LICZMAŃSKI ALFONS, działacz gdańskiej Polonii, patron gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
ALFONS (Alf) LICZMAŃSKI (10 X 1904 Gdańsk – 20 III 1940 Graniczna Wieś), działacz harcerski, pedagog, patron gdańskiej ulicy. Syn Stanisława (1862–1944), krawca, działacza polskich organizacji w Gdańsku przed I wojną światową i Teofili z domu Wielgoszewskiej (1875–1942), działaczki polonijnych organizacjach kobiecych. Już jako uczeń działał w tajnym, nawiązującym do galicyjskich wzorów, istniejącym od 1917 Towarzystwie Filaretów. W 1924 absolwent średniej szkoły św. Piotra i Pawła. W latach 1924–1926 studiował w Technische Hochschule Danzig, na Wydziale Budownictwa Lądowego; studia przerwał z powodu trudnych warunków materialnych po zdaniu tzw. egzaminu połówkowego.
Początkowo tłumacz w Izbie Handlowej w Gdańsku, od listopada 1927 roku do 1939 nauczyciel stenografii i kaligrafii w Polskich Szkołach Handlowych (do 1936 nauczyciel kontraktowy, następnie etatowy). Autor podręcznika (w języku polskim) o stenografii niemieckiej i angielskiej. Zaangażowany w działalność harcerską, latem 1920 założył wraz z kolegami pierwszą męską Drużynę Harcerską im. Zygmunta Augusta, w 1930 założył drużynę harcerską im. Zawiszy Czarnego ( harcerstwo). 2 V 1934 uzyskał stopień podharcmistrza; od 11 I 1935 komendant Gdańskiej Chorągwi Związku Harcerstwa Polskiego, organizator imprez patriotycznych. Zainicjował wydawanie pisma „Zewie” (1935–1937), autor zamieszczonego tam (1935, nr 1) programowego artykułu Idea harcerska w wychowaniu młodzieży polskiej w Gdańsku. Uczestniczył w międzynarodowych zlotach harcerskich (Węgry, Holandia, Austria, Francja, Szkocja).
Wybuch II wojny światowej zastał go w Gdyni, gdzie utworzył Ochotniczy Oddział Wojskowy Harcerzy Gdańskich. Po aresztowaniu
4 IX 1939 w czasie próby przejścia przez front niemiecki, osadzony początkowo w Orłowie, następnie w Victoriaschule; rozstrzelany w Grenzdorfie (Graniczna Wieś), podobozie obozu Stutthof. Ekshumowany, pochowany 14 XI 1948 na cmentarzu na Zaspie.
Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1937) oraz Honorowym Krzyżem Harcerzy z Czasów Walk o Niepodległość (1939). Patron ulicy w Oliwie, przy której mieszkał (do 1945: Jahnstraße), oraz od 20 V 1965 Szkoły Podstawowej nr 65 przy ul. Śluza 6 (tam pomnik Alfonsa Liczmańskiego, autorstwa Wiktora Tołkina); 18 X 1970 jego imię nadano Hufcowi Gdańsk-Śródmieście ( harcerstwo), a 9 IX 2011 tramwajowi Pesa Swing 120NaG nr 1038. 11 XI 2002 w Granicznej Wsi otwarto poświęconą mu ekspozycję pamiątek (obok symbolicznej mogiły przebiega szlak turystyczny jego imienia), 10 X 2004, w stulecie jego urodzin, umieszczono na domu, w którym mieszkał (ul. Alfa Liczmańskiego 7), tablicę pamiątkową.
Od 2 II 1931 roku żonaty był z Janiną z domu Nelkowską (1904–1975), pozostawił córkę Reginę Marię (ur. 1934), po mężu Małek, filologa.
