BOGACKA JOANNA, aktorka
| < Poprzednie | Następne > |
JOANNA EWA BOGACKA (17 XII 1945 Gdańsk – 26 XI 2012 Sopot), aktorka teatralna i filmowa, pedagog. Córka Zbigniewa (14 XII 1918 – 29 II 1992 Sopot), porucznika Armii Krajowej, żołnierza „Wachlarza”, KEDYW-u, partyzanta 30. Poleskiej Dywizji Piechoty, i Stanisławy z domu Bijak (10 XI 1919 – 15 VI 2019 Sopot). W 1963 absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku, w 1968 ukończyła Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Na gdańskiej scenie zadebiutowała w Niech no tylko zakwitną jabłonie Agnieszki Osieckiej (premiera 7 IV 1967, reż. Jagienka Zychówna). Przez niemal całą karierę zawodową, od 1967, związana z Teatrem Wybrzeże; jedynie w latach 1973–1975 była aktorką Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. W latach 90. XX wieku i w pierwszej dekadzie XXI wieku występowała także w warszawskich teatrach: Dramatycznym i Scena Prezentacje.
Związana z Sopotem, w tym czasie kreowała role w sopockim Teatrze Atelier im. Agnieszki Osieckiej (m.in. kreacja Marleny Dietrich w sztuce Moritza Rinke Szary Anioł (premiera 28 VII 2001)) i spektaklach Teatru przy Stole w siedzibie Towarzystwa Przyjaciół Sopotu. W 2004 była jurorką odbywającego się w tym mieście Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Telewizji „Dwa Teatry”, na którym prezentowano również spektakle z jej udziałem. Stworzyła wiele ról teatralnych w sztukach reżyserowanych m.in. przez Piotra Paradowskiego, Tadeusza Minca, Ryszarda Majora, Krzysztofa Babickiego, Marcela Kochańczyka, Marka Okopińskiego. Za swojego teatralnego mistrza uważała Stanisława Hebanowskiego. Była m.in. Aniołem w Tragedii o bogaczu i Łazarzu Anonima Gdańskiego (1968), Dilą w Cmentarzysku samochodów Ferdynanda Arrabala (1972), Mirandą w Burzy (1971) i Oliwią w Wieczorze Trzech Króli (1978) Williama Shakespeare’a, księżną Iriną w Szewcach Stanisława Ignacego Witkiewicza (1981). Kreowała rolę tytułową w Mary Stuart Wolfganga Hildesheimera (1996); była panią Wallman w Hanemannie Stefana Chwina (2002), Rozą Nikołajewną w sztuce Baba Chanel Nikołaja Kolady (2012), która była jej ostatnią rolą.
W Teatrze Atelier grała m.in. w Jubileuszu (1996) George’a Taboriego i w Szarym Aniele (2001) Moritza Rinkego. W 1989 w Operze i Filharmonii Bałtyckiej wyreżyserowała Mniemaną ogrodniczkę Wolfganga Amadeusza Mozarta. Zagrała w ponad stu przedstawieniach teatralnych oraz w ponad 30 spektaklach telewizyjnych. Występowała w filmach, m.in.: To ja zabiłem (1974), Linia (1974), Sto koni do stu brzegów (1978), Zero (2009); w serialach – np. serial dla młodzieży Szaleństwo Majki Skowron (1976), Sława i chwała (1997), Tygrysy Europy (1999), Boża podszewka, część II (2005), Barwy szczęścia (2007–2010).
Wykładała sztukę aktorską w gdańskiej Akademii Muzycznej (1982–2012) oraz w Studiu Wokalno-Aktorskim w Gdyni (1992–2006). Laureatka licznych nagród aktorskich na festiwalach i spotkaniach teatralnych w całej Polsce, w tym na Festiwalu Teatralnym w Toruniu w latach 1983, 1984, 1986; na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w latach 1983, 1992, 2012.
W 1985 odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi; w 1996 Srebrnym Krzyżem Zasługi; w latach 1987, 1993 i 1997 otrzymała nagrodę wojewody gdańskiego za role kreowane na scenie Teatru Wybrzeże; w 1993 i 2000 – nagrodę Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki. W 2003 została laureatką Sopockiej Muzy w dziedzinie kultury i sztuki. W 2007 przyznano jej Srebrny Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. W 2008 wyróżniona Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji jubileuszu 40-lecia pracy artystycznej.
Żona Jerzego Surdela (10 VIII 1935 Kraków – 20 X 2018 Boża Wola pow. Grodzisk Mazowiecki), alpinisty i reżysera telewizyjnego i filmowego, z którym miała syna Tomasza Surdela (ur. 14 XII 1972), absolwenta dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie we Fryburgu (Szwajcaria), dziennikarza, fotografa, instruktora nurkowania. Z drugim mężem, Krzysztofem Gordonem, miała syna Łukasza Gordona (ur. 1980 Sopot), absolwenta grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku (dyplom u prof. Janusza Górskiego, aneks z malarstwa u prof. Teresy Miszkin), m.in. autora nocnych scen, inspirowanych malarstwem van Gogha, do filmu Doroty Kobieli i Hugh Welchmana Twój Vincent (2017).
Zmarła po ciężkiej chorobie. Pochowana 3 XII 2012 w grobie rodzinnym na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie. Od 26 XI 2013 jej imię nosi Scena Kameralna Teatru Wybrzeże w Sopocie, w której znajduje się jej portret, namalowany przez syna Łukasza.
