TARG MAŚLANY
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File: 1_Brama_Kotwiczników.jpg |thumb| Targ Maślany jeszcze jako pusty plac, około 1600, po prawej [[BRAMA KOTWICZNIKÓW | Brama Kotwiczników]] z zachowaną do dziś basztą, po lewej [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościół św. Piotra i Pawła]]]] | [[File: 1_Brama_Kotwiczników.jpg |thumb| Targ Maślany jeszcze jako pusty plac, około 1600, po prawej [[BRAMA KOTWICZNIKÓW | Brama Kotwiczników]] z zachowaną do dziś basztą, po lewej [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościół św. Piotra i Pawła]]]] | ||
[[File:Targ_Maślany.jpg|thumb|[[CURICKE REINHOLD | Reinhold Curicke]], Targ Maślany, 1687]] | [[File:Targ_Maślany.jpg|thumb|[[CURICKE REINHOLD | Reinhold Curicke]], Targ Maślany, 1687]] | ||
| − | [[File: Targ_Maślany_Daniel_Chodowiecki.jpg |thumb| Targ Maślany w stronę Lastadii, rysunek [[CHODOWIECKI DANIEL| Daniela Chodowieckiego]], 1773]] | + | [[File: Targ_Maślany_Daniel_Chodowiecki.jpg |thumb| Targ Maślany w stronę Lastadii, rysunek [[CHODOWIECKI DANIEL, malarz, rysownik, patron gdańskiej ulicy | Daniela Chodowieckiego]], 1773]] |
[[File:2_Targ_Maślany.jpg|thumb|Carl Röhling, Taniec handlarek masła w Gdańsku, przed Dworem Artusa]] | [[File:2_Targ_Maślany.jpg|thumb|Carl Röhling, Taniec handlarek masła w Gdańsku, przed Dworem Artusa]] | ||
[[File:Targ_Maslany.JPG|thumb|Prowincjonalna Wystawa Przemysłowa, 1858]] | [[File:Targ_Maslany.JPG|thumb|Prowincjonalna Wystawa Przemysłowa, 1858]] | ||
| Linia 13: | Linia 13: | ||
[[File:Targ_Maślany_Fundacja.jpg|thumb|Targ Maślany, 2010]] | [[File:Targ_Maślany_Fundacja.jpg|thumb|Targ Maślany, 2010]] | ||
| − | '''TARG MAŚLANY''' (Buttermarkt), początkowo część ul. [[LASTADIA | Lastadia]]. Powstał w 1650 | + | '''TARG MAŚLANY''' (Buttermarkt), początkowo część ul. [[LASTADIA | Lastadia]]. Powstał w 1650 jako miejsce hurtowego handlu masłem (dostarczanego także drogą wodną, [[MOTŁAWA | Motławą]]), działające pod nadzorem powołanych przez [[RADA MIEJSKA | Radę Miejską]] tzw. kapitanów maślanych. Wydzielony kwadratowy plac otoczono ażurowym ogrodzeniem, wewnątrz wzniesiono wiaty handlowe, pośrodku budynek z wagą. Od sprzedawanych kamionkowych garnków na masło zwany też placem Garnkowym (Topfmarkt). <br/><br/> |
| − | Przed | + | Przed 1797 do 1805 pod dawnym nr. 493 (obowiązującym do 1853) istniał zajazd-hotel In 3 Goldenen-Ringen ([[HOTELE | hotele]]). W 1. połowie XIX wieku na placu handlowano wszelkimi artykułami spożywczymi, głównie jarzynami i mięsem. W związku z planami uporządkowania miejsca i likwidacji jego funkcji handlowej w 1829 władze za 5 tysięcy talarów kupiły dotychczasowy skład drewna, w 1834 rozpoczęto budowanie nowego gmachu dla [[GIMNAZJUM MIEJSKIE | Gimnazjum Miejskiego]] (ul. Lastadia 2); budynek oddano do użytku w 1837. W sierpniu 1858 w specjalnym pawilonie (postawionym w miejscu późniejszego gmachu Naddyrekcji Poczty Królewskiej) odbyła się [[PROWINCJONALNA WYSTAWA PRZEMYSŁOWA, 1858 | Prowincjonalna Wystawa Przemysłowa]]. Po wschodniej stronie (na przedłużeniu ul. Kotwiczników) powstały domy mieszkalne. W 1875 plac uporządkowano, utworzono zieleniec (o powierzchni 0,23 ha) obsadzony lipami, w którego centrum z fundacji [[AIRD ALEXANDER | Alexandra Airda]] ustawiono [[FONTANNA WINTERA | fontannę Wintera]], upamiętniającą założenie [[WODOCIĄGI | wodociągów]] w mieście. W latach 1875–1878 w południowej części wybudowano gmach Naddyrekcji Poczty Królewskiej (według projektu Carla Schwatlo, ul. Lastadia 41). Od 1897 – jako najelegantszy plac Gdańska – oficjalnie (nieoficjalnie od 1875, nazwa uwzględniana na planach) nosił nazwę pl. Wintera (Winterplatz), ku czci nadburmistrza [[WINTER LEOPOLD von | Leopolda von Wintera]]. W 1903, w miejscu dawnych stoisk mięsnych, do gmachu gimnazjum na rogu ul. Podwale Przedmiejskie dobudowano dom mieszkalny (ul. Lastadia 1). Od 1926 w gmachu dyrekcji poczty (po nadbudowaniu III piętra) znajdowała się siedziba [[RADIO GDAŃSK | studia radiowego]]; dawne gimnazjum przemianowano na szkołę średnią. <br/><br/> |
