GROBELSKI TEODOR, inżynier, poseł do Volkstagu, działacz gdańskiej Polonii
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | [[File:Grobelski_Teodor,_prawo_jazdya.jpg|thumb|Prawo jazdy Teodora Grobelskiego wydane w 1924 | + | [[File: 1_Grobelski_Teodor.jpeg |thumb| Teodor Grobelski]] |
| + | [[File:Grobelski_Teodor,_prawo_jazdya.jpg|thumb|Prawo jazdy Teodora Grobelskiego wydane w 1924]] | ||
[[File:Grobelski Teodor,_budowa wodociągów_w_Gdyni,_1928a.jpg|thumb|Teodor Grobelski (pośrodku) na budowie wodociągów w Gdyni, 1928]] | [[File:Grobelski Teodor,_budowa wodociągów_w_Gdyni,_1928a.jpg|thumb|Teodor Grobelski (pośrodku) na budowie wodociągów w Gdyni, 1928]] | ||
[[File:Teodor_Grobelski.jpg|thumb|Reklama Towarzystwa Instalacyjnego Pomorskiego, 1921]] | [[File:Teodor_Grobelski.jpg|thumb|Reklama Towarzystwa Instalacyjnego Pomorskiego, 1921]] | ||
| − | '''TEODOR GROBELSKI''' (8 XI 1889 Inowrocław – 25 VIII 1929 Gdańsk), inżynier, | + | '''TEODOR GROBELSKI''' (8 XI 1889 Inowrocław – 25 VIII 1929 Gdańsk), inżynier, poseł do [[VOLKSTAG | Volkstagu]] [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG). Syn majstra ślusarskiego Andrzeja. Po uzyskaniu matury około 1909 studiował na politechnice (Technische Hochschule) w Berlinie-Charlottenburgu. Po jej ukończeniu specjalizował się – zgodnie z kierunkiem odbytych studiów – w zakładaniu instalacji sanitarnych oraz w budowie konstrukcji metalowych, remoncie maszyn i innych tego typu urządzeń. Najpierw pracował w fabryce wyrobów tytoniowych w Berlinie.<br/><br/> |
| − | W 1913 | + | W 1913 przebywał w Bydgoszczy, w końcu 1918 osiadł w Gdańsku. |
| − | Działacz gdańskiej Polonii, w grudniu 1919 z jej ramienia został radnym miasta Gdańska, w | + | Od 1919 główny udziałowiec i prezes założonej z [[SZUCA MICHAŁ, dyrektor banku | Michałem Szucą]], architektem Ludwikiem Jurkiewiczem, kupcem Kurtem Denschem, architektem Rudolfem Meierem (jako członkami rady nadzorczej) spółkę „Towarzystwo Instalacyjne Pomorskie”, wykonującą instalacje wodnokanalizacyjne, elektryczne i gazowe. W 1920 siedziba firmy znajdowała się początkowo przy Poggenpfuhl 83 (ul. Żabi Kruk), następnie przy Brotbänkengasse 12 (ul. Chlebnicka), w 1928 w spichlerzu przy Mausegasse 1 (ul. Owsiana) na Wyspie Spichrzów ([[SPICHLERZE | Spichlerze]]). W 1921 przy Fischmeisterweg 14 (ul. Wyzwolenia) w Nowym Porcie założył kolejną firmę: „Towarzystwo Akcyjne TIP”, wytwórnię urządzeń i konstrukcji metalowych. 22 IV 1922 w Brzeźnie poświęcono jej filię (pod nazwą „Metalurgia”). W latach 1926–1928 był też właścicielem wytwórni chemicznej Gedania, działającej przy Steindamm 31 (ul. Kamienna Grobla). W 1927, we współpracy z H. Czaplickim z Gdyni, założył gdyńską filię pod nazwą „Biuro Inżynieryjne inż. T. Grobelski i H. Czaplicki” i z siedzibą przy Rynku Kaszubskim. Po przetargu uzyskała ona w 1928 zlecenie od władz Gdyni na położenie w centrum miasta w ziemnych wykopach wzdłuż nowych ulic 16 kilometrów sieci wodociągowej. Woda czerpana była ze studni artezyjskich, w celu jej dystrybucji w rejonie ul. Tatrzańskiej (na wysokości 72 m n.p.m.) firma zbudowała żelbetonowy zbiornik o pojemności 2500 m³. Prace zakończono w 1929. <br/><br/> |
