SZCZERBA ZBIGNIEW, prorektor Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
ZBIGNIEW JÓZEF SZCZERBA (27 X 1930 Czeremsze, województwo podlaskie – 21 IX 2024 Gdańsk), prorektor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Józefa i Marii z domu Waśkiewicz. Podczas II wojny światowej uczył się na tajnych kompletach. W 1948 absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie. W Gdańsku od 1948, studiował na Wydziale Elektrycznym (WE PG). Od 1952 inżynier, od 1956 magister inżynier. Od 1951 pracował w gdańskich Zakładach Budowy Sieci i Stacji Elektrycznych, w latach 1952–1954 w Zespole Elektrowni Gdynia, gdzie pełnił funkcję zastępcy głównego inżyniera.
W latach 1956–1977 zatrudniony był w Pracowni Automatyki Instytutu Energetyki WE PG. Od 1963 doktor nauk technicznych, w latach 1963–1972 jako docent kierował zespołem, który opracował liczne typy układów regulatorów napięcia generatorów (m.in. dla okrętownictwa oraz dla elektrowni). Od 1972 do 1977 był też wicedyrektorem Instytutu Automatyki Systemów Energetycznych we Wrocławiu. Od 1977 doktor habilitowany na podstawie dorobku i rozprawy Modele matematyczne układów regulacji generatorów synchronicznych w systemie elektroenergetycznym. W latach 1977–1987 był kierownikiem Zakładu Elektroenergetyki WE PG, w 1990–2001 kierownikiem Katedry Systemów Elektroenergetycznych. Od 1980 do 1986 dziekan WE PG. W latach 1986–1987 pracował także w Instytucie Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk (PAN). W 1981 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, od 1991 profesora zwyczajnego. W latach 1990–1996 (przez dwie kadencje) prorektor ds. nauki PG. Od 1987 do 1990 także profesor Uniwersytetu Technicznego w Oranie w Algierii. Od 2010 na emeryturze.
Prowadził badania głównie w zakresie automatyki w elektroenergetyce i sterowania w systemach elektroenergetycznych. Twórca szkoły naukowej w tym zakresie. Współtwórca 60 patentów i wdrożeń, m.in. Sposób i układ do sterowania odbiorcami elektrycznymi w stanach deficytu mocy (1986). Współautor m.in. dwóch monografii, w tym Regulacja częstotliwości i napięcia w systemie elektroenergetycznym (Warszawa 1978, współautor: prof. Włodzimierz Hellmann), publikacji w periodykach: „Automatyka Elektroenergetyczna”, „Przegląd Elektrotechniczny”, „Acta Energetica”. W latach 1994–1997 był inicjatorem dwóch dużych projektów zamówionych przez rząd RP: „Hierarchiczna struktura sterowania w systemie elektroenergetycznym” i „Bezpieczeństwo elektroenergetyczne kraju”, w których uczestniczyli wykładowcy z PG, Politechniki Warszawskiej, Politechniki Wrocławskiej i Politechniki Śląskiej.
Zasiadał w prezydium Komitetu Problemów Energetyki PAN, także członek prezydium i przewodniczący Sekcji Systemów Elektroenergetycznych Komitetu Elektrotechniki PAN. Jako przedstawiciel Polski zasiadał w Komitecie CIGRE (Międzynarodowa Rada ds. Systemów Elektroenergetycznych – Automatyka Elektroenergetyczna). Należał do Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. Członek Rad Naukowych Instytutu Automatyki Systemów Elektroenergetycznych we Wrocławiu, Instytutu Energii Atomowej w Świerku i Instytutu Maszyn Przepływowych PAN.
Odznaczony był Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim (1993), Krzyżem Oficerskim (2000) i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą (2011) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, złotą odznaką „Zasłużony dla Energetyki”. W 1968 otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia. Wyróżniony Medalem „Za zasługi dla Politechniki Gdańskiej”, tytułami „Honorowy Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej” (2015) oraz tytułem „Distinguished Member of CIGRE”.
Żonaty ze Zdzisławą z domu Białobrodska, matematyczką, ojciec Marii (ur. 1963) i Marka (ur. 1972). Pochowany został na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Wydział Elektrotechniki i Automatyki wczoraj i dziś. Księga jubileuszowa 1904–2004, red. Andrzej Grono, Gdańsk 2004, s. 241–242.
Who is who w Polsce, Nordlingen 2011, s. 3707.
Rektorzy i prorektorzy Politechniki Gdańskiej 1904–2014, red. Bolesław Mazurkiewicz, Gdańsk 2014, s. 88.
