SZUKALSKI JERZY, docent Uniwersytetu Gdańskiego
| < Poprzednie | Następne > |
JERZY SZUKALSKI (11 V 1927 Lubawa, woj. warmińsko-mazurskie – 5 III 2012 Gdańsk), geograf, docent Uniwersytetu Gdańskiego (UG), redaktor kwartalnika „Jantarowe Szlaki”. W latach 1941–1945 pracował jako robotnik w Fabryce Maszyn i Narzędzi w Bydgoszczy, po wojnie – w tamtejszych Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego. W 1945, po złożeniu egzaminu czeladniczego w Izbie Rzemieślniczej w Bydgoszczy, uzyskał prawo wykonywania zawodu tokarza w metalu. W lutym 1945 podjął naukę w I Państwowym Gimnazjum i Liceum Męskim w Bydgoszczy, w 1947 zdał małą maturę.
W Gdańsku od 1947, rok później ukończył Studium Wstępne przy Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) i uzyskał pełne wykształcenie średnie licealne. W latach 1948–1951 studiował geografię z biologią na Wydziale Przyrodniczym WSP, uzyskał dyplom niepełnych studiów wyższych. Działacz Zrzeszenia Studentów Polskich (ZSP). W 1952 absolwent Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (UMK) w Toruniu, magister filozofii w zakresie geografii, specjalność geografia fizyczna.
Od 1951 pracownik WSP w Gdańsku, od 1970 do 1 X 1992 – UG. Początkowo pracował jako starszy asystent w Katedrze Geografii Fizycznej na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi (BiNOZ) WSP. Od 1963 doktor nauk przyrodniczych (obrona na UMK), na podstawie pracy Geografia fizyczna kompleksowa strefy podmiejskiej Trójmiasta (Gdańsk – Sopot – Gdynia). W latach 1966–1968 był opiekunem Studenckiego Koła Naukowego Geografów. Od 30 I 1969 docent etatowy. W latach 1969–1972 kierownik Stacji Limnologicznej WSP w Borucinie nad Jeziorem Raduńskim koło Brodnicy (woj. pomorskie).
Od 1970 do 1982 kierownik Zakładu Geografii Fizycznej Instytutu Geografii UG. W latach 1972–1978 dyrektor Instytutu Geografii, od 1982 do 1993 kierownik Katedry Geografii Fizycznej Kompleksowej i Stosowanej. W latach 1983–1990 prodziekan do spraw nauczania Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi (od 1985 Wydziału Biologii, Geografii i Oceanografii). Kierownik studenckich wypraw naukowych do Afganistanu (1977) i Mongolii (1982). Jednocześnie w latach 1985–1991 był wykładowcą w Instytucie Geografii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP, od 2006 Akademia Pomorska) w Słupsku.
W latach 1959–1969 sekretarz komitetu redakcyjnego „Zeszytów Geograficznych” WSP w Gdańsku, a w latach 1972–1977 oraz 1987–1988 – przewodniczący komitetu redakcyjnego „Zeszytów Naukowych” Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UG (od 1986 Wydziału Biologii, Geografii i Oceanologii), seria „Geografia”. W całym okresie ich wydawania (18 zeszytów), czyli 1970–1992, był ich redaktorem naukowym.
Autor między innymi monografii Środowisko geograficzne Żuław Wiślanych (Gdańsk 1966), Na Pojezierzu Kaszubskim (Warszawa 1969), Żuławy Wiślane (Warszawa 1975), Mierzeja Wiślana (Gdańsk 1980), Trójmiejski Park Krajobrazowy (Gdańsk 1987), Wdzydzki Park Krajobrazowy (Gdańsk 1990), Kaszubski Park Krajobrazowy (Gdańsk 1991), Wzdłuż Drogi Kaszubskiej (Kartuzy 1994), Na Kaszubach (Warszawa 1995), Pojezierze Starogardzkie, cz. 1: Środowisko przyrodnicze (redaktor, Gdańsk 1996), Krajobrazy kaszubskie. Informator ekologiczny (Gdańsk 1999), Krajobrazy Kociewia: atlas turystyczny (Starogard Gdański, 2008). Autor skryptu Środowisko geograficzne Trójmiasta (Gdańsk-Sopot-Gdynia) (Gdańsk 1971). Współautor: Województwo gdańskie (z Eugeniuszem Andrzejewskim i Franciszkiem Mamuszką, Gdańsk 1982), mapy Zabytki ziemi gdańskiej (z Mirosławem Miadziółko, Warszawa 1997).
