STRAUSS JOHANN, pastor kościoła św. Jana
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | '''JOHANN STRAUSS''' (Strauß, Straus) (9 II 1662 Gdańsk – 10 IV 1707 Gdańsk), pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]] w Gdańsku. Od 1680 studiował w Roztoku (Rostock), Lipsku (Leipzig) i Jenie, odbył następnie podróż edukacyjną. | + | '''JOHANN STRAUSS''' (Strauß, Straus) (9 II 1662 Gdańsk – 10 IV 1707 Gdańsk), pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]] w Gdańsku. Syn Hermanna (ur. 1610) i jego trzeciej żony, poślubionej w 1655 Cathariny. Przyrodni brat – z drugiej żony, poślubionej w 1640 Barbary – Michaela (1642 Gdańsk – 7 I 1699 Gdańsk), od 1665 kaznodziei w Grabinach-Zameczku (Herren-Grebin), wyświęconego 31 V 1672, następnie pastora w Koźlinach (Güttland), od 2 VII 1673 diakona w kościele św. Jana w Gdańsku, od 22 XI 1682 do śmierci diakona, potem archidiakona w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] i jednocześnie kaznodziei w [[DOM POPRAWY | Domu Poprawy]] na [[ZAMCZYSKO | Zamczysku]]. <br/><br/> |
| + | Od 1680 studiował w Roztoku (Rostock), Lipsku (Leipzig) i Jenie, odbył następnie podróż edukacyjną. 6 XII 1687 powołany, 13 I 1688 wyświęcony, od 18 I 1688 był diakonem w kościele św. Jana, od 22 VI 1698 do śmierci jego pastorem. 14 VI 1695 brał udział w konwencie, po którym wraz z 15 innymi duchownymi protestanckimi (między innymi pastorem kościoła św. Katarzyny [[BARTH ANDREAS, pastor kościołów św. Bartłomieja i św. Katarzyny | Andreasem Barthem]], rektorem Gimnazjum Akademickiego i pastorem kościoła św. Trójcy [[SCHELWIG SAMUEL, rektor Gimnazjum Akademickiego, pastor | Samuelem Schelwigiem]], diakonem kościoła św. Bartłomieja [[KEMPIN MICHAEL, pastor kościołów Bożego Ciała i św. Bartłomieja | Michaelem Kempinem]] i diakonem św. Trójcy [[GNOSPIUS ANDREAS, pastor kościoła w Wisłoujściu | Andreasem Gnospiusem]]) podpisał deklarację poparcia dla ortodoksyjnego luteranizmu w głośnym sporze ze zwolennikami pietyzmu, w którym mediatorem był ówczesny sekretarz Rady Miejskiej [[FABRICIUS FRIEDRICH, rajca, bibliofil | Friedrich Fabricius]].<br/><br/> | ||
W 1700 był współautorem regulaminu korzystania z mieszczącej się w kościele św. Jana biblioteki [[ZAPPIO ZACHARIAS, kupiec, filantrop | Zachariasa Zappia]], dla której sam nabył dwa tomy Biblii, wydanej drukiem w 1483 w Norymberdze. Autor mów pogrzebowych, między innymi 2 III 1707 ''Leichenrede auf Johann Ernest Schmied'', poświęconą burmistrzowi Gdańska [[SCHMIEDEN JOHANN ERNST, burmistrz Gdańska | Johannowi Ernstowi Schmiedenowi]] (po nagłej jego z kolei nagłej śmierci w miesiąc później, druku mowy dopilnował [[NOTHWANGER JOHANN HEINRICH, pastor kościoła św. Jana | pastor Johann Heinrich Nothwanger]]), a także innych prac (między innymi ''Die geistliche Erquick-Stunden eines sorgfältigen Presidenten …'', Danzig 1707). Do 1945 na północnej ścianie chóru kościoła św. Jana wisiał jego portret z 1707, obecnie zaginiony. <br/><br/> | W 1700 był współautorem regulaminu korzystania z mieszczącej się w kościele św. Jana biblioteki [[ZAPPIO ZACHARIAS, kupiec, filantrop | Zachariasa Zappia]], dla której sam nabył dwa tomy Biblii, wydanej drukiem w 1483 w Norymberdze. Autor mów pogrzebowych, między innymi 2 III 1707 ''Leichenrede auf Johann Ernest Schmied'', poświęconą burmistrzowi Gdańska [[SCHMIEDEN JOHANN ERNST, burmistrz Gdańska | Johannowi Ernstowi Schmiedenowi]] (po nagłej jego z kolei nagłej śmierci w miesiąc później, druku mowy dopilnował [[NOTHWANGER JOHANN HEINRICH, pastor kościoła św. Jana | pastor Johann Heinrich Nothwanger]]), a także innych prac (między innymi ''Die geistliche Erquick-Stunden eines sorgfältigen Presidenten …'', Danzig 1707). Do 1945 na północnej ścianie chóru kościoła św. Jana wisiał jego portret z 1707, obecnie zaginiony. <br/><br/> | ||
| − | Od 1688 żonaty był z Anną Catheriną (ur. 1671), córką pastora kościoła św. Jana [[MÖLLER SALOMON, pastor kościoła św. Jana | Salomona Möllera]], ojciec Anny Theodosii, od 4 X | + | Od 1688 żonaty był z Anną Catheriną (ur. 1671), córką pastora kościoła św. Jana [[MÖLLER SALOMON, pastor kościoła św. Jana | Salomona Möllera]], ojciec Anny Theodosii, od 4 X 1707 żony Moritza Dietricha von Weiher. {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
