FONTANNA NEPTUNA
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File:Fontanna_Neptuna,_Der_Stadt_Dantzig…,_1688.jpg|thumb|Fontanna Neptuna, ''Der Stadt Dantzigk...'', 1687]] | [[File:Fontanna_Neptuna,_Der_Stadt_Dantzig…,_1688.jpg|thumb|Fontanna Neptuna, ''Der Stadt Dantzigk...'', 1687]] | ||
| − | [[File: | + | [[File: Fontanna_Neptuna_1765.jpg |thumb| Fontanna Neptuna, [[DEISCH MATTHAEUS, rytownik| Matthaeus Deisch]], 1761–1765]] |
| − | [[File: 3_Fontanna_Neptuna.jpg|thumb| Fontanna Neptuna, fot. [[KUHN RUDOLF THEODOR ROBERT | Rudolf Theodor Robert Kuhn]], 1876]] | + | [[File: 3_Fontanna_Neptuna.jpg|thumb| Fontanna Neptuna, fot. [[KUHN RUDOLF THEODOR ROBERT, fotografik | Rudolf Theodor Robert Kuhn]], 1876]] |
[[File: 4_Fontanna_Neptuna.jpg |thumb| Fontanna Neptuna, 1906]] | [[File: 4_Fontanna_Neptuna.jpg |thumb| Fontanna Neptuna, 1906]] | ||
[[File:Fontanna Neptuna, około 1935.JPG|thumb|Fontanna Neptuna, około 1935]] | [[File:Fontanna Neptuna, około 1935.JPG|thumb|Fontanna Neptuna, około 1935]] | ||
| + | [[File: Fontanna_Neptuna__marzec_1945.jpg |thumb| Długi Targ, marzec 1945: w tle [[BRAMA ZIELONA | Brama Zielona]], po lewej fragment murku wybudowanego w celu osłony fundamentów fontanny]] | ||
| + | [[File: Fontanna_Neptuna_1947.jpg |thumb| Fundament fontanny po usunięciu tymczasowej, wojennej obudowy, 1947]] | ||
[[File: Neptun_Muzuem_Miejskie.jpg |thumb| Figura Neptuna przechowywana po 1945 w [[MUZEUM MIEJSKIE| Muzeum Miejskim]]]] | [[File: Neptun_Muzuem_Miejskie.jpg |thumb| Figura Neptuna przechowywana po 1945 w [[MUZEUM MIEJSKIE| Muzeum Miejskim]]]] | ||
| − | [[File:4._Fontanna_Neptuna.jpg|thumb|Montaż czaszy fontanny, 1954, fot. [[LELEWICZ KAZIMIERZ | Kazimierz Lelewicz]]]] | + | [[File:4._Fontanna_Neptuna.jpg|thumb|Montaż czaszy fontanny, 1954, fot. [[LELEWICZ KAZIMIERZ, fotografik | Kazimierz Lelewicz]]]] |
| − | [[File: 7_Fontanna_Neptuna.jpg |thumb|Montaż figury Neptuna, 1954, fot. [[LELEWICZ KAZIMIERZ | Kazimierz Lelewicz]]]] | + | [[File: 7_Fontanna_Neptuna.jpg |thumb|Montaż figury Neptuna, 1954, na pierwszym planie tramwaj typu Bergmann, fot. [[LELEWICZ KAZIMIERZ, fotografik | Kazimierz Lelewicz]]]] |
| − | [[File: 8_Fontanna_Neptuna.jpg |thumb|Montaż figury Neptuna, 1954, fot. [[LELEWICZ KAZIMIERZ | Kazimierz Lelewicz]]]] | + | [[File: 8_Fontanna_Neptuna.jpg |thumb|Montaż figury Neptuna, 1954, fot. [[LELEWICZ KAZIMIERZ, fotografik | Kazimierz Lelewicz]]]] |
[[File: Neptun_Fontanna.JPG |thumb| Fontanna Neptuna, 2021]] | [[File: Neptun_Fontanna.JPG |thumb| Fontanna Neptuna, 2021]] | ||
[[File:Orzeł na ogrodzeniu fontanny Neptuna.JPG|thumb|Orzeł na ogrodzeniu fontanny Neptuna]] | [[File:Orzeł na ogrodzeniu fontanny Neptuna.JPG|thumb|Orzeł na ogrodzeniu fontanny Neptuna]] | ||
| − | '''FONTANNA NEPTUNA''', Długi Targ. W 1549 | + | '''FONTANNA NEPTUNA''', Długi Targ. W 1549 przed [[DWÓR ARTUSA | Dworem Artusa]] funkcjonowała bliżej nieokreślona studnia z metalowymi dekoracjami. Inicjatorem budowy fontanny Neptuna był w 1605 burmistrz [[SCHACHMANN BARTHOLOMÄUS, burmistrz Gdańska | Bartholomäus Schachmann]]. Przypuszcza się, że projekt (wizerunek) fontanny mógł być autorstwa [[VREDEMANN HANS, malarz, architekt | Hansa Vredemanna]] de Vries, a w 1606 do prac nad fontanną „z czarnego kamienia” (czarno-niebieskiego belgijskiego marmuru) z polecenia Rady Miejskiej przystąpił [[BLOCK ABRAHAM van