GDAŃSKIE TOWARZYSTWO FOTOGRAFICZNE

'''GDAŃSKIE TOWARZYSTWO FOTOGRAFICZNE (GTF)''', założone w 1947 przez grupę fotografów przybyłych do Gdańska po II wojnie światowej. Według przekazów ustnych inicjatorem był pochodzący z Wilna Jan Bułhak, który w drugiej połowie lat 40. XX wieku często odwiedzał Gdańsk. Z Wilna do Trójmiasta przybyli również Edmund i Bolesława Zdanowscy, [[LELEWICZ KAZIMIERZ | Kazimierz Lelewicz]] oraz Gustaw Martusewicz. Dołączył do nich też Tadeusz Wański z Poznania. Spotykali się i poznawali w sklepiku Józefa Wadowskiego w Gdańsku-Wrzeszczu, mieszczącym się w drewnianej budce na rogu ulicy Dworcowej (obecnie ulica Dmowskiego) i alei Grunwaldzkiej. Właściciel handlował tam różnym asortymentem, w tym chemią i akcesoriami fotograficznymi. Kazimierz Lelewicz, Józef Wadowski i Edmund Zdanowski z pomocą prawnika Grzegorza Kanafockiego w marcu 1947 rozpoczęli starania o rejestrację stowarzyszenia. Pierwszym prezesem Towarzystwa został Kazimierz Lelewicz. <br/><br/>

Towarzystwo zrzeszało zarówno fotografów zawodowych, jak i amatorów. Aby zostać członkiem GTF, należało wypełnić deklarację, wykazać się pracami fotograficznymi i zyskać poparcie dwóch członków Towarzystwa. GTF postawiło sobie za cele krzewienie wiedzy o fotografii, uprawianie fotografii morskiej oraz fotografii krajobrazowej. Według pierwszego sprawozdania z działalności za 1948 rok stowarzyszenie liczyło 25 członków. Członkiem honorowym był Jan Bułhak. W skład zarządu wchodzili: Grzegorz Kanafocki – prezes, Edmund Zdanowski – wiceprezes, Henryk Nowy – sekretarz, Józef Wadowski – skarbnik, Tadeusz Staszczyński – bibliotekarz oraz Maksymilian Jankowski – gospodarz. <br/><br/>

W lutym 1948 z inicjatywy [[NOWAK HENRYK | Henryka Nowaka]] wydano w nakładzie 20 egzemplarzy pierwszy numer „Biuletynu Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego”. Biuletyny GTF-u były ręcznie robionymi albumami z wklejonymi oryginalnymi zdjęciami wykonanymi przez członków, najczęściej ze wstępem pisanym na maszynie. Wydawano je w nakładzie około 15 do 60 egzemplarzy, zależnie od możliwości i zapotrzebowania. W 1948 stowarzyszenie przygotowało w pawilonach [[MIĘDZYNARODOWE TARGI GDAŃSKIE PO 1945 | Międzynarodowych Targów Gdańskich]] w Sopocie swoją pierwszą wystawę. „I Ogólnopolska Wystawa Fotografii Artystycznej i Amatorskiej” w dniach 26 czerwca – 17 sierpnia odbyła się w ramach Festiwalu Sztuk Plastycznych i była pierwszym po II wojnie światowej tak dużym wydarzeniem fotograficznym w Polsce. Pokazano na niej 1240 prac, w prasie opublikowano pochlebne recenzje w uznaniu dla wysokiego poziomu artystycznego, doceniono też aranżację wnętrz wystawienniczych. <br/><br/>

W 1961, po rozwiązaniu PTF, oddział gdański ponownie został Gdańskim Towarzystwem Fotograficznym. Od 1962 ukazywało się kolejnego jego pismo, „Informator”, wydawany w nakładzie około 200 egzemplarzy. „Informator” drukowany był na powielaczu w [[STOCZNIA GDAŃSKA | Stoczni Gdańskiej]], w której pracował jeden z członków Towarzystwa Tercjan Multaniak. <br/><br/>