Od 1954 członek Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), Oddział Gdański. W latach 1977–1991 członek Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Gdańsku, od 1977 do 1991 członek Komisji Krajoznawczej Zarządu Głównego PTTK. W 1985 członek Krajowego Kolegium Instruktorów Krajoznawstwa, 2001–2012 członek Zarządu Oddziału Gdańskiego PTTK. W dniu 16 IX 2005, na XVI Walnym Zjeździe PTTK w Warszawie, otrzymał godność Członka Honorowego PTTK.
W latach 1972–1993 przewodniczył Oddziałowi Gdańskiemu Polskiego Towarzystwa Geograficznego (PTG). W 2007 otrzymał godność członka honorowego PTG. W latach 1995–2010 był redaktorem naczelnym kwartalnika „Jantarowe Szlaki”, wydawanego przez Oddział Gdański PTTK. Przewodniczący Rady Naukowej Koszalińskiego Ośrodka Naukowo-Badawczego. W latach 1975–1980 członek Komitetu Nauk Geograficznych Polskiej Akademii Nauk (PAN). Uczestniczył w pracach Wspólnej Komisji Podręcznikowej (Podkomisja Geografii) PRL–RFN, działającej pod egidą UNESCO. Był rzeczoznawcą języka kaszubskiego Ministerstwa Edukacji Narodowej (MEN). W 1996 współzałożyciel Instytutu Kaszubskiego w Gdańsku; w latach 2000–2012 członek Komisji Rewizyjnej Instytutu. Był członkiem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Stowarzyszenia Bratniej Pomocy im. Błogosławionego Ks. Bronisława Komorowskiego w parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Gdańsku-Wrzeszczu.
Odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, złotą odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki” (1977), złotą Honorową Odznaką PTTK (1970), Medalem 50-lecia PTTK, odznakami „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” i „Za Zasługi dla Gdańska”, złotą honorową odznaką Polskiego Towarzystwa Geograficznego (1970), odznaką „Za Zasługi dla Koszalina i Województwa Koszalińskiego”, złotą odznaką Ligi Ochrony Przyrody, Medalem Uniwersytetu w Greisfwaldzie (1976). Otrzymał tytuły Zasłużonego Instruktora Krajoznawstwa (1990) i Instruktora Ochrony Przyrody PTTK (1980). Pochowany na cmentarzu parafialnym w Chmielnie (woj. pomorskie). Od 2013 jego imię nosi Komisja Opieki nad Zabytkami PTTK w Oddziale Gdańskim.
Bibliografia:
70 lat gdańskiego ośrodka geograficznego. Teraźniejszość i przyszłość, prac. zbior. pod red. Jana A. Wendta, Kraków 2016.
Borzyszkowski Józef, Profesor Jerzy Szukalski (1927–2012) – geograf, krajoznawca, redaktor „Jantarowych Szlaków” i znawca nie tylko pięknych zakątków kaszubsko-pomorskiej ziemi, „Acta Cassubiana” 2021, t. XIV, 2012.
Ptg-gdansk.ug.edu.pl.
Pttk-gdansk.pl.
Wendt Jan A., Początki i rozwój geografii w wieloetnicznym Gdańsku, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej” 2016, t. 5, s. 177–189.
Wojewódzki Władysław Kazimierz, Jerzy Szukalski, „Gościniec” (kwartalnik PTTK) 2005, nr 3 (20), s. 69–70.
Wrzosek Ryszard J., Jerzy Szukalski, profesor UG, wybitny krajoznawca pomorski PTTK, „Jantarowe Szlaki” 2017, nr 1 (301), s. 66–67.