den, rzeźbiarz | Abraham van den Block]]. W 1609 gotowy był już jego projekt, do 1612 wykonał marmurową czaszę oraz trzon z czarnego tufu. Całość, według modelu sporządzonego w latach 1614–1615 przez Petera Hausena, została odlana w miejskiej ludwisarni (przy Bramie Ludwisarskiej, obecnie u wylotu ul. św. Ducha na Targ Drzewny), kierowanej przez Gerdta Benningka. Do czasu montażu znajdowała się w [[WIELKA ZBROJOWNIA | Wielkiej Zbrojowni]], gdzie nowy układ zasilania wodą opracował [[WIEBE ADAM, inżynier, były patron gdańskiej ulicy | Adam Wiebe]], a od września do listopada 1622 Othmar Wetner (Wettner) udrożnił wadliwie zainstalowany system rur. <br /><br /> |
| − | + | W 1633 mistrz murarski Reinhold de Clerk wymurował fundament, a rzeźbiarz [[RICHTER WILHELM, kamieniarz, rzeźbiarz | Wilhelm Richter]] zmontował fontannę. W 1634 otoczono ją żelazną kratą, inauguracja jej działania odbyła się 23 marca tegoż roku (choć rękopiśmienny dopisek na marginesie jednego z egzemplarzy dzieła [[CURICKE REINHOLD, historyk, sekretarz Rady Miejskiej, były patron ulicy| Reinholda Curickego]], prawdopodobnie [[MONETA JAN, kaznodzieja polski| Jana Monety]], podaje 26 marca jako dzień, w którym fontanna „po raz pierwszy wodą trysnęła z okazji triumfu i święta zwycięstwa króla Władysława IV”, chodziło o uwolnienie Smoleńska od rosyjskiego oblężenia).<br /><br /> | |
| − | W | + | Cechami architektonicznymi nawiązuje do manieryzmu flamandzkiego. Była jedną z atrakcji (obok bram triumfalnych) przygotowanych przez władze Gdańska na czas wizyty w mieście w grudniu 1643 króla polskiego Władysława IV. W latach 1757–1761 kapitalny remont wykonali rzeźbiarz Johann Carl Stender (wykuł nowe fragmenty czaszy i basenu, dodał fantazyjne rokokowe wizerunki morskich zwierząt) oraz ślusarz Jakob Barren (zrekonstruował zniszczone metalowe ogrodzenie, umieszczając nad furtkami pozłacane orły i herby Gdańska). <br /><br /> |
| − | + | Fontanna była czynna od Wielkanocy do 29 września, w niedzielę od 11 do 12, we wtorki i czwartki od 12 do 13. Podczas pierwszego po koronacji pobytu w Gdańsku króla Wilhelma I (20 X 1861) [[LICHT JULIUS ALBERT, inżynier, architekt, honorowy obywatel Gdańska | Albert Licht]] zbudował przed Dworem Artusa pawilon z drewna na garderoby dla króla i jego świty, obejmujący przednią część fontanny: na owalnym dachu, z którego do okrągłego basenu spływała woda (przybudówkę, po wizycie króla rozebrano), umieścił figurę Neptuna. <br /><br /> | |
| − | + | W 1927 fontannę poddano renowacji; w grudniu 1935 naziści uszkodzili dwa orły polskie na ogrodzeniu. W 1945, przed rozpoczęciem walk o Gdańsk, zdemontowane figura i czasza wywiezione zostały do Parchowa (koło Bytowa), następnie były przechowywane w gdańskim [[MUZEUM MIEJSKIE| Muzeum Miejskim]]. Fundamenty zabezpieczono specjalnie wybudowanym murkiem. Restaurowana od 1950, ustawiona w pierwotnym miejscu 19 VII 1954, uruchomiona 22 VII 1954. Nowy trzon 1954 według projektu Tadeusza Godziszewskiego wykonał Zacheusz Pypeć, nowy trójząb – Stanisław Goździelewski, elementy ogrodzenia oraz orły i herby z bramek odtworzył Stanisław Nowakowski, wykuł [[KÜSTER ALFRED, artysta kowal | Alfred Küster]]. W latach 1976–1977 renowacji poddano kamieniarkę, w 1979 postać Neptuna, w 2001–2012 generalnie wyremontowana (z demontażem postaci Neptuna), z przywróceniem pierwotnej kolorystyki czaszy. <br /><br /> | |