Druga połowa lat 80. XX wieku to okres, kiedy trudno było o podstawowe artykuły również w sklepach fotograficznych. Liczba członków GTF zaczęła się zmniejszać. Potencjalnym fotoamatorom brakowało nie tylko aparatów i chemikaliów, ale też zapału. U samego schyłku PRL bywało, że na spotkania przychodziły zaledwie dwie, trzy osoby. Lata 90. Z kolei to okres kryzysu w szeregach GTF. W latach 2004–2014, za prezesury Adama Fleksa (GTF, ZPAF) nastąpiła ponowna aktywizacja działań. Nawiązano współpracę z [[AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W GDAŃSKU | Akademią Sztuk Pięknych]] w Gdańsku, z Wydziałem Rzeźby i jej dziekanem Mariuszem Białeckim, co zaowocowało corocznymi wyjazdami plenerowymi do wsi Rodowo, ze Stowarzyszeniem Lastadia z Elbląga oraz klubami i organizacjami zarówno polskimi jak i zagranicznymi. Swoje fotografie członkowie towarzystwa eksponowali miedzy innymi na Uniwersytecie Ludowym w Aakirkeby (Bornholm), Promocyjnym Klubie Muzycznym, (Gdańsk), Klubie Żeglarskim „Neptun" (Sopot), „Kawiarence pod Żaglami” (Sopot), w Jastrzębskim Towarzystwie Fotograficznym i wielu miastach polskich.<br/><br/>

Z okazji 60-lecia GTF, we współpracy z [[MUZEUM GDAŃSKA | Muzeum Historii Miasta Gdańska]] oraz jego oddziałem w [[DOM UPHAGENA | Domu Uphagena]] od 27 kwietnia do 20 maja 2007 zorganizowano wystawę zdjęć z archiwum GTF. Obejmowała ona zdjęcia wykonane w latach 1936–2000.  Kolejny projekt, „Gdańsk odchodzący”, rozpoczęty w 2006 z inicjatywy Adama Fleksa, miał na celu dokumentację znikających elementów architektury Gdańska. Podsumowaniem pierwszej części projektu była duża wystawa zbiorowa w Domu Uphagena, gdzie pokazano „Gdańsk Odchodzący” od 28 lutego do 31 marca 2008, prezentując ponad 120 zdjęć 32 autorów. Kolejne wystawy w Domu Uphagena, dokumentujące zmiany w Gdańsku, to: „Stocznia Gdańska. Przemijanie” (20 stycznia – 22 marca 2009), wystawa jubileuszowa z okazji 70-lecia istnienia GTF (27 kwietnia – 4 czerwca 2017) oraz „Lux Aeterna” (27 XI 2021 – 27 III 2022), przedstawiająca fotografię artystyczną aktualnie czynnych członków GTF, od maja 2022 prezentowana także w Galerii GTF przy ul. Wojska Polskiego 8-10. <br/><br/>

Na dorobek GTF-u składają się również indywidualne sukcesy jego członków: wystawy Adama Fleksa, P. Woldricha, A. Matuszewskiego, J. Stańczaka, P. Zabłockiego, I. Delegiewicz, W. Piechowicza; uczestnictwo oraz wyróżnieniach członków w konkursach fotograficznych („Gdańsk Press Photo”, „Złota Muszla” w Koszalinie, „Zestaw” w Świdnicy, „Postać ludzka w pejzażu„ w Radomsku, „Moja Europa- zapis codzienności” w Wągrowcu, „Kochać Człowieka” w Oświęcimiu, „Remis 2007” w Ostrowiu Wielkopolskim, „Dziecko” w Poznaniu). Największym sukcesem indywidualnym było wykorzystanie przeźroczy Stanisława Fiebiga z jego diaporamy „Stracone szanse” do ilustrowania koncertu Jeana Michela Jarre’a w Stoczni Gdańskiej 26 VIII 2005. Dzięki wydaniu płyty w masowym nakładzie, zdjęcia dotarły do szerokiego grona odbiorców.<br/><br/>

