CONNERT HANS, rajca, mecenas sztuki
| < Poprzednie | Następne > |
HANS (Johann) CONNERT (Konnert, Kohnert, Conradt, Konradt; około 1495 Gdańsk – pochowany 9 III 1560 Gdańsk), kupiec i rajca, uznawany za pierwszego mecenasa sztuki w nowożytnym Gdańsku. Wnuk przybyłego z Marchii Brandenburskiej Johanna (zm. 1462), osiadłego na Starym Mieście, od 1458 właściciela Łostowic, straconego przez Krzyżaków. Syn Johanna (zm. około 1526), kupca zajmującego się handlem morskim, oraz Margarethy z domu Pirch (Pirck). Miał siostry Catherinę, żonę rajcy Głównego Miasta Gdańska Michaela Barenfusa (Barfuss, zm. 1529) i po raz drugi Johanna Holtena, oraz Elisabethę, żonę Andreasa Warnecke (zm. 1639).
Zajmował się handlem morskim. W 1531 został wybrany do ławy Głównego Miasta, w której w 1536 był conseniorem, w 1539 seniorem, od 1540 rajcą, a w 1544 sędzią. Z ramienia Rady Miejskiej pełnił skarbnika miejskiego, kuratora gdańskich szpitali i Domu Dziecka i Sierot przy szpitalu św. Elżbiety. Głównie z jego funduszy w latach 1548–1549 odbudowano spalony w 1547 budynek domu dziecka (w portalu budynku polecił umieścić własną rzeźbę portretową, której autorstwo przypisywane jest niekiedy działającemu w Królewcu rzeźbiarzowi Gabrielowi z Akwizgranu). W 1552 wystarał się u króla polskiego Zygmunta Augusta o przywilej zrównujący prawnie przebywających w domach dziecka wychowanków poczętych w związkach legalnych i pozamałżeńskich.
Od 1555 do 1560 trwała zlecona przez niego przebudowa kamienicy przy ul. Długiej 45 (róg z ul. Ławniczą, na wprost Ratusza Głównego Miasta), której był właścicielem. Jej odnowienie według wzorów renesansowych zapoczątkowało nowy proces w architekturze miasta. W latach 1554–1556 ufundował w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) epitafium obrazowe (tryptyk) swojej rodziny, ujawniające jej konfesję luterańską, na rok przed królewskim zezwoleniem na wyznanie tej wiary w Gdańsku (do 1945 w Kaplicy Jedenastu Tysięcy Dziewic, po 1945 w prezbiterium). W 1540 wykupił od Johanna Tresslera dzierżawioną przez niego od opactwa oliwskiego posiadłość z młynem, położoną przy obecnej ul. Pomorskiej 68. Dzięki jego staraniom urządzono w niej kuźnię miedzi, folusz garbarski i letnią rezydencję rodzinną, od jego nazwiska dzierżawę zaczęto nazywać Konradshammer.
Od około 1525 był żonaty z Gertrudą, córką rajcy Ulryka Huxera. W latach 1556–1557 polecił wybić przynajmniej trzy okolicznościowe medale w srebrze z własnym wizerunkiem. Został pochowany w kościele św. Trójcy.
Miał trzy córki i siedmiu synów, z których czterech zmarło w dzieciństwie. Syn Johann II (1532 Gdańsk – 9 VII 1578 Gdańsk) był ławnikiem Głównego Miasta (1562), rajcą (1571) i sędzią (1571), w 1559 ożenił się z Anną (1534 – 9 IX 1563), córką Michaela Loitza, a około 1565 zawarł w Szczecinie związek małżeński z Elisabeth, córką szczecińskiego burmistrza Gregora Bruckmanna (co uczcił wierszowanym utworem rektor gdańskiej szkoły mariackiej Valentinus Schreck).
Kariera członków rodziny zakończyła się na synu Johanna II, Jacobie (12 VIII 1575 Gdańsk – 27 X 1634 Gdańsk), od kwietnia 1589 ucznia gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, ławniku Głównego Miasta (1618), rajcy (1619) i sędzim (1625). Był on m.in. twórcą funduszu posagowego dla dziewcząt z Domu Dziecka, kazaniem pogrzebowym żegnał go drugi pastor kościoła NMP Daniela Dilgera. Z żony Elisabeth, córki burmistrza Elbląga Georga Wiedera (ślubu gratulował wierszem w 1617 Peter Krüger) doczekał się córki Agathy (zm. 10 VII 1650), która w 1638 wniosła posiadłość Konradshammer w posagu ławnikowi Głównego Miasta Constantinowi Giesemu (25 I 1605 Gdańsk – 17 XI 1657 Gdańsk), synowi burmistrza Constantina Giesego, a którą żegnał żałobnym utworem kantor kościoła NMP i nauczyciel ze szkoły mariackiej Georg Bernhardi.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 53.
Szczuczko Witold, Konert Jan, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. II, Gdańsk 1994, s. 431–432.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 3, 137.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 178.
