PŁOŃSKA MARYLA, działaczka opozycji demokratycznej
| (Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
| − | '''MARYLA (MARIA) HELENA PŁOŃSKA''' (19 VIII 1957 Gdańsk – 30 XI 2011 Gdańsk), działaczka opozycji demokratycznej w Gdańsku. Córka pochodzącego z Białostocczyzny Jerzego (zm. 1976), absolwenta [[WYDZIAŁ ELEKTRONIKI, TELEKOMUNIKACJI I INFORMATYKI POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ | Wydziału Łączności Politechniki Gdańskiej]], oficera techniki operacyjnej (tzw. Wydział T) Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku i pochodzącej ze wsi Zańków koło Terespola (Podlasie), poślubionej przez niego w 1955 Władysławy, z rodziną od 1945 mieszkającej w Gdańsku-[[STOGI | Stogach]], sekretarki na [[POLITECHNIKA GDAŃSKA | Politechnice Gdańskiej]] (PG). Wychowywała się u dziadków ze strony ojca, Bolesława i Heleny, nauczycieli w Jurowcach koło Sanoka. W 1964 rozpoczęła naukę w Szkole Podstawowej w Sokółce. W Gdańsku ponownie od 1968, z chwilą otrzymania przez rodziców mieszkania na Żabiance, przy ul. Wejhera 3. Naukę kontynuowała w gdańskiej Szkole Podstawowej nr 77, w 1978 ukończyła [[CENTRUM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO NR 1 W GDAŃSKU | Technikum Mechaniczno-Elektryczne]]. W latach 1979–1980 studiowała na Wydziale Chemii PG, wydalona z uczelni za działalność opozycyjną.<br/><br/> | + | '''MARYLA (MARIA) HELENA PŁOŃSKA''' (19 VIII 1957 Gdańsk – 30 XI 2011 Gdańsk), działaczka opozycji demokratycznej w Gdańsku. Córka pochodzącego z Białostocczyzny Jerzego (zm. 1976), absolwenta [[WYDZIAŁ ELEKTRONIKI, TELEKOMUNIKACJI I INFORMATYKI POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ | Wydziału Łączności Politechniki Gdańskiej]], oficera techniki operacyjnej (tzw. Wydział T) Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku i pochodzącej ze wsi Zańków koło Terespola (Podlasie), poślubionej przez niego w 1955 Władysławy, z rodziną od 1945 mieszkającej w Gdańsku-[[STOGI |Stogach]], sekretarki na [[POLITECHNIKA GDAŃSKA | Politechnice Gdańskiej]] (PG). Wychowywała się u dziadków ze strony ojca, Bolesława i Heleny, nauczycieli w Jurowcach koło Sanoka. W 1964 rozpoczęła naukę w Szkole Podstawowej w Sokółce. W Gdańsku ponownie od 1968, z chwilą otrzymania przez rodziców mieszkania na Żabiance, przy ul. Wejhera 3. Naukę kontynuowała w gdańskiej Szkole Podstawowej nr 77, w 1978 ukończyła [[CENTRUM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO NR 1 W GDAŃSKU | Technikum Mechaniczno-Elektryczne]]. W latach 1979–1980 studiowała na Wydziale Chemii PG, wydalona z uczelni za działalność opozycyjną.<br/><br/> |
| − | Mieszkając po sąsiedzku z [[DUDA-GWIAZDA JOANNA, inżynier, działaczka opozycji demokratycznej | Joanną Dudą-Gwiazdą]] i [[GWIAZDA ANDRZEJ, działacz polityczny, honorowy obywatel Gdańska| Andrzejem Gwiazdą]] jeszcze przed rozpoczęciem studiów włączyła się w działalność opozycyjną (wraz z matką przepisywała na maszynie dostarczone przez Gwiazdów listy i apele), brała udział w spotkaniach w mieszkaniu Tadeusza Szczudłowskiego Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCIO). Należała od początku do grupy działaczy powołanych 28 IV 1978 [[WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA | Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża]] (WZZW). W latach 1979–1980 (od piątego numeru) była członkinią redakcji i autorką pisma WZZW [[ROBOTNIK WYBRZEŻA, pismo | „Robotnik Wybrzeża”]]. Odpowiadała za redakcję techniczną tekstów, pisała artykuły na tematy społeczne (między innymi o fenolu, odkrytym w blokach na Żabiance).<br/><br/> | + | Mieszkając po sąsiedzku z [[DUDA-GWIAZDA JOANNA, inżynier, działaczka opozycji demokratycznej | Joanną Dudą-Gwiazdą]] i [[GWIAZDA ANDRZEJ, działacz polityczny, honorowy obywatel Gdańska| Andrzejem Gwiazdą]] jeszcze przed rozpoczęciem studiów włączyła się w działalność opozycyjną (wraz z matką przepisywała na maszynie dostarczone przez Gwiazdów listy i apele), brała udział w spotkaniach w mieszkaniu [[SZCZUDŁOWSKI TADEUSZ, działacz opozycji demokratycznej| Tadeusza Szczudłowskiego]] Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCIO). Należała od początku do grupy działaczy powołanych 28 IV 1978 [[WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA | Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża]] (WZZW). W latach 1979–1980 (od piątego numeru) była członkinią redakcji i autorką pisma WZZW [[ROBOTNIK WYBRZEŻA, pismo | „Robotnik Wybrzeża”]]. Odpowiadała za redakcję techniczną tekstów, pisała artykuły na tematy społeczne (między innymi o fenolu, odkrytym w blokach na Żabiance).<br/><br/> |
