CYBULA ALFRED FRANCISZEK, ksiądz

Aktualna wersja na dzień 13:03, 28 mar 2024

Ks. Franciszek Cybula (stoi) i ks. Henryk Jankowski, 1973/1974

ALFRED FRANCISZEK CYBULA (10 VIII 1940 Gdańsk – 21 II 2019 Kartuzy), duchowny katolicki, kapelan prezydenta Lecha Wałęsy w latach 1990–1995. Jedyne dziecko pochodzącego ze Śląska Karola Mandrysza oraz pochodzącej z Kaszub Heleny z domu Arendt, zamieszkałych w Gdańsku przy Mauergang 1 (ul. Podmurze; posesja nie istnieje). Ojciec, powstaniec śląski, chroniąc rodzinę przed zesłaniem do obozu Stutthof, podpisał volkslistę, wcielony do Wehrmachtu zginął w 1944 w Jugosławii, matka zmarła podczas epidemii tyfusu w 1945. Umieszczony przez matkę chrzestną, Leokadię Arendt u krewnych, Franciszka i Weroniki Turzyńskich, przygarnięty został przez bezdzietne małżeństwo Leona i Melanii Cybulów z Siemirowic, po wojnie mieszkających w Gowidlinie. Przyjął ich nazwisko.

W latach 1947–1954 uczęszczał w Gowidlinie do szkoły podstawowej, w 1955-1956 uczył się w Niższym Diecezjalnym Seminarium Duchownym w Wejherowie. Nie zaliczywszy matematyki, fizyki i chemii, następny rok szkolny spędził w domu, pomagając w gospodarstwie. W latach 1957–1960 kontynuował naukę w Niższym Diecezjalnym Seminarium w Słupsku, edukacji nie ukończył z powodu likwidacji szkoły przez władzę (1960). W 1961 zdał maturę w Liceum Ogólnokształcącym w Kartuzach, do 1963 studiował filozofię w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie, w 1964–1967 teologię w Biskupim Seminarium Duchownym w Oliwie.

Święcenia diakonatu otrzymał 8 XII 1966 w kościele (archikatedrze) Trójcy Świętej w Oliwie, kapłańskie 11 VI 1967 w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP) z rąk bp. Edmunda Nowickiego. Po święceniach oddelegowany do kościoła św. Antoniego w Brzeźnie, od 1 VII 1969 do 1 VII 1973 wikariusz w kościele św. Franciszka w Emaus, gdzie poznał Lecha Wałęsę (przyszedł do biura parafialnego z dokumentami wymaganymi do ślubu).

Od 1 VII 1973 do 30 VI 1974 wikariusz, katecheta, duszpasterz młodzieżowy i akademicki w kościele NMP. Odtworzył kult Matki Boskiej Pięknej ( Piękna Madonna), wprowadził do katechezy wiedzę o najnowszych osiągnięciach nauki (archeologia, biblistyka, filozofia), a także nowy nurt pieśni młodzieżowej, oparty na akompaniamencie gitary (wydanie: śpiewnik pielgrzymkowy Laetatus sum. Na pielgrzymkę, Rzym 1974). To ostatnie, zwłaszcza cotygodniowe spotkania duszpasterstwa akademickiego przy figurze Pięknej Madonny, nie znalazło uznania u ówczesnego proboszcza, ks. Józefa Zator-Przytockiego i na prośbę wystosowaną do bp. Lecha Kaczmarka został przeniesiony (co było ewenementem, typowa kadencja wikarego w jednej parafii trwała 3 lata) do kościoła Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego na Przymorzu, gdzie do 1 IX 1982 pełnił te same funkcje (co również było wyjątkowe). Od 1980 spowiednik Lecha Wałęsy – za aprobatą bp. Lecha Kaczmarka – również w czasie stanu wojennego.

Od 1 IX 1982 do 1 VII 1988 był diecezjalnym duszpasterzem Centralnego Ośrodka Duszpasterstwa Akademickiego przy kościele Najświętszego Serca Jezusowego we Wrzeszczu. Od 9 IX 1982 do 17 IX 1985 kapelan Zespołu Opieki Zdrowotnej dla Szkół Wyższych we Wrzeszczu, jednocześnie od 9 IX 1982 do 26 X 1991 Diecezjalny Duszpasterza Służby Zdrowia. W czasie pobytu papieża Jana Pawła II w Gdańsku w 1987 był odpowiedzialny za organizację jego spotkania z młodzieżą na Westerplatte (12 VI 1987).

Od 1 VII 1988 do 30 VI 1991 proboszcz sopockiej parafii Gwiazda Morza. Po wygranych przez Lecha Wałęsę w 1990 wyborach prezydenckich, mianowany przez niego prezydenckim kapelanem, co spotkało się z dezaprobatą abp. gdańskiego Tadeusza Gocłowskiego. Urząd objął 22 XII 1990, nominację kościelną zatwierdził 5 I 1991 prymas Polski kard. Józef Glemp. Funkcję tę sprawował do końca kadencji prezydenckiej Lecha Wałęsy 14 IX 1995.

Od 14 IX 1995, z nominacji biskupa polowego Wojska Polskiego Sławoja Leszka Głódzia, i za zgodą abp Tadeusza Gocłowskiego, kapelan wojskowej parafii personalnej przy kościele garnizonowym św. Apostołów Piotra i Pawła we Wrzeszczu, w stopniu podpułkownika. Zwolniony z tej funkcji 15 IX 1998, przeszedł w stan spoczynku.

Od 1 IX 1990 wizytator katechetyczny, od 7 XII 1990 członek Rady Kapłańskiej, od 24 XII 1990 kanonik honorowy Kapituły Katedralnej, od 26 X 1991 członek Diecezjalnej Rady Służby Zdrowia, od 28 VI 1992 kapelan Jego Świątobliwości (prałat). Od 17 VI 1994 dekretem bp czeskiego Karla Otĉenăška kanonik honorowy Kapituły Katedry Ducha Świętego w Hradec–Králové. Od 8 XI 2005 kanonik gremialny Kapituły Archikatedralnej Gdańskiej, od 2009 prałat honorowy Kapituły Archikatedralnej Gdańskiej.

Na emeryturze jako rezydent zamieszkał w Oliwie, pomagał i wspierał duszpasterstwo przy parafii archikatedralnej. Od 8 XI 2005 do 2010 penitencjarz oliwskiego kościoła (archikatedry) Trójcy Św. Od 1 XI 2010 przebywał w rodzinnym domu w Gowidlinie jako rezydent w miejscowej parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

Napisał autobiografię Ksiądz w Belwederze. Okruchy wspomnień ks. kapelana Prezydenta (tom I – 1991, II – 1992, III – 1993, wydawane nakładem własnym, wielokrotnie wznawiane). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (29 X 1992).

W latach 1969–1990 był zarejestrowanym tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa o pseudonimie „Franek”; jego teczka osobowa została zniszczona. W filmie dokumentalnym Tylko nie mów nikomu z 2019, w reżyserii Tomasza Sekielskiego, przedstawiony został jako sprawca molestowania osób małoletnich. Przedstawiony zapis dźwiękowy jego rozmowy z dorosłym w momencie realizacji filmu mężczyzną o ich kontaktach seksualnych sprzed lat (ofiara miała wówczas 12 lub 13 lat). Do molestowania miało dojść w czasie, kiedy zakończył pracę jako kapelan prezydenta i osiadł w Gowidlinie. Zmarł przed premierą filmu.

Pochowany 25 II 2019 w kościele w Gowidlinie, mszę pogrzebową celebrował abp Sławoj Leszek Głódź. JANSZ