'''Bibliografia''':<br/> | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| − | Ephraim Prätorius, ''Dantziger-Lehrer Gedächtniβ...'', Danzig und Leipzig, 1760.<br/> | + | Ephraim Prätorius, ''Dantziger-Lehrer Gedächtniβ...'', Danzig und Leipzig, 1760, s. 3, 6, 29, 38, 50.<br/> |
Drost Willi, ''Kunstdenkmäler der Stadt Danzig'', Bd. 1: ''Sankt Johann'', Stuttgart 1957.<br/> | Drost Willi, ''Kunstdenkmäler der Stadt Danzig'', Bd. 1: ''Sankt Johann'', Stuttgart 1957.<br/> | ||
Erdmann David, ''Schelwig Samuel'', w: Allgemeine Deutsche Biographie, 31, 1890.<br/> | Erdmann David, ''Schelwig Samuel'', w: Allgemeine Deutsche Biographie, 31, 1890.<br/> | ||
Gößner Andreas, ''Der terministische Streit: Vorgeschichte, Verlauf und Bedeutung eines theologischen Konflikts an der Wende vom 17. zum 18. Jahrhundert'', Tübingen 2011.<br/> | Gößner Andreas, ''Der terministische Streit: Vorgeschichte, Verlauf und Bedeutung eines theologischen Konflikts an der Wende vom 17. zum 18. Jahrhundert'', Tübingen 2011.<br/> | ||
| − | Schwandt Wilhelm, ''Deutsche Bibeldrucke aus der vorluterischen und der luterischen Zeit in Danzig und Elbing'', Danzig 1917, s. 7–8. | + | Rhesa Ludwig, ''Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern'', Königsberg 1834, s. 36, 39.<br/> |
| + | Schwandt Wilhelm, ''Deutsche Bibeldrucke aus der vorluterischen und der luterischen Zeit in Danzig und Elbing'', Danzig 1917, s. 7–8.<br/> | ||
| + | Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert'', Klausdorf-Schwentine 1986-1992, Bd. 2, 539. | ||
Wersja z 19:00, 7 maj 2023
JOHANN STRAUSS (Strauß, Straus) (9 II 1662 Gdańsk – 10 IV 1707 Gdańsk), pastor kościoła św. Jana w Gdańsku. Syn Hermanna (ur. 1610) i jego trzeciej żony, poślubionej w 1655 Cathariny. Przyrodni brat – z drugiej żony, poślubionej w 1640 Barbary – Michaela (1642 Gdańsk – 7 I 1699 Gdańsk), od 1665 kaznodziei w Grabinach-Zameczku (Herren-Grebin), wyświęconego 31 V 1672, następnie pastora w Koźlinach (Güttland), od 2 VII 1673 diakona w kościele św. Jana w Gdańsku, od 22 XI 1682 do śmierci diakona, potem archidiakona w kościele Najświętszej Marii Panny i jednocześnie kaznodziei w Domu Poprawy na Zamczysku.
Od 1680 studiował w Roztoku (Rostock), Lipsku (Leipzig) i Jenie, odbył następnie podróż edukacyjną. 6 XII 1687 powołany, 13 I 1688 wyświęcony, od 18 I 1688 był diakonem w kościele św. Jana, od 22 VI 1698 do śmierci jego pastorem. 14 VI 1695 brał udział w konwencie, po którym wraz z 15 innymi duchownymi protestanckimi (między innymi pastorem kościoła św. Katarzyny Andreasem Barthem, rektorem Gimnazjum Akademickiego i pastorem kościoła św. Trójcy Samuelem Schelwigiem, diakonem kościoła św. Bartłomieja Michaelem Kempinem i diakonem św. Trójcy Andreasem Gnospiusem) podpisał deklarację poparcia dla ortodoksyjnego luteranizmu w głośnym sporze ze zwolennikami pietyzmu, w którym mediatorem był ówczesny sekretarz Rady Miejskiej Friedrich Fabricius.
W 1700 był współautorem regulaminu korzystania z mieszczącej się w kościele św. Jana biblioteki Zachariasa Zappia, dla której sam nabył dwa tomy Biblii, wydanej drukiem w 1483 w Norymberdze. Autor mów pogrzebowych, między innymi 2 III 1707 Leichenrede auf Johann Ernest Schmied, poświęconą burmistrzowi Gdańska Johannowi Ernstowi Schmiedenowi (po nagłej jego z kolei nagłej śmierci w miesiąc później, druku mowy dopilnował pastor Johann Heinrich Nothwanger), a także innych prac (między innymi Die geistliche Erquick-Stunden eines sorgfältigen Presidenten …, Danzig 1707). Do 1945 na północnej ścianie chóru kościoła św. Jana wisiał jego portret z 1707, obecnie zaginiony.
Od 1688 żonaty był z Anną Catheriną (ur. 1671), córką pastora kościoła św. Jana Salomona Möllera, ojciec Anny Theodosii, od 4 X 1707 żony Moritza Dietricha von Weiher.
Bibliografia:
Ephraim Prätorius, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ..., Danzig und Leipzig, 1760, s. 3, 6, 29, 38, 50.
Drost Willi, Kunstdenkmäler der Stadt Danzig, Bd. 1: Sankt Johann, Stuttgart 1957.
Erdmann David, Schelwig Samuel, w: Allgemeine Deutsche Biographie, 31, 1890.
Gößner Andreas, Der terministische Streit: Vorgeschichte, Verlauf und Bedeutung eines theologischen Konflikts an der Wende vom 17. zum 18. Jahrhundert, Tübingen 2011.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 36, 39.
Schwandt Wilhelm, Deutsche Bibeldrucke aus der vorluterischen und der luterischen Zeit in Danzig und Elbing, Danzig 1917, s. 7–8.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf-Schwentine 1986-1992, Bd. 2, 539.
