MIKOS STANISŁAW, profesor Uniwersytetu Gdańskiego
| < Poprzednie | Następne > |
STANISŁAW MIKOS (23 III 1927 Bronowo–Zalesie, województwo mazowieckie – 5 XI 2006 Gdańsk), historyk, profesor w Instytucie Historii ► Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Syn rolnika Franciszka i Józefy z domu Bidzińskiej. Miał siedmioro braci i trzy siostry. Przed wybuchem II wojny światowej ukończył cztery klasy szkoły powszechnej, podczas wojny pracował jako robotnik przy pomiarach gruntu, w sierpniu 1944, po ukończeniu 17 roku życia, został wywieziony na roboty przymusowe do Prus Wschodnich z których w listopadzie zbiegł i ukrywał się w rodzinnej wiosce. Po zakończeniu wojny ukończył szkolny kurs wyrównawczy na poziomie szkoły podstawowej, od września 1945 uczył się w Płocku w Gimnazjum Handlowym, po roku w Państwowym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. króla Władysława Jagiełły w Płocku, gdzie w 1948 zdał maturę.
Po maturze i ukończeniu kursu wstępnego, w 1949 rozpoczął studia historyczne na Wydział Filologiczno-Historyczny ► Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku (WSP), studia I stopnia ukończył w 1952, studia II stopnia ukończył w roku akademickim 1955/1956, magister historii. W latach 1952–1970 pracował w WSP (pierwszy rok w Katedrze Podstaw Marksizmu-Leninizmu, następnie w Katedrze Historii i Katedrze Historii Polski i Powszechnej XIX i XX wieku), w latach 1970–2000 zatrudniony był na UG (po przejściu na emeryturę w 1997 zatrudniony był na połowie etatu). Od 1962 doktor (promotor prof. Witold Łukaszewicz, przewód na Wydziale Filologiczno-Historycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), od 1969 docent etatowy, od 1972 doktor habilitowany (na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu). W 1969 docent, od 1983 profesor nadzwyczajny (tytularny), od 1993 profesor zwyczajny.
Na UG w latach 1973–1974 był kierownikiem Podyplomowego Studium Historii, w 1974–1975 dyrektorem Instytutu Historii UG, w 1975–1978 dziekanem Wydziału Humanistycznego, w 1970–1974 kierownikiem Zakładu Historii Nowożytnej i Najnowszej, w 1974–1997 kierownikiem Zakładu Historii Najnowszej w Instytucie Historii UG. Był członkiem Rady Naukowej ► Instytutu Bałtyckiego, w latach 1977–1984 Rady Naukowej ► Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
Specjalista z historii najnowszej Polski i powszechnej, dziejów Wielkiej Emigracji i ► II Wolnego Miasta Gdańska. Autor monografii Gromady Ludu Polskiego w Anglii (1835–1846) (1962, doktorat), Działalność Komisariatu Generalnego Rzeczpospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku 1920–1939 (1972, habilitacja), Wolne Miasto Gdańsk a Liga Narodów 1920-1939 (1979), Polacy na Politechnice Gdańskiej w latach 1904–1939 (1987). Członek m.in. Polskiego Towarzystwa Historycznego (od 1962), ► Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (od 1975), redakcji ► „Rocznika Gdańskiego” (1972–1991), ► „Gdańskich Zeszytów Humanistycznych” (1975–1980), Komunikatów Instytutu Bałtyckiego.
Należał do Związku Walki Młodych, Akademickiego Związku Młodzieży Polskiej, Związku Młodzieży Polskiej, od 1952 członek PZPR, w latach 1960–1966 i 1968–1970 był I sekretarzem Oddziałowej Organizacji Partyjnej na Wydziale Humanistycznym WSP Gdańsk, w 1970–1972 członkiem KU PZPR UG, w 1972–1976 członkiem Uczelnianej Komisji Rewizyjnej, był też lektorem w KW PZPR w Gdańsku. Odznaczony m.in. Srebrnym (1969) i Złotym Krzyżem Zasługi (1971), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1983), odznaką honorową ► „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, laureat nagrody Prezydenta Miasta Gdańska (1987) i ► Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2000).
Był dwukrotnie żonaty. Od 1952 z Wacławą z domu Książyńską (17 IX 1928 – 5 IX 1988), nauczycielką historii, z która miał córki Ewę (ur. 1954) i Izabelę (ur. 1957). Po raz ożenił się z Genowefą Kurpis-Mikos z domu Koncewicz (24 XII 1930 Nouzonville, Francja – 25 IV 1999 Gdańsk), docent dr w Instytucie Historii UG, wdową po ► Kazimierzu Kurpisie. Pochowany na ► cmentarzu Łostowickim.
Bibliografia:
Berendt Grzegorz, Stanisław Mikos, w: Słownik biograficzny historyków Uniwersytetu Gdańskiego, red. Eugeniusz Koko, Zbigniew Opacki, Gdańsk 2020, s. 293–306.
