SANKIEWICZ-BUDZYŃSKA MARIANNA, prorektor Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
MARIANNA SANKIEWICZ-BUDZYŃSKA (26 IX 1921 Przerośl, województwo suwalskie – 29 V 2018 Gdańsk), docent, prorektor Politechniki Gdańskiej (pierwsza kobieta na tym stanowisku w PG). Córka Kazimierza (zm. 1936) i Marianny z domu Piszczako, kierowników Schroniska nad Wigrami. Od 1934 uczyła się w Państwowym Liceum i Gimnazjum Żeńskim im. Marii Konopnickiej w Suwałkach, gdzie w 1939 zdała maturę. Należała do Związku Harcerstwa Polskiego. Od czerwca do października 1939 mieszkała w Starogardzie Gdańskim, następnie w Wilnie; od 1941 pracowała w kawiarni. Od 1942 żołnierz Armii Krajowej (AK) Okręgu Wileńskiego. W czerwcu 1942 została wywieziona do pracy przymusowej w Niemczech; pracowała w Roderbeck (Rynica koło Gryfina), Altenweddingen, Pritzwalk, Wanzleben i Szczecinie. Nawiązała kontakt z polską tajną organizacją jeniecką w Stalagu II B Hammerstein, zbierała informacje o ośrodku broni rakietowych V1 i V2 w Peenemünde. Aresztowana w 1944, w więzieniu w Szczecinie przesłuchiwana przez Gestapo.
Od 20 lutego do sierpnia 1945 pracowała w Polskim Radiu w Warszawie, a następnie od września 1945 do 1992 w Radiu Gdańsk. W Gdańsku prowadziła pierwsze szkolenie z akustyki oraz dźwięku dla specjalistów pionu technicznego i programowego z ośrodków Polskiego Radia i oddziałów regionalnych Telewizji Polskiej (Gdańsk, Koszalin, Olsztyn, Szczecin).
Jednocześnie od października 1945 studiowała na Wydziale Elektrycznym PG w sekcji radiotechniki. W 1950 uzyskała stopień magistra inżyniera elektryka w specjalności radiotechnika. Podczas studiów należała do Bratniej Pomocy Studentów PG, Akademickiego Kręgu Harcerskiego „Wodnik” i Polskiego Klubu Morskiego.
W latach 1950–1992 pracowała na PG, od 1951 do 1953 zatrudniona także na stanowisku konstruktora w Przemysłowym Instytucie Telekomunikacji w Gdańsku. Od 1968 doktor na Wydziale Elektroniki, od 1970 docent. W latach 1960–1962 i 1964–1967 prodziekan do spraw kształcenia na Wydziale Łączności, od września 1969 do 31 VIII 1981 na Wydziale Elektroniki PG. W okresie 1969–1972 zastępca dyrektora do spraw naukowo-dydaktycznych Instytutu Radiokomunikacji na Wydziale Elektroniki, w latach 1970–1972 kierownik Zakładu Elektrofonii w Zakładzie Hydroakustyki i Elektrofonii Instytutu Telekomunikacji. Od 1981 do 1984 prorektor PG do spraw kształcenia. Po wprowadzeniu stanu wojennego (13 XII 1981) interweniowała u władz w sprawie zatrzymanych studentów PG (w samym tylko pierwszym półroczu 1982 podjęła ponad 150 takich interwencji).
W 1968 z mężem, Gustawem Budzyńskim, zorganizowała Pracownię Elektrofonii, a w 1982 Zakład Inżynierii Dźwięku na Wydziale Elektroniki. W 1970 dzięki ich staraniom na tym samym wydziale utworzono nowatorską w skali kraju specjalizację inżynieria dźwięku. Na przełomie lat 80/90. XX wieku była pełnomocniczką rektora PG ds. kontaktów z Aristotle University of Thessaloniki (Grecja). Od 1992 na emeryturze.
Autorka publikacji na temat elektroniki, akustyki, dźwięku i historii PG. Redaktorka monografii, m.in. Księgi jubileuszowej XL-lecia Wydziału Elektroniki Politechniki Gdańskiej 1952–1992 (1992) oraz Forum absolwentów. Jubileusz 50-lecia Wydziału Łączności, Elektroniki oraz Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki (ETI) Politechniki Gdańskiej (2002). Zwolenniczka i propagatorka humanizacji studiów technicznych, sprzyjała inicjatywom kulturalnym studentów (np. wystawienia w klubie „Hi-Fi” komedii opartej na „Teatrzyku Zielona Gęś” Gałczyńskiego, 1980). Z jej inicjatywy w latach 1979–1981 odbywały się cyklicznie w audytorium Wydziału Elektroniki PG „Spotkania z muzyką”, prowadzone przez Wandę Obniską oraz „Spotkania z architekturą”, odczyty prof. Jerzego Stankiewicza, ilustrowane własnymi przeźroczami.
Członkini Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Polskiego Towarzystwa Akustycznego (od 1966, od 2000 członek honorowy), Towarzystwa im. Stanisława ze Skarbimierza, Światowego Związku Żołnierzy AK, Stowarzyszenia Absolwentów PG (w 1988 współzałożycielka, w latach 1988–2003 członek zarządu), Société Française d’Acoustique, Groupement d’Acousticiens de Langue Française, Hellenic Acoustical Society, Audio Engineering Society, Wydziału IV Komitetu Akustyki Polskiej Akademii Nauk (1994–2006). W latach 1991–1994 pełniła funkcję prezydenta zorganizowanego przez siebie polskiego oddziału Audio Engineering Society (AES), zainicjowała także powstanie sekcji AES w Litwie, Białorusi, Ukrainie i Rosji.
Odznaczona m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1965), Krzyżem Kawalerskim (1973) i Krzyżem Komandorskim (2011) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1977), Medalem 10.-lecia PRL (1955), Medalem 20.-lecia PRL (1974), Medalem 40.-lecia PRL (1984),
odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1965) i wieloma innymi, wspólnie z mężem medalem „Zasłużeni w Historii Miasta Gdańska” (2016), medalem Polskiego Towarzystwa Akustycznego oraz Audio Engineering Society Fellowship Award (2005).
Od 1956 zamężna z Gustawem Budzyńskim, ślubu w Zakopanem udzielił im ks. Józef Zator-Przytocki. Mieszkała w Gdańsku przy ul. Fiszera. Pochowana na cmentarzu Srebrzysko. 17 X 2018 na PG powstał Klub Honorowych Dawców Krwi Polskiego Czerwonego Krzyża im. doc. dr inż. Marianny Sankiewicz-Budzyńskiej. W 2019 jej imię nadano audytorium nr 2 na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki, odsłaniając z tej okazji poświęconą badaczce tablicę pamiątkową.
Bibliografia:
Dział Obiegu i Archiwizacji Dokumentów Politechniki Gdańskiej (akta osobowe).
Gapiński Szczepan, Absolwenci Politechniki Gdańskiej i ich osiągnięcia w dziedzinie mechaniki i okrętownictwa, Gdańsk 2020, s. 142–143.
Rektorzy i prorektorzy Politechniki Gdańskiej 1904–2014, red. Bolesław Mazurkiewicz, Gdańsk 2014, s. 79.
