RACHOŃ JANUSZ WŁODZIMIERZ, rektor Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
JANUSZ WŁODZIMIERZ RACHOŃ (ur. 11 VIII 1946 Nowy Sącz), naukowiec, chemik, rektor Politechniki Gdańskiej (PG). W 1964 ukończył II Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Jagiellończyka w Elblągu. W 1969 absolwent Wydziału Chemicznego PG w specjalności lekka synteza organiczna. W czasie studiów działacz Zrzeszenia Studentów Polskich, w 1969 wybrany Marszałkiem Uczelnianego Parlamentu ZSP na PG. Po studiach, od 1969 pracownik Katedry Chemii Organicznej PG, odbył w tym roku staż w fabryce celulozy w Szwecji, w latach 1969-1970 asystent stażysta, 1970-1971 asystent, od 1971 do 1976 starszy asystent. Od 1975 doktor nauk chemicznych na podstawie rozprawy Reakcje aldazyn z fosforynami dwualkilowymi jako nowa metoda otrzymywania kwasów a-aminoalkilofosfonowych, w latach 1976-1989 adiunkt. W latach 1978–1980 stypendysta Fundacji im. Alexandra von Humboldta na uniwersytecie w Getyndze.
Od 1985 doktor habilitowany w oparciu o dorobek naukowy i rozprawę Ester dietylowy kwasu izocyjanometylofosfonowego jako substrat w syntezie organicznej. Od 1989 do 1991 docent, od 1991 do 1998 profesor nadzwyczajny PG (uczelniany), od 1995 profesor nadzwyczajny (tytularny), do 1998 profesor zwyczajny. W latach 1985–1989 visiting professor na stanowym uniwersytecie na Florydzie, w Tallahassee (The Florida State University). W latach 1991–1996 prodziekan do spraw nauki Wydziału Chemicznego, od 1997 kierownik Katedry Chemii Organicznej Wydziału Chemicznego, 2002–2008 (dwie kadencje) rektor PG. W 2013 przebywał na stażu w na Waterloo University (Kanada).
Specjalista w zakresie syntezy organicznej i chemii organicznej fosforu, w zakresie syntezy związków biologicznie czynnych, stosowanych w medycynie, rolnictwie i przemyśle. Autor m.in. 19 patentów i wdrożeń technologicznych (m.in. leku przeciwko osteoporozie Ostemax 70 Comfort, produkowanego w Zakładach Farmaceutycznych Polpharma SA i wprowadzonego na rynek w 2004).
Od 1993 członek Komitetu Chemii PAN, od 1999 do 2002 wiceprzewodniczący, 1999–2006 członek Rady Naukowej Centrum Chemii Polimerów PAN, 2002–2008 wiceprzewodniczący Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych, 2005–2009 prezes Zarządu Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego, w 2005 prezes Fundacji Brainet, 2007–2011 przewodniczący Rady Naukowej Narodowego Centrum Badań i Rozwoju Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Członek Societas Humboldtiana Polonorum oraz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, w 2011 Rady Naukowej Instytutu Chemii Organicznej PAN. Inicjator cyklicznych spotkań w Dworze Artusa Polityka – Nauka – Biznes. W latach 2001–2004 był drugim zastępcą sekretarza generalnego, w 2004–2007 pierwszym wiceprzewodniczącym Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.
Od 2007 do 2010 z ramienia Platformy Obywatelskiej (PO) jako bezpartyjny senator Rzeczypospolitej Polskiej (RP) VII kadencji (z okręgu gdańskiego, otrzymał 175 743 głosy); jednocześnie wiceprzewodniczący Senackiej Komisji do spraw Unii Europejskiej oraz członek Komisji Spraw Zagranicznych. W 2016 współzałożyciel Klub Myśli Obywatelskiej im. Tadeusza Mazowieckiego przy Europejskim Centrum Solidarności, w kadencji 2021–2025 członek Kolegium Historyczno-Programowego ECS.
Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim (1995), Krzyżem Oficerskim (2002) i Krzyżem Komandorskim (2012) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem im. Ignacego Mościckiego Polskiego Towarzystwa Chemicznego (2015), Medalem Honorowym Stowarzyszenia Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów im. Tadeusza Sędzimira (2016), Medalem Stulecia Niepodległości dla biznesmenów, urzędników oraz ludzi nauki i kultury (2018), Medalem 100-lecia Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki (2022).
Uhonorowany m.in. Nagrodą Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk (1979), wraz z zespołem Nagrodą Gospodarczą Prezydenta RP (2005), Nagrodą Prezesa Rady Ministrów (2006) i medalem „Innowacje 2007” za opracowanie nowego sposobu wytwarzania kwasów azaalkilideno-1-hydroksy-biofosfonowych. W 2016 otrzymał tytuł Profesora Honorowego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
W 2010 otrzymał Nagrodę Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza za badania nad mechanizmami reakcji i nowymi metodami syntezy organicznej oraz opracowanie technologii leków przeciwko osteoporozie, w 2017 Pracodawcy Pomorza wyróżnili go nagrodą „Primum Cooperatio im. Bolesława Mazurkiewicza”. W 2007 w plebiscycie „Dziennika Bałtyckiego” otrzymał tytuł Człowieka Roku. W 2017 wyróżniony tytułem Honorowy Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej.
Od 1970 mąż Krystyny z domu Sucheckiej, dr medycyny, specjalistki endokrynologii i hipertensjologii, pracującej w Katedrze i Klinice Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii GUMed, ojciec Dominika, prof. dr hab., od 2010 kierownika nowo utworzonego Zakładu Endokrynologii Klinicznej i Doświadczalnej Wydziału Nauk o Zdrowiu Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (GUMed), od 2020 wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy oraz Polskiego Towarzystwa Zespołu Policystycznych Jajników, także od 2020 członka Komitetu Nauk Klinicznych Polskiej Akademii Nauk, i Jakuba, informatyka, absolwenta Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie oraz Uniwersytetu w Gandawie (Belgia).