| − | + | ||
| − | Fontanna była czynna od Wielkanocy do 29 września, w niedzielę od 11 do 12, we wtorki i czwartki od 12 do 13. Podczas pierwszego po koronacji pobytu w Gdańsku króla Wilhelma I (20 X 1861) [[LICHT JULIUS ALBERT | Albert Licht]] zbudował przed Dworem Artusa pawilon z drewna na garderoby dla króla i jego świty, obejmujący przednią część fontanny: na owalnym dachu, z którego do okrągłego basenu spływała woda (przybudówkę, po wizycie króla rozebrano), umieścił figurę Neptuna. <br /><br /> | + | |
| − | + | ||
| − | W 1927 | + | |
| − | + | ||
Założona na planie nieregularnego wieloboku z trzonem, na którym znalazła się kolista czasza z wyobrażeniem czterech maszkaronów – rzygaczy. Pośrodku czaszy na cokole posąg nagiego Neptuna z trójzębem w prawicy i końmi morskimi u stóp. W obrębie dekorowanej ornamentem balustrady znalazły się pełnoplastyczne wyobrażenia stworów morskich: koń morski, tryton, syreny, pies morski – wśród nich także chłopiec. Fontanna otoczona jest ośmiobocznym ogrodzeniem z ostro zakończonych prętów i drążków z kwiatonami, rozdzielonych czterema bramkami zwieńczonymi pozłacanymi orłami w koronie i herbami Gdańska. Źródłem strumieni wodnych są trójząb, znajdujące się u stóp Neptuna konie morskie oraz krawędź postumentu. Woda spada na czaszę fontanny, stamtąd strumieniami wypluwanymi przez rzygacze opada w dół do dolnego basenu. {{author: TD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | Założona na planie nieregularnego wieloboku z trzonem, na którym znalazła się kolista czasza z wyobrażeniem czterech maszkaronów – rzygaczy. Pośrodku czaszy na cokole posąg nagiego Neptuna z trójzębem w prawicy i końmi morskimi u stóp. W obrębie dekorowanej ornamentem balustrady znalazły się pełnoplastyczne wyobrażenia stworów morskich: koń morski, tryton, syreny, pies morski – wśród nich także chłopiec. Fontanna otoczona jest ośmiobocznym ogrodzeniem z ostro zakończonych prętów i drążków z kwiatonami, rozdzielonych czterema bramkami zwieńczonymi pozłacanymi orłami w koronie i herbami Gdańska. Źródłem strumieni wodnych są trójząb, znajdujące się u stóp Neptuna konie morskie oraz krawędź postumentu. Woda spada na czaszę fontanny, stamtąd strumieniami wypluwanymi przez rzygacze opada w dół do dolnego basenu. {{author: TD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Aktualna wersja na dzień 11:08, 17 gru 2023
FONTANNA NEPTUNA, Długi Targ. W 1549 przed Dworem Artusa funkcjonowała bliżej nieokreślona studnia z metalowymi dekoracjami. Inicjatorem budowy fontanny Neptuna był w 1605 burmistrz Bartholomäus Schachmann. Przypuszcza się, że projekt (wizerunek) fontanny mógł być autorstwa Hansa Vredemanna de Vries, a w 1606 do prac nad fontanną „z czarnego kamienia” (czarno-niebieskiego belgijskiego marmuru) z polecenia Rady Miejskiej przystąpił Abraham van den Block. W 1609 gotowy był już jego projekt, do 1612 wykonał marmurową czaszę oraz trzon z czarnego tufu. Całość, według modelu sporządzonego w latach 1614–1615 przez Petera Hausena, została odlana w miejskiej ludwisarni (przy Bramie Ludwisarskiej, obecnie u wylotu ul. św. Ducha na Targ Drzewny), kierowanej przez Gerdta Benningka. Do czasu montażu znajdowała się w Wielkiej Zbrojowni, gdzie nowy układ zasilania wodą opracował Adam Wiebe, a od września do listopada 1622 Othmar Wetner (Wettner) udrożnił wadliwie zainstalowany system rur.