| − | W latach 1978–1979 współorganizatorka niezależnych obchodów rocznicy [[GRUDZIEŃ 1970 | Grudnia 1970]] w Gdańsku, od tego czasu pozostawała pod obserwacją [[URZĄD BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SŁUŻBA BEZPIECZEŃSTWA | Służby Bezpieczeństwa]]. 18 XII 1979 przemawiała w imieniu WZZW (przed [[WAŁĘSA LECH, prezydent Polski | Lechem Wałęsą]]) podczas uroczystości pod bramą nr 2 [[STOCZNIA GDAŃSKA | Stoczni Gdańskiej]], 25 III 1980 zatrzymana na 48 godzin, w jej mieszkaniu przeprowadzono rewizję. 7 VIII 1980 była współautorką (z [[BORUSEWICZ BOGDAN, polityk, honorowy obywatel Gdańska | Bogdanem Borusewiczem]], Janem Karandziejem, Joanną i Andrzejem Gwiazdami, [[PIENKOWSKA ALINA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska, patronka ulicy | Aliną Pienkowską]] i Lechem Wałęsą) odezwy wzywającej stoczniowców do obrony zwolnionej z pracy [[WALENTYNOWICZ ANNA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska, patronka skweru | Anny Walentynowicz]].<br/><br/> | + | W latach 1978–1979 współorganizatorka niezależnych obchodów rocznicy [[GRUDZIEŃ 1970 | Grudnia 1970]] w Gdańsku, od tego czasu pozostawała pod obserwacją [[URZĄD BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SŁUŻBA BEZPIECZEŃSTWA | Służby Bezpieczeństwa]]. 18 XII 1979 przemawiała w imieniu WZZW (przed [[WAŁĘSA LECH, prezydent Polski | Lechem Wałęsą]]) podczas uroczystości pod bramą nr 2 [[STOCZNIA GDAŃSKA | Stoczni Gdańskiej]], 25 III 1980 zatrzymana na 48 godzin, w jej mieszkaniu przeprowadzono rewizję. 7 VIII 1980 była współautorką (z [[BORUSEWICZ BOGDAN, polityk, honorowy obywatel Gdańska | Bogdanem Borusewiczem]], [[KARANDZIEJ JAN, działacz opozycji demokratycznej | Janem Karandziejem]], Joanną i Andrzejem Gwiazdami, [[PIENKOWSKA ALINA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska, patronka ulicy | Aliną Pienkowską]] i Lechem Wałęsą) odezwy wzywającej stoczniowców do obrony zwolnionej z pracy [[WALENTYNOWICZ ANNA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska, patronka skweru | Anny Walentynowicz]].<br/><br/> |
Od 14 VIII 1980 uczestniczyła w [[SIERPIEŃ 1980 | strajku w Stoczni Gdańskiej]], początkowo jako sekretarz w pracach Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS). Brała udział w redagowaniu [[POSTULATY SOLIDARNOŚCI | 21 postulatów Solidarności]], następnie była organizatorką biura tłumaczeń dla dziennikarzy zagranicznych. | Od 14 VIII 1980 uczestniczyła w [[SIERPIEŃ 1980 | strajku w Stoczni Gdańskiej]], początkowo jako sekretarz w pracach Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS). Brała udział w redagowaniu [[POSTULATY SOLIDARNOŚCI | 21 postulatów Solidarności]], następnie była organizatorką biura tłumaczeń dla dziennikarzy zagranicznych. | ||
| − | 16 VIII 1980, po zakończeniu przez Lecha Wałęsę strajku w stoczni, wspólnie z Joanną i Andrzejem Gwiazdami oraz [[LIS BOGDAN | Bogdanem Lisem]], zakładowym żukiem Elmoru objechała kilka najważniejszych zakładów, wzywając do kontynuowania walki. Jej wypowiedź do prasy, że „celem strajku jest obalenie systemu komunistycznego", wywołała spory rezonans społeczny i polityczny. Po zakończeniu strajku, na wniosek Lecha Wałęsy, jej biuro tłumaczeń zostało usunięte z siedziby Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego [[SOLIDARNOŚĆ | Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”]]. Zniechęcona konfliktami w kierownictwie „Solidarności”, wycofała się z działalności związkowej. <br/><br/> | + | 16 VIII 1980, po zakończeniu przez Lecha Wałęsę strajku w stoczni, wspólnie z Joanną i Andrzejem Gwiazdami oraz [[LIS BOGDAN, radny, poseł, honorowy obywatel miasta Gdańska | Bogdanem Lisem]], zakładowym żukiem Elmoru objechała kilka najważniejszych zakładów, wzywając do kontynuowania walki. Jej wypowiedź do prasy, że „celem strajku jest obalenie systemu komunistycznego", wywołała spory rezonans społeczny i polityczny. Po zakończeniu strajku, na wniosek Lecha Wałęsy, jej biuro tłumaczeń zostało usunięte z siedziby Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego [[SOLIDARNOŚĆ | Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”]]. Zniechęcona konfliktami w kierownictwie „Solidarności”, wycofała się z działalności związkowej. <br/><br/> |