Jednym z ważniejszych zadań, jakie od początku postawiło przed sobą GTF, było szerzenie wiedzy o fotografii. Edmund Zdanowski, nauczyciel w Państwowym Liceum Fotografiki w Gdyni, angażował swoich uczniów w działalność Towarzystwa, np. przy organizacji pierwszej wystawy w 1948. Uczniom tej szkoły poświęcono również X numer „Biuletynu”. Tadeusz Szpak oraz Henryk Nowak w 1959 założyli kółko fotograficzne dla dzieci, któremu po śmierci Tadeusza Szpaka nadano nazwę [[NOWAK HENRYK | „Szpaczki”]]. GTF prowadził również szkolenia i warsztaty w zakresie fotografii w zakładach pracy oraz szkolenia wewnętrzne. Szkoleniowa działalność stowarzyszenia jest kontynuowana – GTF nadal przygotowuje i prowadzi warsztaty dla młodzieży i dorosłych, zwłaszcza w zakresie podstaw fotografii cyfrowej oraz fotografii analogowej, np. cyjanotypii oraz fotografii litowej.<br/><br/>

GTF przez większość swojej działalności nie posiadało stałego miejsca spotkań. Członkowie spotykali się początkowo w domach prywatnych bądź w lokalach udostępnionych przez różne instytucje. W latach 1947–1948 miejscem zebrań było mieszkanie Józefa Wadowskiego przy ulicy Jaśkowa Dolina 6c, w latach 1949–1953 – mieszkanie sekretarza stowarzyszenia, Henryka Nowaka, przy ulicy Zbyszka z Bogdańca 12 we Wrzeszczu. W latach 1954–1965 członkowie GTF-u spotykali się w piwnicy Gdańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Mieszkaniowego przy ulicy Wały Jagiellońskie 16. Spotykano się również w Bibliotece Miejskiej w Sopocie lub sopockim Yacht Clubie. Od jesieni 1965 do początku lat 90. XX wieku GTF korzystał z pomieszczeń  [[NADBAŁTYCKIE CENTRUM KULTURY| Wojewódzkiego Domu Kultury]] w [[RATUSZ STAREGO MIASTA| Ratuszu Staromiejskim]] przy ulicy Korzennej 33/35, w latach 80. spotykano się też niekiedy w Osiedlowym Klubie „Galeon” na [[ŻABIANKA | Żabiance]]. W 1994 GTF przeniósł się do Klubu Garnizonowego we Wrzeszczu przy ulicy Słowackiego 3. Następnie chwilowo gościło w Promocyjnym Klubie Muzycznym [[BURDL | „Burdl”]] na Suchaninie. Po jego zamknięciu w związku z rozbiórką starego budynku (2008), GTF przygarnięte zostało przez Miejski Dom Kultury „Dworek Artura” na Oruni przy ul. Kolejowej 9. W obecnej siedzibie na ul. Wojska Polskiego 8/10 działa od 2014. W nowym miejscu działa Galeria GTF, pomieszczenie archiwalne, studio fotograficzne oraz ciemnia do uprawnia fotografii analogowej z uwzględnieniem technik specjalnych, jak cyjanotypia czy lith printing. {{author: ADF }} {{author: MPF}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]

| [[LELEWICZ KAZIMIERZ | Kazimierz Lelewicz]]  

| Krzysztof Kamiński

| Wojciech Milewski  

| Eugeniusz Nurzyński  

|+  Członkowie Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego (GTF)

| style="vertical-align:top" | Wątorski Mieczysław

| style="vertical-align:top" | 5 X 1949?

| style="vertical-align:top" | 1910

| style="vertical-align:top" | Zdanowska Bolesława

| class="authorEgTab" {{author: MPF}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]  

}<br/><br/>