W 1633 mistrz murarski Reinhold de Clerk wymurował fundament, a rzeźbiarz Wilhelm Richter zmontował fontannę. W 1634 otoczono ją żelazną kratą, inauguracja jej działania odbyła się 23 marca tegoż roku (choć rękopiśmienny dopisek na marginesie jednego z egzemplarzy dzieła Reinholda Curickego, prawdopodobnie Jana Monety, podaje 26 marca jako dzień, w którym fontanna „po raz pierwszy wodą trysnęła z okazji triumfu i święta zwycięstwa króla Władysława IV”, chodziło o uwolnienie Smoleńska od rosyjskiego oblężenia).
Cechami architektonicznymi nawiązuje do manieryzmu flamandzkiego. Była jedną z atrakcji (obok bram triumfalnych) przygotowanych przez władze Gdańska na czas wizyty w mieście w grudniu 1643 króla polskiego Władysława IV. W latach 1757–1761 kapitalny remont wykonali rzeźbiarz Johann Carl Stender (wykuł nowe fragmenty czaszy i basenu, dodał fantazyjne rokokowe wizerunki morskich zwierząt) oraz ślusarz Jakob Barren (zrekonstruował zniszczone metalowe ogrodzenie, umieszczając nad furtkami pozłacane orły i herby Gdańska).
Fontanna była czynna od Wielkanocy do 29 września, w niedzielę od 11 do 12, we wtorki i czwartki od 12 do 13. Podczas pierwszego po koronacji pobytu w Gdańsku króla Wilhelma I (20 X 1861) Albert Licht zbudował przed Dworem Artusa pawilon z drewna na garderoby dla króla i jego świty, obejmujący przednią część fontanny: na owalnym dachu, z którego do okrągłego basenu spływała woda (przybudówkę, po wizycie króla rozebrano), umieścił figurę Neptuna.
W 1927 fontannę poddano renowacji; w grudniu 1935 naziści uszkodzili dwa orły polskie na ogrodzeniu. W 1945, przed rozpoczęciem walk o Gdańsk, zdemontowane figura i czasza wywiezione zostały do Parchowa (koło Bytowa), następnie były przechowywane w gdańskim Muzeum Miejskim. Fundamenty zabezpieczono specjalnie wybudowanym murkiem. Restaurowana od 1950, ustawiona w pierwotnym miejscu 19 VII 1954, uruchomiona 22 VII 1954. Nowy trzon 1954 według projektu Tadeusza Godziszewskiego wykonał Zacheusz Pypeć, nowy trójząb – Stanisław Goździelewski, elementy ogrodzenia oraz orły i herby z bramek odtworzył Stanisław Nowakowski, wykuł Alfred Küster. W latach 1976–1977 renowacji poddano kamieniarkę, w 1979 postać Neptuna, w 2001–2012 generalnie wyremontowana (z demontażem postaci Neptuna), z przywróceniem pierwotnej kolorystyki czaszy.
Założona na planie nieregularnego wieloboku z trzonem, na którym znalazła się kolista czasza z wyobrażeniem czterech maszkaronów – rzygaczy. Pośrodku czaszy na cokole posąg nagiego Neptuna z trójzębem w prawicy i końmi morskimi u stóp. W obrębie dekorowanej ornamentem balustrady znalazły się pełnoplastyczne wyobrażenia stworów morskich: koń morski, tryton, syreny, pies morski – wśród nich także chłopiec. Fontanna otoczona jest ośmiobocznym ogrodzeniem z ostro zakończonych prętów i drążków z kwiatonami, rozdzielonych czterema bramkami zwieńczonymi pozłacanymi orłami w koronie i herbami Gdańska. Źródłem strumieni wodnych są trójząb, znajdujące się u stóp Neptuna konie morskie oraz krawędź postumentu. Woda spada na czaszę fontanny, stamtąd strumieniami wypluwanymi przez rzygacze opada w dół do dolnego basenu.