Po urodzeniu syna Konrada (1981) pracowała dorywczo, między innymi udzielała korepetycji, wykonywała tłumaczenia oraz prace kreślarskie. W latach 1984–1987 pracowała jako bibliotekarka na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii [[UNIWERSYTET GDAŃSKI | Uniwersytetu Gdańskiego]], w 1988 – w Wojewódzkim Ośrodku Informatyki w Gdańsku, w latach 1988–1989 – w firmie Intakom Sp. z o.o. Z powodu choroby nowotworowej od 1989 przebywała na rencie (I grupa inwalidzka). Pochowana na [[CMENTARZE W OLIWIE | Cmentarzu Komunalnym w Oliwie]].<br/><br/> | Po urodzeniu syna Konrada (1981) pracowała dorywczo, między innymi udzielała korepetycji, wykonywała tłumaczenia oraz prace kreślarskie. W latach 1984–1987 pracowała jako bibliotekarka na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii [[UNIWERSYTET GDAŃSKI | Uniwersytetu Gdańskiego]], w 1988 – w Wojewódzkim Ośrodku Informatyki w Gdańsku, w latach 1988–1989 – w firmie Intakom Sp. z o.o. Z powodu choroby nowotworowej od 1989 przebywała na rencie (I grupa inwalidzka). Pochowana na [[CMENTARZE W OLIWIE | Cmentarzu Komunalnym w Oliwie]].<br/><br/> | ||
W 2014 jej postać przywołano w filmie Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego ''Solidarność według kobiet'', przedstawiającym historię kilku zapomnianych kobiet, których działalność przyczyniła się do zmiany realiów politycznych w Polsce. W 2018 odznaczona pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności. W tym samym roku (28 kwietnia), w rocznicę powstania WZZW, na ścianie budynku w bloku przy ul. Wejhera, w którym mieszkała, odsłonięto poświęconą jej tablicę pamiątkową. W 2019 została jedną z bohaterek muralu „Kobiety wolności”, odsłoniętym na filarze [[PRZYSTANEK KOLEJOWY GDAŃSK STRZYŻA| przystanku kolejowego Gdańsk Strzyża]]. {{author: RaKo}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | W 2014 jej postać przywołano w filmie Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego ''Solidarność według kobiet'', przedstawiającym historię kilku zapomnianych kobiet, których działalność przyczyniła się do zmiany realiów politycznych w Polsce. W 2018 odznaczona pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności. W tym samym roku (28 kwietnia), w rocznicę powstania WZZW, na ścianie budynku w bloku przy ul. Wejhera, w którym mieszkała, odsłonięto poświęconą jej tablicę pamiątkową. W 2019 została jedną z bohaterek muralu „Kobiety wolności”, odsłoniętym na filarze [[PRZYSTANEK KOLEJOWY GDAŃSK STRZYŻA| przystanku kolejowego Gdańsk Strzyża]]. {{author: RaKo}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 13:32, 1 cze 2024
MARYLA (MARIA) HELENA PŁOŃSKA (19 VIII 1957 Gdańsk – 30 XI 2011 Gdańsk), działaczka opozycji demokratycznej w Gdańsku. Córka pochodzącego z Białostocczyzny Jerzego (zm. 1976), absolwenta Wydziału Łączności Politechniki Gdańskiej, oficera techniki operacyjnej (tzw. Wydział T) Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku i pochodzącej ze wsi Zańków koło Terespola (Podlasie), poślubionej przez niego w 1955 Władysławy, z rodziną od 1945 mieszkającej w Gdańsku-Stogach, sekretarki na Politechnice Gdańskiej (PG). Wychowywała się u dziadków ze strony ojca, Bolesława i Heleny, nauczycieli w Jurowcach koło Sanoka. W 1964 rozpoczęła naukę w Szkole Podstawowej w Sokółce. W Gdańsku ponownie od 1968, z chwilą otrzymania przez rodziców mieszkania na Żabiance, przy ul. Wejhera 3. Naukę kontynuowała w gdańskiej Szkole Podstawowej nr 77, w 1978 ukończyła Technikum Mechaniczno-Elektryczne. W latach 1979–1980 studiowała na Wydziale Chemii PG, wydalona z uczelni za działalność opozycyjną.
