DWÓR III „DWÓR SCHOPENHAUERA”

< Poprzednie

Następne >

Christian Gottlieb Ludwig, III Dwór, 1825–1826; po prawej fontanna, opisywana już w pamiętniku Johanny Schopenhauer

Dom Dziecka w Dworze III, fot. Rudolf Theodor Kuhn, opublikowano pod nazwiskiem Richarda Adalberta Ballerstaedta, między 1860 a 1877

Wychowankowie i opiekunowie z Domu Dziecka w Dworze III, fot. Rudolf Theodor Kuhn, opublikowano pod nazwiskiem Richarda Adalberta Ballerstaedta (stojącego w ostatnim rzędzie w wysokim cylindrze), 1868

Dwór III na przełomie XIX i XX wieku

Berthold Hellingrath, Dwór Schopenhauera, 1924

Zakład Poprawczy w Dworze III, 2021

DWÓR III „DWÓR SCHOPENHAUERA”, ul. Polanki 122. Wzmiankowany (jako pierwszy z oliwskich dworów) od 1625, wydzierżawiony wówczas od ► klasztoru cystersów w Oliwie przez Helmicha (Helwicha) von Twenhusena, przybysza ze Schwoll (Bawaria), od 21 X 1623 posiadającego kupieckie ► obywatelstwo Gdańska. W 1665 dwór nabył sekretarz gdańskiej Rady Miejskiej Johann Conrad Schlakau (zm. 28 II 1684, pochowany w gdańskim ► kościele Najświętszej Marii Panny), syn przybyłego z Rugii Jacoba Schlacovius, w latach 1624–1647 pastora ►kościoła św. Barbary. Z ręką córki Johanna Conrada, Anny Catheriny (ślub w 1678) dwór przeszedł w posiadanie szwedzkiego rezydenta w Warszawie, Georga von Wachsschlägera, który drogą kupna stał się także dzierżawcą ► Dworu IV. Obie posiadłości dziedziczył jego syn, również Georg, oba też wdowa po nim sprzedała burmistrzowi gdańskiemu ► Gabrielowi von Bömelnowi. W 1738 opat oliwski oskarżył go, że chciał sprzedać dzierżawę bez zgody opactwa. Proces zakończył się w 1740 odstąpieniem przez burmistrza od pretensji do Dworu IV, Dwór III przejął jednak jego syn Georg Simon i już w 1741 odstąpił go lekarzowi ► Davidowi Kademu.

Od 1784 dzierżawę trzymał Heinrich Floris Schopenhauer, ojciec filozofa ► Arthura Schopenhauera, który w dworku spędził pięć lat dzieciństwa (1788–1793). Po opuszczeniu Gdańska przez rodzinę Schopenhauerów (w 1793, po II rozbiorze Polski) kolejnymi właścicielami byli m.in. kupiec Meyer, Peter Finke (początek XIX wieku), radca ► Lachlan Mac Lean (1819), Francis Marschall (1843), David Zimmermann (1850). W 1855 urządzono w dworze zakład leczniczy, w 1868 ► Dom Dziecka (Kinderhaus).

Od 4 VII 1945 do 1946 (także pod nr 121) mieścił się tu sierociniec dla dzieci z Warszawy (ewakuowanych ze stolicy 10 VII 1944), następnie Zakład Koedukacyjny dla dzieci w wieku 5–17 lat, od 1953 do 2010 Schronisko dla Nieletnich. W latach 1977–1988 budynek przeszedł generalny remont. Od 2010 w miejsce Schroniska utworzono ► Zakład Poprawczy, mieści się tu także Pracownia Badania Wypadków Drogowych Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie, Schroniska dla Ptaków Chronionych przy Zarządzie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego (z siedzibą po wschodniej stronie ul. Polanki 51). Zachował się pochodzący z XIX wieku, później przebudowywany, piętrowy budynek dworu. Starszy i cenniejszy budynek z XVIII wieku, północny, po 1945 został wyburzony do parteru i przebudowany. [AK]