| + | Działacz gdańskiej Polonii, w grudniu 1919 z jej ramienia został [[RADA MIEJSKA | radnym miasta Gdańska]] (na kadencję do 1924, mandat złożył w marcu 1922, ponownie radny w kadencji 1924–1927 i 1927 do śmierci), w latach 1919-1920, w okresie dyskusji o podziale mienia państwa niemieckiego między Polskę a WMG, współpracował z [[DELEGACJA RZĄDU POLSKIEGO W GDAŃSKU (1919–1920) | Delegacją Rządu Polskiego w Gdańsku]], stojąc na czele jednego z działów (Władz Prowincjonalnych i Państwowych) Komisji Rejestracyjnej, dokonującej wstępnego i tajnego spisu przeznaczonego do dzielenia majątku. W latach 1920–1923 był posłem do [[ZGROMADZENIE KONSTYTUCYJNE II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | Zgromadzenia Konstytucyjnego II WMG]] ("Konstytuanty") i Volkstagu WMG I kadencji. Aktywnie występował w czasie debat parlamentu z wnioskami i polemikami w sprawach praw Polski i Polaków w II WMG, jego wystąpienia często drukowała [[GAZETA GDAŃSKA (I) | „Gazeta Gdańska”]]. W 1921 był członkiem zarządu dzielnicowego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zasiadał w wielu komitetach, między innymi w 1920 w zarządzie nowo powstałej w Nowym Porcie ochronki dla dzieci polskich, po 1921 przez kilka lat był prezesem polskiego Towarzystwa Przemysłowców i Rzemieślników w WMG. W końcu kwietnia 1925 był założycielem i pierwszym prezesem gniazda [[TOWARZYSTWO GIMNASTYCZNE „SOKÓŁ” | Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”]] w Gdańsku–[[NOWY PORT |Nowym Porcie]]. Amatorska występował jako aktor w polskich przedstawieniach.<br/><br/> | ||
| + | Mieszkał początkowo w willi dawnego kurortu na Westerplatte przy Birkenallee 7 (al. Brzozowa), po ślubie od 1922 przy Fischmeisterweg 14 w Nowym Porcie, od około 1927 we Wrzeszczu przy Eschenweg 2 (ul. Jesionowa). W 1921 ożenił się z Heleną Sadowską (1892 Berlin – 1970 Sopot), córką Franciszka Sadowskiego (zm. 10 II 1922 Gdańsk–Nowy Port), z rodziny znanej mu z Berlina, która w ślad za nim przybyła do Gdańska po 1919. Zmarł przedwcześnie, pochowany na katolickim cmentarzu św. Mikołaja we Wrzeszczu ([[CMENTARZE WE WRZESZCZU (Z ANIOŁKAMI). PRZY WIELKIEJ ALEI | Cmentarze we Wrzeszczu (z Aniołkami). Przy Wielkiej Alei]]). Potomstwa nie pozostawił. Wdowa po wybuchu II wojny światowej, usunięta z mieszkania, zamieszkała u brata Maksymiliana Sadowskiego przy Pfefferstadt (ul. Korzenna), w 1940 przeniosła się do Gdyni, gdzie pracowała jako telefonistka na dworcu kolejowym. Pod koniec 1941 wyjechała wraz z rodziną do bliskich do Pleszewa koło Kalisza. Po zakończeniu wojny zamieszkała w Sopocie. Zachowane pamiątki i dokumenty w posiadaniu Piotra Sadowskiego z Gdyni. {{author: MrGl}} {{author: PSAD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 15:37, 3 kwi 2023
TEODOR GROBELSKI (8 XI 1889 Inowrocław – 25 VIII 1929 Gdańsk), inżynier, poseł do Volkstagu II Wolnego Miasta Gdańska (WMG). Syn majstra ślusarskiego Andrzeja. Po uzyskaniu matury około 1909 studiował na politechnice (Technische Hochschule) w Berlinie-Charlottenburgu. Po jej ukończeniu specjalizował się – zgodnie z kierunkiem odbytych studiów – w zakładaniu instalacji sanitarnych oraz w budowie konstrukcji metalowych, remoncie maszyn i innych tego typu urządzeń. Najpierw pracował w fabryce wyrobów tytoniowych w Berlinie.
W 1913 przebywał w Bydgoszczy, w końcu 1918 osiadł w Gdańsku.