| − | W [[ROK 1945 | 1945 | + | W [[ROK 1945 | 1945]] zabudowa w większości została zniszczona (przetrwał gmach szkoły, złączony z nim dom mieszkalny i budynek dyrekcji poczty). Po wojnie nazwę placu błędnie przetłumaczono na Zimowy (zima – ''Winter''), co poprawiono w 1946, zmieniając ją jednak na Zielony. Do pierwotnej nazwy powrócono w 1990 roku. Od 1945 gmach szkolny zajmowało Technikum Spożywcze (Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego i Chemicznego) z internatem w byłym budynku dyrekcji poczty. W 2009, z powodu złego stanu budynku, technikum przeniesiono na ul. Smoleńską (Orunia); wystawiony na sprzedaż budynek nie znalazł nabywcy. 29 X 2015 Rada Miasta podjęła decyzję o rewitalizacji targu w latach 2016–2018. W 2015 wykwaterowano mieszkańców domu mieszkalnego przy ul. Lastadia 1, w 2018 dom rozebrano. W latach 2017–2018 nad Motławą (z adresem ul. Kotwiczników 12) powstał siedmiokondygnacyjny apartamentowiec "Rezydencja Wintera". {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] |
Wersja z 12:28, 22 wrz 2022
TARG MAŚLANY (Buttermarkt), początkowo część ul. Lastadia. Powstał w 1650 jako miejsce hurtowego handlu masłem (dostarczanego także drogą wodną, Motławą), działające pod nadzorem powołanych przez Radę Miejską tzw. kapitanów maślanych. Wydzielony kwadratowy plac otoczono ażurowym ogrodzeniem, wewnątrz wzniesiono wiaty handlowe, pośrodku budynek z wagą. Od sprzedawanych kamionkowych garnków na masło zwany też placem Garnkowym (Topfmarkt).
Przed 1797 do 1805 pod dawnym nr. 493 (obowiązującym do 1853) istniał zajazd-hotel In 3 Goldenen-Ringen ( hotele). W 1. połowie XIX wieku na placu handlowano wszelkimi artykułami spożywczymi, głównie jarzynami i mięsem. W związku z planami uporządkowania miejsca i likwidacji jego funkcji handlowej w 1829 władze za 5 tysięcy talarów kupiły dotychczasowy skład drewna, w 1834 rozpoczęto budowanie nowego gmachu dla Gimnazjum Miejskiego (ul. Lastadia 2); budynek oddano do użytku w 1837. W sierpniu 1858 w specjalnym pawilonie (postawionym w miejscu późniejszego gmachu Naddyrekcji Poczty Królewskiej) odbyła się Prowincjonalna Wystawa Przemysłowa. Po wschodniej stronie (na przedłużeniu ul. Kotwiczników) powstały domy mieszkalne. W 1875 plac uporządkowano, utworzono zieleniec (o powierzchni 0,23 ha) obsadzony lipami, w którego centrum z fundacji Alexandra Airda ustawiono fontannę Wintera, upamiętniającą założenie wodociągów w mieście. W latach 1875–1878 w południowej części wybudowano gmach Naddyrekcji Poczty Królewskiej (według projektu Carla Schwatlo, ul. Lastadia 41). Od 1897 – jako najelegantszy plac Gdańska – oficjalnie (nieoficjalnie od 1875, nazwa uwzględniana na planach) nosił nazwę pl. Wintera (Winterplatz), ku czci nadburmistrza Leopolda von Wintera. W 1903, w miejscu dawnych stoisk mięsnych, do gmachu gimnazjum na rogu ul. Podwale Przedmiejskie dobudowano dom mieszkalny (ul. Lastadia 1). Od 1926 w gmachu dyrekcji poczty (po nadbudowaniu III piętra) znajdowała się siedziba studia radiowego; dawne gimnazjum przemianowano na szkołę średnią.
W 1945 zabudowa w większości została zniszczona (przetrwał gmach szkoły, złączony z nim dom mieszkalny i budynek dyrekcji poczty). Po wojnie nazwę placu błędnie przetłumaczono na Zimowy (zima – Winter), co poprawiono w 1946, zmieniając ją jednak na Zielony. Do pierwotnej nazwy powrócono w 1990 roku. Od 1945 gmach szkolny zajmowało Technikum Spożywcze (Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego i Chemicznego) z internatem w byłym budynku dyrekcji poczty. W 2009, z powodu złego stanu budynku, technikum przeniesiono na ul. Smoleńską (Orunia); wystawiony na sprzedaż budynek nie znalazł nabywcy. 29 X 2015 Rada Miasta podjęła decyzję o rewitalizacji targu w latach 2016–2018. W 2015 wykwaterowano mieszkańców domu mieszkalnego przy ul. Lastadia 1, w 2018 dom rozebrano. W latach 2017–2018 nad Motławą (z adresem ul. Kotwiczników 12) powstał siedmiokondygnacyjny apartamentowiec "Rezydencja Wintera".
