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | Był żonaty z Susanne Jacobine z domu Muhl (1767–1825), miał córkę Julię i synów: Carla Wilhelma (1799–1854) i Johanna Eduarda, kupca (zm. 1813 podczas epidemii tyfusu), od 9 V 1809 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind). Spadkobiercy zmuszeni byli sprzedać zrujnowaną wojnami posiadłość w Jaśkowej Dolinie, kamienicę przy Brotbänkengasse (ul. Chlebnicka) (w 1813 jej właścicielem był kupiec [[ALBERTI JOHANN CARL, wydawca | Johann Carl Alberti]]). Po powstaniu Parku Jaśkowej Doliny jeden z jej placów (w okolicach ul. Akacjowej) nazwano jego imieniem. Do 1945 jego imię, Labesweg, nosiła obecna ul. Lelewela w Gdańsku–[[WRZESZCZ |Wrzeszczu]]. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
| + | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | ''Das jetzte-lebende Dantzig'', Dantzig 1756, s. 52.<br/> | ||
| + | ''Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814'', wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VII, s. 186; VIII, s. 277, 279.<br/> | ||
| + | „Danziger Intelligenzblatt”, nr 54, 6 VII 1825, s. 1445 (nekrolog żony). <br/> | ||
| + | Altpreuss. Biogr., Bd. 1, s. 377. | ||
Aktualna wersja na dzień 17:43, 13 lis 2024
JOHANN LABES (29 VIII 1754 Gdańsk – 8 VII 1809 Gdańsk), kupiec, senator I Wolnego Miasta Gdańska (WMG), były patron gdańskiej ulicy. Syn pochodzącego z Bukowa Morskiego koło Darłowa Caspara Labesa (pochowany 12 XI 1763 w wieku 49), od 28 XI 1753 dysponującego kupieckim obywatelstwem Gdańska, m.in. członka Trzecim Ordynku z ramienia Kwartału Szerokiego, kapitana 9. chorągwi tego Kwartału, zasiadającego w miejskiej komisji ds. Kolegium Kupieckiego (1756), oraz poślubionej 6 XII 1753 w gdańskim kościele Najświętszej Marii Panny (gdzie oboje spoczęli w kaplicy rodziny von Kempen) Christiny Juliany Wallerstein (pochowana 11 XII 1770 w wieku 46 lat). Brat m.in. Friedricha Labesa, pastora kościoła św. Jakuba w Gdańsku. Po wczesnej stracie ojca wychowywani byli przez rajcę Johanna Jacoba Lichtenbergera.
19 XII 1780 otrzymał poświadczenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli). W 1786 odbył z bratem podróż edukacyjną po Holandii i Anglii. Od 1787 z ramienia władz Gdańska opiekun domu dziecka przy Am Spendhaus (ul. Sieroca) i Szpitala Miejskiego (Lazaretu przy Bramie Oliwskiej), w 1789 delegat do Trzeciego Ordynku. W 1797 został akcjonariuszem spółki, która pod kierunkiem Jakoba Kabruna, przystąpiła do budowy w Gdańsku Teatru Miejskiego. W 1807 został senatorem I WMG. Jako przedstawiciel I WMG brał w grudniu tego roku udział w odbywających się w Elblągu negocjacjach z władzami pruskimi w sprawie przebiegu linii granicznej.
Po ojcu właściciel firmy handlu zbożem i drewnem „Kaspar Labes Erben” („Kaspar Labes Spadkobiercy”) oraz statków handlowych (o statkach ojca zob. gdańska flota handlowa 1454–1793, tabela). W 1808 posiadał flotyllę statków do przewozu towarów: „Jeschkenthal” (pojemność 400 łasztów, trzy żagle, dwa pokłady), „Der Morgenstern” (380 łasztów, jak poprzednik), „The Fate” (340 łasztów, jak poprzednik), „Mit Bedacht” (176 łasztów, jak poprzednik), „Boreas” (380 łasztów, jak poprzednik), o łącznej pojemności 1700 łasztów (około 4000 ton), oraz małą jednostkę „Augusta” (35 łasztów, jeden zagiel i pokład), był także właścicielem spichlerza na Spichlerzach. Pod koniec XVIII wieku nabył od wdowy po lekarzu Beniaminie Schwartzu produkującą potaż i wajdaż przetwórnię popiołu, leżącą poniżej Leśnej Góry (Waldberg, później Wzgórze Wilhelma, między ulicami Jaśkowa Doliny, Akacjową i Sobótki), wybudował przy niej dwór (obecnie ul. Jaśkowa Dolina 15, później w jego miejscu willa Carla Ottona Steffensa), zalesił stoki sąsiedniej Lisiej Góry (Fuchsberg, później Wzgórze Następcy Tronu/ Wzgórze Książęce), przebił przez wzgórza trakt zwany Kletterstein (ul. Na Wzgórzu), od 1803 przekształcając posiadłość w otwartą dla gdańszczan promenadę publiczną, początkującą późniejszy Park Jaśkowej Doliny. W 1808 sfinansował odnowę drzewostanu Wielkiej Alei. W 1802 nabył także od Andreasa Grawe Dwór 15 na Zaspie, odsprzedany przez spadkobierców w 1818 kupcowi Johannowi Carlowi Gnuschke.
Mieszkał przy Langgasse 399 (ul. Długa 34), z domem tylnym przy Hundegasse 330 (ul. Ogarna 105). Był także właścicielem kamienicy przy Brotbänkengasse 697 (ul. Chlebnicka 30). Płacone przez Gdańsk kontrybucje napoleońskie i blokada handlu z Anglią doprowadziły go do ruiny, będącej przyczyną przedwczesnej śmierci. Pochowany został w kościele NMP.
Był żonaty z Susanne Jacobine z domu Muhl (1767–1825), miał córkę Julię i synów: Carla Wilhelma (1799–1854) i Johanna Eduarda, kupca (zm. 1813 podczas epidemii tyfusu), od 9 V 1809 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind). Spadkobiercy zmuszeni byli sprzedać zrujnowaną wojnami posiadłość w Jaśkowej Dolinie, kamienicę przy Brotbänkengasse (ul. Chlebnicka) (w 1813 jej właścicielem był kupiec Johann Carl Alberti). Po powstaniu Parku Jaśkowej Doliny jeden z jej placów (w okolicach ul. Akacjowej) nazwano jego imieniem. Do 1945 jego imię, Labesweg, nosiła obecna ul. Lelewela w Gdańsku–Wrzeszczu.
Bibliografia:
Das jetzte-lebende Dantzig, Dantzig 1756, s. 52.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VII, s. 186; VIII, s. 277, 279.
„Danziger Intelligenzblatt”, nr 54, 6 VII 1825, s. 1445 (nekrolog żony).
Altpreuss. Biogr., Bd. 1, s. 377.