Od 1919 główny udziałowiec i prezes założonej z Michałem Szucą, architektem Ludwikiem Jurkiewiczem, kupcem Kurtem Denschem, architektem Rudolfem Meierem (jako członkami rady nadzorczej) spółkę „Towarzystwo Instalacyjne Pomorskie”, wykonującą instalacje wodnokanalizacyjne, elektryczne i gazowe. W 1920 siedziba firmy znajdowała się początkowo przy Poggenpfuhl 83 (ul. Żabi Kruk), następnie przy Brotbänkengasse 12 (ul. Chlebnicka), w 1928 w spichlerzu przy Mausegasse 1 (ul. Owsiana) na Wyspie Spichrzów ( Spichlerze). W 1921 przy Fischmeisterweg 14 (ul. Wyzwolenia) w Nowym Porcie założył kolejną firmę: „Towarzystwo Akcyjne TIP”, wytwórnię urządzeń i konstrukcji metalowych. 22 IV 1922 w Brzeźnie poświęcono jej filię (pod nazwą „Metalurgia”). W latach 1926–1928 był też właścicielem wytwórni chemicznej Gedania, działającej przy Steindamm 31 (ul. Kamienna Grobla). W 1927, we współpracy z H. Czaplickim z Gdyni, założył gdyńską filię pod nazwą „Biuro Inżynieryjne inż. T. Grobelski i H. Czaplicki” i z siedzibą przy Rynku Kaszubskim. Po przetargu uzyskała ona w 1928 zlecenie od władz Gdyni na położenie w centrum miasta w ziemnych wykopach wzdłuż nowych ulic 16 kilometrów sieci wodociągowej. Woda czerpana była ze studni artezyjskich, w celu jej dystrybucji w rejonie ul. Tatrzańskiej (na wysokości 72 m n.p.m.) firma zbudowała żelbetonowy zbiornik o pojemności 2500 m³. Prace zakończono w 1929.
Działacz gdańskiej Polonii, w grudniu 1919 z jej ramienia został radnym miasta Gdańska (na kadencję do 1924, mandat złożył w marcu 1922, ponownie radny w kadencji 1924–1927 i 1927 do śmierci), w latach 1919-1920, w okresie dyskusji o podziale mienia państwa niemieckiego między Polskę a WMG, współpracował z Delegacją Rządu Polskiego w Gdańsku, stojąc na czele jednego z działów (Władz Prowincjonalnych i Państwowych) Komisji Rejestracyjnej, dokonującej wstępnego i tajnego spisu przeznaczonego do dzielenia majątku. W latach 1920–1923 był posłem do Zgromadzenia Konstytucyjnego II WMG ("Konstytuanty") i Volkstagu WMG I kadencji. Aktywnie występował w czasie debat parlamentu z wnioskami i polemikami w sprawach praw Polski i Polaków w II WMG, jego wystąpienia często drukowała „Gazeta Gdańska”. W 1921 był członkiem zarządu dzielnicowego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zasiadał w wielu komitetach, między innymi w 1920 w zarządzie nowo powstałej w Nowym Porcie ochronki dla dzieci polskich, po 1921 przez kilka lat był prezesem polskiego Towarzystwa Przemysłowców i Rzemieślników w WMG. W końcu kwietnia 1925 był założycielem i pierwszym prezesem gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Gdańsku–Nowym Porcie. Amatorska występował jako aktor w polskich przedstawieniach.
Mieszkał początkowo w willi dawnego kurortu na Westerplatte przy Birkenallee 7 (al. Brzozowa), po ślubie od 1922 przy Fischmeisterweg 14 w Nowym Porcie, od około 1927 we Wrzeszczu przy Eschenweg 2 (ul. Jesionowa). W 1921 ożenił się z Heleną Sadowską (1892 Berlin – 1970 Sopot), córką Franciszka Sadowskiego (zm. 10 II 1922 Gdańsk–Nowy Port), z rodziny znanej mu z Berlina, która w ślad za nim przybyła do Gdańska po 1919. Zmarł przedwcześnie, pochowany na katolickim cmentarzu św. Mikołaja we Wrzeszczu ( Cmentarze we Wrzeszczu (z Aniołkami). Przy Wielkiej Alei). Potomstwa nie pozostawił. Wdowa po wybuchu II wojny światowej, usunięta z mieszkania, zamieszkała u brata Maksymiliana Sadowskiego przy Pfefferstadt (ul. Korzenna), w 1940 przeniosła się do Gdyni, gdzie pracowała jako telefonistka na dworcu kolejowym. Pod koniec 1941 wyjechała wraz z rodziną do bliskich do Pleszewa koło Kalisza. Po zakończeniu wojny zamieszkała w Sopocie. Zachowane pamiątki i dokumenty w posiadaniu Piotra Sadowskiego z Gdyni.