Mieszkając po sąsiedzku z Joanną Dudą-Gwiazdą i Andrzejem Gwiazdą jeszcze przed rozpoczęciem studiów włączyła się w działalność opozycyjną (wraz z matką przepisywała na maszynie dostarczone przez Gwiazdów listy i apele), brała udział w spotkaniach w mieszkaniu Tadeusza Szczudłowskiego Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCIO). Należała od początku do grupy działaczy powołanych 28 IV 1978 Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża (WZZW). W latach 1979–1980 (od piątego numeru) była członkinią redakcji i autorką pisma WZZW „Robotnik Wybrzeża”. Odpowiadała za redakcję techniczną tekstów, pisała artykuły na tematy społeczne (między innymi o fenolu, odkrytym w blokach na Żabiance).
W latach 1978–1979 współorganizatorka niezależnych obchodów rocznicy Grudnia 1970 w Gdańsku, od tego czasu pozostawała pod obserwacją Służby Bezpieczeństwa. 18 XII 1979 przemawiała w imieniu WZZW (przed Lechem Wałęsą) podczas uroczystości pod bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej, 25 III 1980 zatrzymana na 48 godzin, w jej mieszkaniu przeprowadzono rewizję. 7 VIII 1980 była współautorką (z Bogdanem Borusewiczem, Janem Karandziejem, Joanną i Andrzejem Gwiazdami, Aliną Pienkowską i Lechem Wałęsą) odezwy wzywającej stoczniowców do obrony zwolnionej z pracy Anny Walentynowicz.
Od 14 VIII 1980 uczestniczyła w strajku w Stoczni Gdańskiej, początkowo jako sekretarz w pracach Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS). Brała udział w redagowaniu 21 postulatów Solidarności, następnie była organizatorką biura tłumaczeń dla dziennikarzy zagranicznych.
16 VIII 1980, po zakończeniu przez Lecha Wałęsę strajku w stoczni, wspólnie z Joanną i Andrzejem Gwiazdami oraz Bogdanem Lisem, zakładowym żukiem Elmoru objechała kilka najważniejszych zakładów, wzywając do kontynuowania walki. Jej wypowiedź do prasy, że „celem strajku jest obalenie systemu komunistycznego", wywołała spory rezonans społeczny i polityczny. Po zakończeniu strajku, na wniosek Lecha Wałęsy, jej biuro tłumaczeń zostało usunięte z siedziby Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Zniechęcona konfliktami w kierownictwie „Solidarności”, wycofała się z działalności związkowej.
Po urodzeniu syna Konrada (1981) pracowała dorywczo, między innymi udzielała korepetycji, wykonywała tłumaczenia oraz prace kreślarskie. W latach 1984–1987 pracowała jako bibliotekarka na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Gdańskiego, w 1988 – w Wojewódzkim Ośrodku Informatyki w Gdańsku, w latach 1988–1989 – w firmie Intakom Sp. z o.o. Z powodu choroby nowotworowej od 1989 przebywała na rencie (I grupa inwalidzka). Pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Oliwie.
W 2014 jej postać przywołano w filmie Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego Solidarność według kobiet, przedstawiającym historię kilku zapomnianych kobiet, których działalność przyczyniła się do zmiany realiów politycznych w Polsce. W 2018 odznaczona pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności. W tym samym roku (28 kwietnia), w rocznicę powstania WZZW, na ścianie budynku w bloku przy ul. Wejhera, w którym mieszkała, odsłonięto poświęconą jej tablicę pamiątkową. W 2019 została jedną z bohaterek muralu „Kobiety wolności”, odsłoniętym na filarze przystanku kolejowego Gdańsk Strzyża.
